Lodowiec Byrda
80°20′S 159°00′E/-80,333333 159,000000 Lodowiec Byrda – kolorowane zdjęcie satelitarne (2008) | |
| Terytorium | |
|---|---|
Położenie na mapie Antarktyki  | |
| 80°20′S 159°00′E/-80,333333 159,000000
| |
Lodowiec Byrda (ang. Byrd Glacier)[1] – lodowiec na Ziemi Wiktorii w Antarktydzie Wschodniej, spływający do Morza Rossa.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwany przez nowozelandzki komitet ds. nazw antarktycznych (ang. New Zealand Antarctic Place-Names Committee) na cześć amerykańskiego kontradmirała Richarda Byrda (1888–1957), badacza Antarktydy[2].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Lodowiec Byrda leży na Ziemi Wiktorii w Antarktydzie Wschodniej. Ma ok. 160 km długości[a][3]. Przecina Góry Transantarktyczne pomiędzy pasmem Britannia Range (nazwanym od okrętu HMS „Britannia”[4]) a Churchill Mountains[2]. Góry Transantarktyczne w rejonie Lodowca Byrda są przecięte przez głęboką dolinę – pomiary przeprowadzone w lecie 2008/09 wykazały, że podłoże skalne kontynentu obniża się w tym miejscu do ok. 2870 m p.p.m., niżej niż zmierzono gdziekolwiek indziej, poza dnem oceanów[5].
Lodowiec odprowadza lód z istotnej części Płaskowyżu Polarnego w kierunku wschodnim, do Lodowca Szelfowego Rossa na Morzu Rossa, uchodząc koło Barne Inlet[2]. Zlewnia lodowca zajmuje ok. 1070400 km²[6]. Przepływ lodowca szacowany jest na 22,32 ± 1,72 km³ a-1(stan na 2011 rok)[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Lodowiec został zbadany podczas nowozelandzkiej ekspedycji trans-antarktycznej w latach 1956–1958[7]. Kolejne badania glacjologiczne prowadzono w latach 1960–1962, kiedy przebadano siedem lodowców spływających do Lodowca Szelfowego Rossa[6]. Lodowiec Byrda był wówczas najszybciej płynącym, z prędkością ok. 840 ± 80 m a-1[6]. Badania prędkości powierzchniowej przeprowadzono w latach 1978-1979[6]. Kolejne badania prowadzono przy użyciu technik satelitarnych[6].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica i United States Gazetteer podają, że lodowiec liczy ok. 137 długości i ok. 24 km szerokości, zob. SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer ↓.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ KSNG 2006 ↓, s. 24.
- ↑ a b c SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and New Zealand Gazetteer ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer – Britannia Range ↓.
- ↑ Fretwell i inni 2013 ↓, s. 390.
- ↑ a b c d e f Van Der Veen i inni 2014 ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and Australian Antarctic Gazetteer ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Antarktyka. „Nazewnictwo geograficzne Świata”. 8, 2006. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG). [dostęp 2022-04-16].
- Britannia Range (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Byrd Glacier (New Zealand Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Byrd Glacier (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Byrd Glacier ( Australian Antarctic Gazetteer ). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Fretwell, P. i inni. Bedmap2: improved ice bed, surface and thickness datasets for Antarctica. „The Cryosphere”. 7, s. 375-393, 2013. DOI: 10.5194/tc-7-375-2013. [dostęp 2022-04-16]. (ang.).
- Van Der Veen, C., Stearns, L., Johnson, J., & Csatho, B.. Flow dynamics of Byrd Glacier, East Antarctica. „Journal of Glaciology”. 60 (224), s. 1053–1064, 2014. DOI: 10.3189/2014JoG14J052. (ang.).