Koriatowicze
Koriatowicze – ród książęcy (kniaziowski), pochodzenia wielkolitewskiego, wywodzący się od Koriata Giedyminowicza, zmarłego ok. 1365 roku. Jego synowie: Aleksander, Konstanty, Jerzy i Fiodor opanowali w poł. XIV wieku Podole. Ich początkową siedzibą na Podolu był Smotrycz, a później Kamieniec Podolski.
Herb[edytuj | edytuj kod]
W dziele Juliusza Ostrowskiego pt. Księga herbowa rodów polskich zawarta jest informacja o herbie Koryatowicz–Kurcewicz, który powstać miał na skutek połączenia przez Kurcewiczów swojego herbu z herbem Koriatowiczów. Herbem należącym do Koriatowiczów jest herb Pogoń Litewska II[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Najważniejszym przedstawicielem rodu był Aleksander Koriatowic, który rozwijał gospodarczo Kamieniec Podolski, przeszedł na katolicyzm i prowadził politykę zmierzającą do osiągnięcia niezależnej pozycji w relacjach z Wielkim Księstwem Litewskim. W latach 1366- 1382 był wasalem króla Polski i bywał w Krakowie na dworze Kazimierza Wielkiego, od którego otrzymał w lenno księstwo włodzimierskie. Jako wasal króla Ludwika Węgierskiego wymieniony jest też z bratem Borysem w liście z 1377 roku. Aleksander zginął w potyczce z Tatarami ok. 1378 r. i został pochowany w Smotryczu.
Jerzy Koriatowicz ufundował w Kamieńcu klasztor zakonu Dominikanów[2], a w 1374 roku lokował miasto na prawie magdeburskim i uzyskali od papieża Urbana VI zgodę na utworzenie diecezji rzymskokatolickiej z siedzibą w Kamieńcu Podolskim, wzmiankowaną w 1385 r. Niektóre źródła (m.in. kronika Macieja Stryjkowskiego) utożsamiają jego osobę z Jugą, hospodarem mołdawskim panującym w latach 1399–1400.
Spiski Fiodora Koriatowicza doprowadziły w 1395 r. do interwencji Witolda i do podziału Podola na skutek czego zostało ono podzielone pomiędzy Spytka z Melsztyna i księcia Świdrygiełłę. Fiodor po pobycie w więzieniu w Wilnie udał się na wygnanie na należące do Węgier Zakarpacie, gdzie zmarł w Mukaczewie przed 1416 r. W 1404 roku zamki podolskie zajął król Władysław Jagiełło i w 1434 roku ostatecznie inkorporował Podole do Polski.
Z czasów innego z braci, którym był Konstanty Koriatowicz, znane są bite przez niego monety. Według niektórych opracowań Konstanty Koriatowicz jest tożsamy z Konstantym Czartoryskim.
Drzewo genealogiczne[edytuj | edytuj kod]
| Anastazja (?) ur. ? zm. ok. 1408 | Hleb ur. ? zm. ok. 1388 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Konstanty ur. ? zm. ? | Wasyl ur. ? zm. ok. 1416 | ㅤCzartoryscy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Leon ur. ? zm. ? | Grzegorz ur. ? zm. ? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Giedymin ur. ok. 1275 zm. 1341 | ㅤGiedyminowicze | Koriat ur. ? zm. 1358 | Koriatowicze | Dymitr ur. ? zm. 1399 | ㅤOstrożeccy (?) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jerzy ur. ? zm. ok. 1374 | Iwan ur. ? zm. ? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Teodor ur. ? zm. ? | Anna ur. ? zm. ? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wasyl ur. ? zm. ? | Maria ur. ? zm. ? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Borys ur. ? zm. ? | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aleksander ur. ? zm. ? | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Żedywid (?) ur. ? zm. ? | Zofia (?) ur. ? zm. ? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Drzewo genealogiczne zostało sporządzone na podstawie prac Józefa Wolffa oraz Jana Tęgowskiego[3][4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- lista polskich rodów książęcych
- lista polskich rodów pseudoksiążęcych
- lista polskich herbów książęcych
- lista polskich władców
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ostrowski 1906 ↓, s. 151.
- ↑ tekst przywileju można przeczytać w dziele Aleksandra Przeździeckiego Podole, Wołyń, Ukraina. Obraz miejsc i czasów, str. 119
- ↑ Wolff 1895 ↓, s. 177.
- ↑ Tęgowski 1999 ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Wolff, Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1895, s. 698.
- O. Halecki, Koriatowicze a przodkowie Holszańskich i Czartoryskich, „Miesięcznik Heraldyczny”, 18, 1939, nr 6, s. 81-88
- J. Tęgowski, Który Konstanty — Olgierdowic czy Koriatowic — był przodkiem kniaziów Czartoryskich? [w:] Europa Orientalis. Polska i jej wschodni sąsiedzi od średniowiecza po współczesność, Toruń 1996, s. 53-59
- Juliusz Ostrowski: Księga herbowa rodów polskich. Cz. II. Gł. skł.: Bolcewicz, 1906, s. 388.
- Jan Tęgowski, Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Wydawn. Historyczne, 1999, s. 319, ISBN 83-913563-1-0, ISBN 978-83-913563-1-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kasper Niesiecki, Herbarz Polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845 Koriatowicz książę herbu Pogonia Litewska, t. 5 s. 246-248. przodkowie.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- 4.17. litopys.org.ua (ukr.)
- misto.k-p.net.ua/istoria/koriatovuchi (ukr.)
- www.history.org.ua (ukr.)
- Marek Minakowski: Koriat Michał ks. Koriatowicz. sejm-wielki.pl. [dostęp 2021-08-11]. (pol.).