Legwan szlachetny

Legwan szlachetny
	Iguana delicatissima
	Laurenti, 1768
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	łuskonośne
Rodzina	legwanowate
Rodzaj	Iguana
Gatunek	legwan szlachetny
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Legwan szlachetny (Iguana delicatissima) – gatunek legwana. Łaciński epitet gatunkowy oznacza "najpowabniejsza, najdelikatniejsza" (jest to forma rodzaju żeńskiego w stopniu najwyższym przymiotnika delicatus, -a, -um oznaczającego "powabny, delikatny, łakomy, wrażliwy, zmysłowy (...)")^[2].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Ma krótszy pysk niż jego najbliższy krewniak. Nie posiada też charakterystycznego kreskowego wzoru na ogonie. Odróżniają je też duże, okrągłe łuski występujące u tamtego gatunku poniżej ucha, u opisywanego tu legwana natomiast ich brakuje.

Kolor skóry różni się w populacjach różnych wysp. Główny kolor zbliża się do szarego, na spodzie ciała widoczne są zielone plamki^[3]. Na głowie duże, blade łuski w kolorze kości słoniowej. Podgardle samca różowe, łuski wokół oczu niebieskie^[3]. Samce mogą też posiadać pory na udach, dzięki czemu wydzielają feromony podczas sezonu rozrodczego. Dorastają do 40 cm długości ciała, nie licząc mierzącego dwa razy więcej ogona. Samice osiągają 2/3 tych rozmiarów.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Antyle Mniejsze: Anguilla, St. Martin, Sint Eustatius, Antigua, Gwadelupa, Martynika, Dominika^[1].

Gatunek zamieszkuje busz.

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Zwierzę to jest roślinożerne. Spożywa liście, kwiaty i wzrastające pędy ponad 100 różnych gatunków roślin^[3]. Stwarza to problem związany z osmoregulacją. Pokarm roślinny zawiera więcej potasu i mniej składników odżywczych na jednostkę masy. Wobec tego zwierzę musi go zjeść więcej, by zaspokoić zapotrzebowanie swego metabolizmu^[4]. Jak inne gady, legwany te nie są zdolne do produkcji płynnego moczu o stężeniu wyższym niż płyny ustrojowe, jak ptaki pozbywają się zbędnych azotowych produktów metabolizmu dzięki specjalnym nosowym gruczołom solnym. W rezultacie legwany wytworzyły boczny gruczoł nosowy wspomagający nerki w wydalaniu soli poprzez ekskrecję chlorku sodu i potasu^[4].

Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Gatunek uznany został przez IUCN za wrażliwy (vulnerable)^[1]. Jest prawnie chroniony przed polowaniem, ale egzekwowanie tego zakazu napotyka znaczne trudności^[5]. Zagrożenie stanowi także utrata środowiska naturalnego spowodowana rolnictwem, a także introdukcja drapieżników, jak dzikie psy, koty czy mangusty^[5].

Największe zagrożenie wypływa jednak z rodzaju Iguana^[5]. Na Antyle Mniejsze introdukowano bowiem także legwana zielonego, który okazał się gatunkiem inwazyjnym i współzawodniczy z Iguana delicatissima o pożywienie. Poza tym dochodzi do krzyżowania się obu gatunków, co także prowadzi do spadku liczebności rodzimej na tych terenach iguany.

Legwany tego gatunku, pochodzące z Dominiki, są trzymane w ogrodach zoologicznych m.in. w Memfis i San Diego. Trzymanie i rozmnażanie w niewoli tego gatunku sprawia trudności. Parowanie i składanie jaj powiodło się we wszystkich zajmujących się tym ośrodkach, ale większość jaj nie została zapłodniona. Pojedynczy osobnik wykluł się w Jersey Wildlife Preservation Trust w 1997, 3 lata później wykluło się tam 8 młodych^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c M. van denM. Burg M. van denM., M.M. Breuil M.M., C.C. Knapp C.C., Iguana delicatissima, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2007-10-30] (ang.).
↑ Kazimierz Feliks Kumaniecki: Słownik łacińsko-polski: Według słownika Hermana Mengego i Henryka Kopii. Henryk Kopia, Herman Menge. Państwowe Wydawn. Nauk, s. 24. ISBN 83-01-03531-5.
↑ ^a ^b ^c J.D. Lazell. The lizard genus Iguana in the Lesser Antilles. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology”. 145, s. 1-28, 1973. New York.
↑ ^a ^b Lisa C. Hazard: Sodium and Pottassium Secretion by Iguana Salt Glands. University of California Press, 2004, s. 84-85, seria: Iguanas: Biology and Conservation. ISBN 978-0-520-23854-1.
↑ ^a ^b ^c ^d Mark Day, Michel Breuil, Steve Reichling: Taxonomic Account Lesser Antillean iguana Iguana delicatissima. IUCN Iguana Specialist Group, 2001. [dostęp 2007-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 października 2007)]. (ang.).

[iucn-1] M. van denM. Burg M. van denM., M.M. Breuil M.M., C.C. Knapp C.C., Iguana delicatissima, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2007-10-30] (ang.).

[2] Kazimierz Feliks Kumaniecki: Słownik łacińsko-polski: Według słownika Hermana Mengego i Henryka Kopii. Henryk Kopia, Herman Menge. Państwowe Wydawn. Nauk, s. 24. ISBN 83-01-03531-5.

[Lazell-3] J.D. Lazell. The lizard genus Iguana in the Lesser Antilles. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology”. 145, s. 1-28, 1973. New York.

[Hazard-4] Lisa C. Hazard: Sodium and Pottassium Secretion by Iguana Salt Glands. University of California Press, 2004, s. 84-85, seria: Iguanas: Biology and Conservation. ISBN 978-0-520-23854-1.

[Day-5] Mark Day, Michel Breuil, Steve Reichling: Taxonomic Account Lesser Antillean iguana Iguana delicatissima. IUCN Iguana Specialist Group, 2001. [dostęp 2007-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 października 2007)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]