Kormoran etiopski

Kormoran etiopski
	Afrocarbo africanus
	(J.F. Gmelin, 1789)
	; Szata godowa
	; Szata spoczynkowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	głuptakowe
Podrząd	głuptakowce
Rodzina	kormorany
Rodzaj	Afrocarbo
Gatunek	kormoran etiopski
Synonimy
	Pelecanus africanus J.F. Gmelin, 1789; Phalacrocorax africanus (J.F. Gmelin, 1789); Halietor africanus (J.F. Gmelin, 1789); Microcarbo africanus (J.F. Gmelin, 1789);
	Pelecanus africanus J.F. Gmelin, 1789; Phalacrocorax africanus (J.F. Gmelin, 1789); Halietor africanus (J.F. Gmelin, 1789); Microcarbo africanus (J.F. Gmelin, 1789);
Podgatunki
	A. a. africanus (J.F. Gmelin, 1789); A. a. pictilis (Bangs, 1918);
	A. a. africanus (J.F. Gmelin, 1789); A. a. pictilis (Bangs, 1918);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kormoran etiopski^[4] (Afrocarbo africanus) – gatunek dużego ptaka z rodziny kormoranów (Phalacrocoracidae) występujący w Afryce na południe od Sahary oraz na Madagaskarze. Nie jest zagrożony.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1789 roku Johann Friedrich Gmelin w 13. edycji linneuszowskiego Systema Naturae, nadając mu nazwę Pelecanus africanus^[2]^[5]. Później gatunek ten bywał zwykle umieszczany w rodzajach Halietor lub Phalacrocorax^[1]^[2], potem w Microcarbo^[2]^[6], jednak w 2023 roku został przeniesiony na podstawie analizy filogenetycznej do nowo utworzonego rodzaju Afrocarbo^[7]. Wyróżnia się dwa podgatunki A. africanus^[1]^[6]:

A. a. africanus (J.F. Gmelin, 1789) – Afryka na południe od Sahary
A. a. pictilis (Bangs, 1918) – Madagaskar

Za podgatunek kormorana etiopskiego bywał często uznawany kormoran koroniasty (Afrocarbo coronatus)^[1].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Wygląd: Kormoran etiopski w szacie godowej posiada czarne upierzenie. W szacie spoczynkowej ptaki te są generalnie bardziej brązowe, z jaśniejszym spodem ciała, białawym gardłem i brzuchem^[1]. Skrzydła są krótkie, pióra szybko nasiąkają wodą, ułatwiając w ten sposób nurkowanie (cecha niezwykła wśród ptaków wodnych). Ptak posiada długi ogon i palce stóp połączone błoną pławną. Tęczówki czerwone^[8]. Samice są podobne do samców, ale nieco mniejsze^[8].

Średnie wymiary

długość ciała: 50–60 cm^[9]
długość ogona: 14–16 cm
rozpiętość skrzydeł: 80–90 cm^[1]
masa ciała: 435–685 g^[9]

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Biotop: Rzeki, jeziora i bagna Afryki.
Tryb życia: Dzienny tryb życia, noc spędza śpiąc na drzewie. Żyje samotnie lub w niewielkich grupach, jedynie w porze lęgów łączy się w większe stada.
Pożywienie: Kormoran etiopski żywi się głównie rybami, które łowi najchętniej rano i wieczorem. Ptak dobrze nurkuje i potrafi długo wstrzymywać oddech. Uzupełnienie jego diety stanowią żaby, owady, skorupiaki, a czasem inne ptaki.
Rozmnażanie: Gniazduje w koloniach. Samica składa 2–6 jaj w gnieździe na drzewie lub w trzcinach, które wysiaduje przez 23–25 dni. Pisklęta stają się samodzielne po 5–7 tygodniach, po 3–4 latach są gotowe do rozrodu. Kormoran etiopski może dożyć 36 lat.

Status[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski). Globalny trend liczebności uznawany jest za spadkowy, choć niektóre populacje mogą być stabilne^[3].

Korelacje z człowiekiem[edytuj | edytuj kod]

Guano kormorana etiopskiego jest bardzo cenionym nawozem. On sam nie jest zagrożony przez człowieka, choć np. w Afryce Południowej bywa prześladowany, gdyż odżywia się pstrągami i innymi rybami poławianymi rekreacyjnie^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 352. ISBN 978-84-87334-10-8. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d D. Lepage: Long-tailed Cormorant Microcarbo africanus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2021-09-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Afrocarbo africanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Phalacrocoracidae Reichenbach, 1849-50 (1836) - kormorany - Cormorants (wersja: 2023-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-11].
↑ J.F.J.F. Gmelin J.F.J.F., Caroli a Linné Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 13, t. 1 cz. 2, Lipsiae 1789, s. 577 (łac.).
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Storks, frigatebirds, boobies, cormorants, darters. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-01]. (ang.).
↑ M. Kennedy, A.T. Salis, S.S. Seneviratne, D. Rathnayake, L.J. Nupen, P.G. Ryan, S. Volponi, P. Lubbe, N.J. Rawlence & H.G. Spencer. Phylogeny of the microcormorants, with the description of a new genus. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 199 (1), s. 316, 2023. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlad041. (ang.).
↑ ^a ^b N. Bouglouan: Reed Cormorant or Long-tailed Cormorant. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-09-10]. (ang.).
↑ ^a ^b Orta, J., D. A. Christie, G. M. Kirwan, F. Jutglar & E. F. J. Garcia: Long-tailed Cormorant (Microcarbo africanus), version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie & E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-09-10]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia, nagranie głosu i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[hbw-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 352. ISBN 978-84-87334-10-8. (ang.).

[avibase-2] D. Lepage: Long-tailed Cormorant Microcarbo africanus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2021-09-10]. (ang.).

[iucn-3] Afrocarbo africanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Phalacrocoracidae Reichenbach, 1849-50 (1836) - kormorany - Cormorants (wersja: 2023-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-11].

[oryg-5] J.F.J.F. Gmelin J.F.J.F., Caroli a Linné Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 13, t. 1 cz. 2, Lipsiae 1789, s. 577 (łac.).

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Storks, frigatebirds, boobies, cormorants, darters. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-01]. (ang.).

[ken&inni-7] M. Kennedy, A.T. Salis, S.S. Seneviratne, D. Rathnayake, L.J. Nupen, P.G. Ryan, S. Volponi, P. Lubbe, N.J. Rawlence & H.G. Spencer. Phylogeny of the microcormorants, with the description of a new genus. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 199 (1), s. 316, 2023. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlad041. (ang.).

[oiseaux-8] N. Bouglouan: Reed Cormorant or Long-tailed Cormorant. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-09-10]. (ang.).

[botw-9] Orta, J., D. A. Christie, G. M. Kirwan, F. Jutglar & E. F. J. Garcia: Long-tailed Cormorant (Microcarbo africanus), version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie & E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-09-10]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]