Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zbrosławicach
642/66 z 2.05.1966[1] | |||||||||||||||||||||
kościół parafialny | |||||||||||||||||||||
Widok z południa (2018) | |||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||||||
Adres |
ul. Kościelna | ||||||||||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||||||||
Parafia | |||||||||||||||||||||
Wezwanie |
Wniebowzięcia NMP, Matki Bożej Zbrosławickiej, (Wszystkich Świętych do 1737) | ||||||||||||||||||||
Wspomnienie liturgiczne |
15 sierpnia, drugi dzień Zielonych Świątek | ||||||||||||||||||||
Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||||||||
Cudowne wizerunki |
Figurka Matki Bożej Zbrosławickiej | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Zbrosławice | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego | |||||||||||||||||||||
50°25′00,46″N 18°45′07,49″E/50,416794 18,752081 |
Kościół Wniebowzięcia NMP w Zbrosławicach – rzymskokatolicki kościół parafialny z XV wieku w Zbrosławicach w powiecie tarnogórskim, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Był wzmiankowany w 1447 i wtedy wzniesiony, powiększony o nawę w latach 1610-1620 z fundacji Jerzego Larischa, przebudowany w latach 1774-1777 przez mistrza budowlanego Christopha Worbsa, spalony w 1909, został wkrótce odbudowany i powiększony o dobudówki. Gotycko-barokowy, orientowany, murowany, jednonawowy, oskarpowany, jest nakryty dachami dwuspadowymi z naczółkiem i sygnaturką nad nawą. Wnętrze prezbiterium przekrywa kolebka, nawę sklepienie żaglaste, na gurtach spływających na pary pilastrów. Zachowało się wyposażenie późnobarokowe, z 2. poł. XVIII w., oraz szereg całopostaciowych płyt nagrobnych z 1. poł. XVII w. Po stronie północno-zachodniej kościoła wznosi się wolo stojąca dzwonnica z 1564, restaurowana w 1893, a podwyższona w 1909. Jest murowana, czworoboczna, z półkolistą arkadą w przyziemiu, zwieńczona ostrosłupowym hełmem. Przy murze cmentarnym, z 1. poł. XVII w., wznosi się kaplica grobowa Stockmansów z 1827. Neogotycka, murowana, dwukondygnacyjna, nakryta dachem czterospadowym[2]. Do roku 1737 świątynia nosiła wezwanie Wszystkich Świętych, które zmieniono wówczas na Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny[3]. W latach 1610–1629 kościół znajdował się, podobnie jak wiele innych śląskich kościołów w tym okresie, w rękach protestantów[4]. W wyniku działań kontrreformacyjnych, na mocy dekretu cesarskiego z 16 marca 1629 r. przywrócono religię katolicką w parafii Zbrosławice. Pierwszym katolickim proboszczem został Adam Barankowitz.
Figurka Matki Bożej Zbrosławickiej[edytuj | edytuj kod]
Kult Matki Bożej Zbrosławickiej rozwinął się wokół 43–centymetrowej drewnianej figurki. W 1707 roku została znaleziona po ponad 130 latach przez będącą w stanie błogosławionym księżnę Marię Petronelę von Darmstadt z d. Stockmans w klasztorze dominikanek w Imbach. Odkopała ją w zakrystii, po wizji otrzymanej podczas kolejnych snów, którym zresztą nie przez cały czas dowierzała, bo początkowe poszukiwania nic nie dały. Została tam ukryta przed napaścią wojsk szwedzkich. Odnaleziona, stała się własnością księżnej. Do Zbrosławic trafiła w drodze dziedziczenia w 1799 roku. W 1823 umieszczono ją wewnątrz grobowca Stockmannsów jako prywatną własność tej rodziny. Kilkakrotnie przenoszono figurkę na następujące miejsca: wpierw na ołtarz mieszczący się w wyższej kondygnacji kaplicy grobowej, w 1828 do kościoła na boczny ołtarz Chrystusa Ukrzyżowanego, a w 1944 nad tabernakulum ołtarza głównego. 8 sierpnia 1954 odbyła się uroczystość intronizacyjna, w trakcie której umieszczono figurkę na złocistym tronie u szczytu nastawy ołtarza głównego, gdzie znajduje się do dziś[5]. Ze względu na ten kult kościół nazywany jest sanktuarium Macierzyństwa NMP. Odpust Matki Bożej Zbrosławickiej odbywa się w drugi dzień Zielonych Świąt, kilka razy w miesiącu do kościoła przybywają pielgrzymki[6][7].
Plany powiększenia kościoła[edytuj | edytuj kod]
Na początku XX wieku istniały plany powiększenia zbrosławickiej świątyni. W trakcie remontu, gdy w czerwcu 1909 r. wskutek pożaru ucierpiał dach kościoła, ks. Florian Sobotta postanowił powiększyć budynek o dwa przęsła. Projekt z sierpnia 1909 r., autorstwa Maksymiliana Sliwki z Zabrza, zakładał przebudowę świątyni, która mogłaby pomieścić 1145 wiernych. Kościół zamierzano wydłużyć o 12 m. Dzwonnica miała mieć wysokość 30 m, co spowodowało by lepsze rozchodzenie się dźwięku dzwonów zawieszonych wyżej. Ze względu na wysokie koszty, ok. 42400 marek, nie zyskał on poparcia Baildona, ówczesnego patrona kościoła[8].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Dzwonnica i wejście do kościoła
-
Kościół w Zbrosławicach
-
Kościół w Zbrosławicach – widok od ul. Kościelnej
-
Kapliczka przykościelna
-
Krzyż za kościołem
-
Dzwonnica
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2108-01-31] .
- ↑ Józef Pilch , Leksykon zabytków architektury Górnego Śląska, 2006 .
- ↑ Kościół Wniebowzięcia NMP w Zbrosławicach [online], www.slaskie.travel [dostęp 2018-02-01] (pol.).
- ↑ Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zbrosławicach – Sanktuarium Matki Bożej Zbrosławickiej – Platforma e-Usług Kulturalnych [online], www.peuk.fiiz.pl [dostęp 2018-02-01] .
- ↑ Sanktuarium Maryjne :: NMP Zbrosławicka [online], sanktuaria.maryjni.pl [dostęp 2018-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-01] .
- ↑ Dziecko można wyprosić, „gliwice.gosc.pl”, 23 maja 2015 [dostęp 2018-02-01] .
- ↑ Sanatorium i sanktuarium pośród pól – Tarnowskie Góry – NaszeMiasto.pl [online], tarnowskiegory.naszemiasto.pl [dostęp 2018-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-02] (pol.).
- ↑ Parafia Wniebowzięcia NMP w Zbrosławicach – Silesia, „Silesia”, 1 maja 2014 [dostęp 2018-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-01] (pol.).
- Świątynie pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
- Obiekty sakralne w gminie Zbrosławice
- Zabytkowe kościoły w powiecie tarnogórskim
- Dawne kościoły protestanckie w województwie śląskim
- Kościoły w diecezji gliwickiej
- Architektura gotyku w województwie śląskim
- Architektura barokowa w województwie śląskim
- Zabytki w gminie Zbrosławice
- Sanktuaria maryjne w diecezji gliwickiej
- Religia w Zbrosławicach