Leon Bukojemski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leon Bukojemski
Leon Bukojemski-Nałęcz
Ilustracja
w stopniu majora
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

27 sierpnia 1895
Mrukowa, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

6 maja 1978
Warszawa, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1914–1938, 1939–1945

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Błękitna Armia
Wojsko Polskie
ludowe Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie
Polska Organizacja Wojskowa

Jednostki

Lubelski Okręg Wojskowy

Stanowiska

dowódca okręgu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Miecze Hallerowskie Medal Waleczności (Austro-Węgry) Krzyż Wojskowy Karola
Multimedia w Wikimedia Commons
Grób Leona i Romany Bukojemskich

Leon Bukojemski, Leon Bukojemski-Nałęcz[1] (ur. 27 sierpnia 1895 w Mrukowej[2], zm. 6 maja 1978 w Warszawie) – podpułkownik Wojska Polskiego (zdegradowany 1942), generał brygady ludowego Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 27 sierpnia 1895 w Mrukowej, w ówczesnym powiecie jasielskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Antoniego, dyrektora kopalni nafty w Drohobyczu, i Elzy z Müllerów[3] (Elize Maria de Costa Miller)[4]. W 1913 r. po ukończeniu gimnazjum studiował na Wydziale Lądowym Politechniki Lwowskiej[2]. W 1915 roku eksternistycznie zdał maturę w Wyższej Szkole Realnej w Krakowie[5].

8 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich i został przydzielony do I batalionu 1 pułku piechoty[6]. 20 marca 1915 został przeniesiony do 4. baterii 1 pułku artylerii[6]. Był starszym ogniomistrzem[2]. 17 października 1917 został wcielony do cesarskiej i królewskiej Armii i przydzielony do 11 Brygady Artylerii Polowej, a następnie skierowany do szkoły oficerów rezerwy w Pressburgu[6]. 10 sierpnia 1918 otrzymał przydział do Pułku Artylerii Polowej Nr 24, lecz do pułku nie przybył[7]. 1 września tego roku rozpoczął działalność konspiracyjną w Polskiej Organizacji Wojskowej na stanowisku komendanta podokręgu Wieluń (Okręg IX Częstochowa)[6].

14 grudnia 1918 objął dowództwo III batalionu 27 pułku piechoty[6]. 10 lutego 1919 został przydzielony do Inspektoratu Artylerii w Warszawie i wysłany do Armii Polskiej we Francji[6]. 27 lutego tego roku, po przybyciu do Francji, został skierowany na kurs 75 mm armat. Generał Józef Haller nadał mu od dnia 1 marca 1919 stopień porucznika ze starszeństwem od dnia 1 października 1918[8]. 19 stycznia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w artylerii, w grupie oficerów byłej Armii gen. Hallera[9]. W latach 1923–1925 pełnił służbę w 22 pułku artylerii polowej w Rzeszowie[10][11]. W styczniu 1926 został przeniesiony do 2 dywizjonu artylerii konnej w Dubnie na stanowisko oficera zwiadowczego[12][13]. 3 listopada 1926 objął obowiązki kwatermistrza dywizjonu, a 30 września 1927 objął dowództwo 3. baterii[14]. 18 lutego 1928 r. awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 15. lokatą w korpusie oficerów artylerii[15]. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 2 pułku artylerii polowej Legionów w Kielcach na stanowisko dowódcy III dywizjonu[16][17][18]. 11 kwietnia 1933 roku został przeniesiony do 12 pułku artylerii lekkiej w Złoczowie na stanowisko kwatermistrza[19]. Na podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 13. lokatą w korpusie oficerów artylerii[20]. Później przeniesiony do 25 pułku artylerii lekkiej w Kaliszu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[21]. Z dniem 1 maja 1938 został przeniesiony w stan spoczynku[21].

W czasie kampanii wrześniowej służył jako oficer sztabowy Armii „Łódź” i dowódca artylerii grupy operacyjnej gen. Kazimierza Sawickiego. W październiku aresztowany przez NKWD. Był osadzony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu[22][23]. Następnie skierowany do tzw. willi rozkoszy, gdzie NKWD prowadziła z wybranymi oficerami rozmowy na temat utworzenia polskiej dywizji na terenie ZSRR z pominięciem Rządu RP w Londynie. Po ataku niemieckim na ZSRR i zawarciu układu Sikorski-Majski skierowany 1 września 1941[24] do Armii Polskiej dowodzonej przez gen. Władysława Andersa[25] jako dowódca artylerii 10 Dywizji Piechoty.

17 marca 1942 r. wezwano go do stawienia się przed sądem wojskowym w Jangi-Jul. Podstawą oskarżenia było oświadczenie jednego z oficerów, że podczas pobytu w obozie utrzymywał kontakty z władzami sowieckimi. Tam został aresztowany i po rozprawie, mimo braku dowodów winy, skazany na 15 lat więzienia i degradację za działanie na szkodę sojuszników Polski (a właściwie za przeciwstawianie się wyprowadzeniu armii do Iranu, oportunizm i łamanie dyscypliny wojskowej). Po rozprawie rewizyjnej zmniejszono mu karę do 14 miesięcy więzienia i 17 września 1942 r. osadzono w więzieniu w Taszkencie. W areszcie i w więzieniu ciężko chorował na malarię. 20 kwietnia 1943 r. w wyniku zerwania stosunków polsko-sowieckich zwolniony z więzienia i 28 kwietnia przybył do Moskwy.

Od maja 1943 r. służył w 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Organizator i dowódca 1 pułku artylerii lekkiej, a następnie 1 Brygady Artylerii Armat[26]. 29 stycznia 1944 wydał w imieniu dowódcy Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR „Zarządzenie w sprawie uczczenia pamięci poległych oficerów zamordowanych w lesie katyńskim”, tym samym potwierdzając oficjalny stosunek władz ZSRR do kwestii zbrodni katyńskiej[27]. Od 30 kwietnia 1944 r. zastępca dowódcy artylerii 1 Armii WP[24]. W tym samym roku awansowany na pułkownika i generała brygady. W lutym 1945 r. został pierwszym dowódcą Lubelskiego Okręgu Wojskowego.

W czerwcu 1945 r. został przeniesiony do rezerwy. Mieszkał w Warszawie. Pracował na różnych stanowiskach w administracji państwowej. Aktywny działacz kombatancki w ramach Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.

Zmarł 6 maja 1978 r. Pogrzeb gen. bryg. Leona Nałęcz-Bukojemskiego odbył się 12 maja na Cmentarzu Komunalnym (d. Wojskowym) na Powązkach w Warszawie (kwatera 4B-tuje-12)[28]. Ministerstwo Obrony Narodowej reprezentował wiceminister obrony narodowej, Główny Inspektor Obrony Terytorialnej gen. broni Tadeusz Tuczapski. Zmarłego pożegnał wiceminister do spraw kombatantów, sekretarz generalny Zarządu Głównego ZBoWiD Stanisław Kujda.

Był żonaty z Romaną z Niewiarowskich z (1897–1986), z którą miał syna i córkę[28][29].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Stawecki 2010 ↓, s. 193.
  2. ↑ a b c Leonard Skibiński: Brygada Artylerii Armat 1943-1945. s. 10.
  3. ↑ Kolekcja ↓, s. 17–19, 22.
  4. ↑ Kolekcja ↓, s. 35.
  5. ↑ W Krakowie przy Studenckiej: Księga Pamiątkowa wydana z okazji Jubileuszu 130-lecia V Liceum Ogólnokształcacego im. A. Witkowskiego w Krakowie. 1871-2001. Grzegorz Małachowski (red.). Kraków: Oficyna Wydawnicza TEXT, 2001, s. 200. ISBN 83-88934-02-3.
  6. ↑ a b c d e f g h Kolekcja ↓, s. 11.
  7. ↑ Kolekcja ↓, s. 20.
  8. ↑ Kolekcja ↓, s. 16.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 29 stycznia 1921, s. 152.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 757, 820.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 678, 743.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 133 z 18 grudnia 1925, s. 725.
  13. ↑ Kolekcja ↓, s. 24.
  14. ↑ Kolekcja ↓, s. 24–25.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928 roku, s. 48.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 146.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 376, 457.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 182, 670.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 84.
  20. ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 376.
  21. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 7.
  22. ↑ Jerzy Turski: Lista jeńców z obozu w Griazowcu. W: Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 67. ISBN 83-85015-66-3.
  23. ↑ Lista jeńców Kampanii Wrześniowej 1939, umieszczonych w obozie w Griazowcu. raportnowaka.pl. s. 10. [dostęp 2015-11-20].
  24. ↑ a b Leonard Skibiński: Brygada Artylerii Armat 1943-1945. s. 11.
  25. ↑ Władysław Anders, Bez Ostatniego rozdziału (1959), s. 58.
  26. ↑ Encyklopedia II wojny światowej, s. 90.
  27. ↑ Narodziny kłamstwa: berlingowcy w Katyniu [online], polska-zbrojna.pl [dostęp 2019-07-21].
  28. ↑ a b Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  29. ↑ Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom I: A–H, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010, s. 212.
  30. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 27 grudnia 1921, s. 1722.
  31. ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
  32. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 54 z 11 grudnia 1922, s. 902.
  33. ↑ Kolekcja ↓, s. 27–29.
  34. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 405.
  36. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 34.
  37. ↑ Za zasługi dla obronności Kraju [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 110, 10 maja 1967, s. 2.
  38. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 19.
  39. ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 11, 30 czerwca 1965, s. 7.
  40. ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 20 kwietnia 1971, s.21.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Leon Bukojemski. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości, sygn. I.480.64 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-02-23].
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Encyklopedia II wojny światowej. płk Witold Biegański (red.). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
  • Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom I: A–H, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
  • Leonard Skibiński: 1 Brygada Artylerii Armat 1943–1945: Dzieje 1 Warszawskiej Brygady Artylerii Armat im. gen. Józefa Bema. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1984, s. 10–11. ISBN 83-11-07085-7.
  • Piotr Stawecki: Generałowie polscy. Zarys portretu zbiorowego 1776–1945. Wyd. 1. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, BELLONA SA, 2010. ISBN 978-83-7545-177-1.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leon_Bukojemski&oldid=73703415”