Krabojadek srebrnobrzuchy

Krabojadek srebrnobrzuchy
	Ichthyomys hydrobates
	(Winge, 1891)
	; Krabojadek srebrnobrzuchy na ilustracji z 1896 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	bawełniaki
Plemię	Ichthyomyini
Rodzaj	krabojadek
Gatunek	krabojadek srebrnobrzuchy
Synonimy
	Habrothrix hydrobates Winge, 1891; Ichthyomys söderströmi de Winton, 1896; Ichthyomys nicefori O. Thomas, 1924;
	Habrothrix hydrobates Winge, 1891; Ichthyomys söderströmi de Winton, 1896; Ichthyomys nicefori O. Thomas, 1924;
Podgatunki
	I. h. hydrobates (Winge, 1891); I. h. nicefori O. Thomas, 1924; I. h. soderstromi de Winton, 1896;
	I. h. hydrobates (Winge, 1891); I. h. nicefori O. Thomas, 1924; I. h. soderstromi de Winton, 1896;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies

Krabojadek srebrnobrzuchy^[6] (Ichthyomys hydrobates) – gatunek ssaka z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Krabojadek srebrnobrzuchy występuje w północno-zachodniej Ameryce Południowej zamieszkując w zależności od podgatunku^[7]:

I. hydrobates hydrobates – zachodnia Wenezuela,
I. hydrobates nicefori – zachodnia Kolumbia,
I. hydrobates soderstromi – północno-środkowy Ekwador.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1891 duński zoolog Herluf Winge nadając mu nazwę Habrothrix hydrobates^[2]. Holotyp pochodził z Sierra de Mérida, z Méridy, z wysokości 1600–1700 m n.p.m., w stanie Mérida, w Wenezueli^[8].

I. hydrobates jest szeroko rozprzestrzeniony na rozczłonkowanym terenie górskim i istnieją podejrzenia że jest to w rzeczywistości kompleks trzech spokrewnionych gatunków^[5]^[8]^[9]^[7]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunki^[7].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Ichthyomys: gr. ιχθυς ikhthus „ryba”; μυς mus, μυος muos „mysz”^[10].
hydrobates: gr. ὑδρο- hudro- „wodny-”, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos „woda”; βατης batēs „piechur”, od βατεω bateō „stąpać, chodzić”, od βαινω bainō „wędrować, chodzić”^[11].
nicefori: brat Nicéforo María (właśc. Antoine Rouhaire) (1888–1980), francuski misjonarz w Kolumbii w latach 1908–1980, zoolog, kolekcjoner^[12].
soderstromi: Ludovic Söderström (1843–1927), szwedzki konsul generalny w Ekwadorze od około 1886 roku do roku swojej śmierci^[13].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 134–182 mm, długość ogona 125–150 mm, długość ucha 8–10 mm, długość tylnej stopy 30–36 mm; brak danych dotyczących masy ciała^[14]. Wszystkie krabojadki mają brązowe futro grzbietu i biały lub srebrzysty spód ciała. Mają szerokie tylne stopy. Krabojadek srebrnobrzuchy ma wąskie siekacze i pysk, wyraźnie węższe niż u krabojadka strumieniowego (Ichthyomys tweedii)^[9].

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Gryzoń ten występuje w wysokich lasach deszczowych, lasach mglistych i lasach wtórnych^[5]. Większość okazów została złapana na terenach przekształconych w rolnicze^[9]. Prowadzi ziemnowodny, nocny tryb życia. Żywi się krabami i innymi bezkręgowcami wodnymi^[5]. Jest spotykany od wysokości 600 do 2700 m n.p.m.

Populacja[edytuj | edytuj kod]

Krabojadek srebrnobrzuchy nie jest rzadki, ale trudno go schwytać. Jego liczebność maleje w związku z utratą środowiska przez wylesianie i zagrożenia związane ze skażeniem wód. Występuje w kilku obszarach chronionych w Wenezueli i w parku narodowym Munchique w Kolumbii. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje krabojadka srebrnobrzuchego za gatunek bliski zagrożenia^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Ichthyomys hydrobates, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b H. Winge. Habrothrix hydrobates n. sp. en Vandrotte fra Venezuela. „Videnskabelige meddelelser fra den Naturhistoriske forening i Kjöbenhavn”. 5 (3), s. 20–27, 1891. (duń.).
↑ W.E. de Winton. On some Mammals from Ecuador. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1896, s. 512, 1896. (ang.).
↑ O. Thomas. On a new fish-eating rat from Bogotá. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 13, s. 165, 1924. DOI: 10.1080/00222932408633019. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e P.P. Soriano P.P., Ichthyomys hydrobates, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-12] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 249. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 390. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Ichthyomys hydrobates. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-12].
↑ ^a ^b ^c J.L. Patton: Mammals of South America. Cz. 2: Rodents. University of Chicago Press, 2015, s. 284, 285. ISBN 978-0-226-16957-6. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 346, 1904. (ang.).
↑ hydrobates, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-12] (ang.).
↑ Beolens, Watkins i Grayson 2009 ↓, s. 292.
↑ Beolens, Watkins i Grayson 2009 ↓, s. 384.
↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 406. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 1–567. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[itis-1] Ichthyomys hydrobates, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Winge-2] H. Winge. Habrothrix hydrobates n. sp. en Vandrotte fra Venezuela. „Videnskabelige meddelelser fra den Naturhistoriske forening i Kjöbenhavn”. 5 (3), s. 20–27, 1891. (duń.).

[Winton-3] W.E. de Winton. On some Mammals from Ecuador. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1896, s. 512, 1896. (ang.).

[Thomas-4] O. Thomas. On a new fish-eating rat from Bogotá. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 13, s. 165, 1924. DOI: 10.1080/00222932408633019. (ang.).

[iucn-5] P.P. Soriano P.P., Ichthyomys hydrobates, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-12] (ang.).

[Cichocki&inni-6] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 249. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 390. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Ichthyomys hydrobates. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-12].

[Patton2015-9] J.L. Patton: Mammals of South America. Cz. 2: Rodents. University of Chicago Press, 2015, s. 284, 285. ISBN 978-0-226-16957-6. (ang.).

[Palmer-10] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 346, 1904. (ang.).

[11] hydrobates, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-12] (ang.).

[CITEREFBeolensWatkinsGrayson2009292-12] Beolens, Watkins i Grayson 2009 ↓, s. 292.

[CITEREFBeolensWatkinsGrayson2009384-13] Beolens, Watkins i Grayson 2009 ↓, s. 384.

[Pardiñas&inni-14] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 406. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]