Kumiela
 Kaskada w Parku Dolinka w Elblągu | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Lokalizacja | |
| rzeka II rzędu | |
| Długość | 18 km |
| Powierzchnia zlewni |
54,1 km² |
| Źródło | |
| Miejsce | Jezioro Stare |
| Wysokość |
172,6 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Elbląg (rzeka) |
| Miejsce | |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Kumiela (także: Dzikuska) – rzeka II rzędu, prawy dopływ Elbląga (dorzecze Wisły), przepływająca przez Wysoczyznę Elbląską i miasto Elbląg w województwie warmińsko-mazurskim.
Hydrologia[edytuj | edytuj kod]
Kumiela to rzeka o zlewni 54,1 km². Ma długość 18 kilometrów i średni przepływ w przekroju ujściowym 0,28 m³/s. Wypływa z jeziora Starego na wysokości 172,6 m n.p.m. Zasilana jest też wodami jeziora Martwego (kanałem). W środku biegu zlokalizowano zbiornik zaporowy Goplanica. Przepływa przez tereny leśne Wysoczyzny Elbląskiej. W jej biegu występuje stosunkowo duża różnica wysokości, co wpływa na to, że po znacznych opadach przypomina rzekę górską. W dolnym biegu płynie przez Elbląg (m.in. Bażantarnia oraz parki Dolinka i Traugutta). Na terenie miasta ujęta jest w betonowe koryto z kaskadami, a jej brzegi umocniono wałami przeciwpowodziowymi[1]. W obrębie Elbląga planowana jest budowa zbiornika retencyjnego[2].
Największym dopływem Kumieli jest Srebrny Potok (lewobrzeżny, 10,3 km)[3].
18 września 2017, w wyniku dwudniowych opadów, rzeka wystąpiła z brzegów i zalała Stare Miasto w Elblągu[4].
Przyroda[edytuj | edytuj kod]
Na terenie Elbląga, w dolinie rzeki, zaobserwowano osobniki grzyba Ophiocordyceps stylophora, które (co jest zjawiskiem wyjątkowym) wyrastały z larw chrząszczy z rodziny czarnuchowatych[5].
W Kumieli i Srebrnym Potoku stwierdzono występowanie larw sześciu gatunków chruścików należących do czterech rodzin. Na miejskim odcinku Kumieli w Elblągu licznie zaobserwowano osobniki Hydropsyche angustipennis. Oprócz niego stwierdzono też obecność Rhyacophila fasciata, Halesus digitatus i Chaetopteryx villosa[3].
Ulica[edytuj | edytuj kod]
Do nazwy rzeki nawiązuje ulica Kumieli na elbląskim Starym Mieście. Powstała ona w średniowieczu i do 1945 składała się z dwóch odcinków o osobnych nazwach niemieckojęzycznych, nawiązujących do przepływającego w ich sąsiedztwie Kanału Kumieli: Mała Kumiela (niem. Kleine Hommelstrasse) oraz Duża Kumiela (niem. Grosse Hommelstrasse). Po zakończeniu II wojny światowej Grosse Hommelstrasse uzyskała nazwę Rzeczna, a Kleine Hommelstrasse - Radzymińska (miasto wybrano z uwagi na bitwę pancerną wojsk 2. Frontu Białoruskiego w 1944). W 1990 oba odcinki powtórnie połączono i objęto historyczną nazwą Kumieli[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zbiorniki zaporowe na rzece Kumiela - Historia Wysoczyzny Elbląskiej [online], www.historia-wyzynaelblaska.pl [dostęp 2021-12-26].
- ↑ SOFTEL, Kumiela musi przestać być dzikuską [online], portelpl [dostęp 2021-12-26] (pol.).
- ↑ a b Kamila Strechlau, Rozmieszczenie form troficznych larw chruścików (Trichoptera) na wybranych odcinkach rzek: Kumieli i Srebrnego Potoku [online], s. 2-7 [dostęp 2021-12-26] [zarchiwizowane z adresu 2021-12-26].
- ↑ Roman Konieczny, Iwona Pińskwar, Zbigniew Kundzewicz, The September 2017 flood in Elbląg (Poland) in perspective, w: Meteorology, Hydrology and Water Managment, lipiec 2018, zeszyt 6, s. 67
- ↑ Piotr Chachuła, Grzegorz Vončina, Piotr Stanczak, Ophiocordyceps stylophora (Ophiocordycipitaceae) in Poland: new localities and host species [online], s. 3-5.
- ↑ Wioleta Engler, Planowość i przypadek w nazewnictwie ulic Elbląga, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, luty 2008, s. 179.