Maksymilian Machalski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Maksymilian Machalski
Ilustracja
Portret Maksymiliana Machalskiego z Albumu Józefa Majera autorstwa Wacława Rzewuskiego z 1881 – PAU/PAN w Krakowie
Data i miejsce urodzenia

5 października 1817
Wojnicz

Data i miejsce śmierci

30 września 1890
Kraków

poseł na Sejm Ustawodawczy
Okres

od 10 lipca 1848
do 7 marca 1849

Przynależność polityczna

Stowarzyszenie, od 1849 grupa posłów konserwatywnych

poseł do austriackiej Rady Państwa
kadencja VII
Okres

od 5 maja 1886
do 30 września 1890

Przynależność polityczna

Koło Polskie – frakcja posłów konserwatywnych

Poprzednik

Maksymilian Zatorski

Następca

August Sokołowski

Maksymilian Edward Wincenty Machalski (ur. 5 października 1817 w Wojniczu, zm. 30 września 1890 w Krakowie) – polski adwokat, polityk konserwatywny, poseł do Sejmu Ustawodawczego 1848 oraz austriackiej Rady Państwa (1886–1890).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ukończył Gimnazjum Św. Anny w Krakowie[1]. Studiował na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, w 1844 przeniósł się na wydział prawniczy do Wiednia[1], gdzie uzyskał tytuł doktora praw (1846)[2]. W latach 1846-1848 był adwokatem w Tarnowie[3].

Aktywny politycznie w okresie Wiosny Ludów. Członek deputacji polskiej do Wiednia (kwiecień 1848)[1]. Poseł do Sejmu Ustawodawczego w Wiedniu i Kromieryżu (10 lipca 1848 – 7 marca 1849)[4] wybranym z okręgu wyborczego Brzesko. W parlamencie należał początkowo do "Stowarzyszenia" skupiającego polskich posłów demokratycznych[5] potem związał się z grupą posłów konserwatywnych skupionych wokół Jerzego Lubomirskiego, Adama Potockiego i Antoniego Zygmunta Helcla. Był znakomitym mówcą, w swych wystąpieniach m.in. występował przeciw kandydaturze Franciszka Smolki na przewodniczącego oraz domagał się zniesienia kary śmierci za przestępstwa polityczne[1].

W latach 1850–1855 podróżował po Anglii i Niemczech[1]. Po powrocie do kraju prowadził od 1855 kancelarię adwokacką w Krakowie[1], od 1888 także w Wiedniu[2]. Wieloletni prezes Krakowskiej Izby Adwokackiej. Specjalizował się w sprawach karnych i politycznych, m.in. był obrońcą redakcji "Czasu" w procesach prasowych w okresie powstania styczniowego, a także jednym z obrońców w krakowskim procesie Ludwika Waryńskiego i towarzyszy[1][3]. Był również autorem artykułów w "Gminie" i "Czasopiśmie Poświęconemu Prawu i Umiejętnościom Politycznym"[1].

Ziemianin, właściciel Ściejowic w pow. krakowskim, gdzie założył w latach siedemdziesiątych XIX wieku pierwszą w Galicji szkołę koszykarstwa[1]. Należał do czołowych konserwatystów krakowskich (stańczyków). Był także przeciwnikiem powstającego ruchu socjalistycznego[6]. Wspólnie z żoną, słynną z urody, prowadził w Krakowie salon będący ośrodkiem życia towarzyskiego[1]. Przez wiele lat był prezesem Resursy Mieszczańskiej oraz członkiem Rady Miejskiej (1886–1888) i Wydziału Powiatowego w Krakowie. Należał także do Krakowskiego Towarzystwa Rolniczego[1]. Członek nadzwyczajny Akademii Umiejętności w Krakowie[1] a od 21 lutego 1859 członek Towarzystwa Naukowego Krakowskiego[7]. Zwolennik i propagator zakładania w Galicji towarzystw pożyczkowych wg systemu kas Schultze-Delitzsch[3][8]. Od 1858 członek Zarządu Spółki Zdrojowisk Krajowych[9].

Poseł do austriackiej Rady Państwa VII kadencji (5 maja 1886 – 30 września 1890). Mandat uzyskał w wyborach uzupełniających po śmierci Maksymiliana Zatorskiego w kurii II (miast) z okręgu Kraków 2. Po jego śmierci mandat objął August Sokołowski[10]. Był członkiem Koła Polskiego w Wiedniu, gdzie należał do frakcji posłów konserwatywnych[2]. Pracował w parlamentarnych komisjach: budżetowej, prawnej, prasowej[1][3] oraz przewodniczył komisji kodeksu karnego[11].

Pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[12] (pas 45, płn.-wsch.).

inskrypcja na grobie Maksymiliana Machalskiego

Rodzina i życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie mieszczańskiej, syn Onufrego Machalskiego (1775-1867), kasjera i asesora urzędu miejskiego w Wojniczu i Julianny z domu Lamelli. Ożenił się z Olimpią z Przygodzkich (1831-1885), z którą miał syna Maksymiliana[1][2][13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Jerzy Zdrada, Machalski Maksymilian (1817-1890), Polski Słownik Biograficzny, t. 18, Wrocław-Warszawa-Kraków 1973, s. 621-622
  2. ↑ a b c d Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Machalski, Maksymilian Dr. iur. – Parlamentarier 1848-1918 online [26.11.2019]
  3. ↑ a b c d Jerzy Zdrada, Machalski, Maksymilian (1817-1890), Jurist und Politiker, Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Bd. 5 (Lfg. 25, 1972), S. 391,
  4. ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848-1918, Warszawa 1996, s. 348.
  5. ↑ Protokoły Koła Polskiego w wiedeńskiej Radzie Państwa (lata 1867–1868), oprac. Zbigniew Fras i Stanisław Pijaj, Kraków 2001, s. 27-28
  6. ↑ Maksymilian Machalski, Wykład o Stowarzyszeniu międzynarodowem robotników (L'Internationale), Kraków 1872, wersja elektroniczna Polona
  7. ↑ Towarzystwo Naukowe Krakowskie – Maksymilian Machalski online [26.11.2019]
  8. ↑ Maksymilian Machalski, O towarzystwach zaliczkowych czyli bankach dla ludu, Kraków 1870.
  9. ↑ Barbara Alina Węglarz, Spacerkiem po starej Szczawnicy i Rusi Szlachtowskiej, Pruszków 2011, s. 92
  10. ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim ..., s. 392
  11. ↑ Nekrologia. „Czas”, 226, z 2 października 1890, s. 2.
  12. ↑ Pogrzeb śp. dra Maksymiliana Machalskiego. „Czas”, 228, z 4 października 1890, s. 3.
  13. ↑ Maksymilian Machalski – M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego – online [26.11.2019]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jerzy Zdrada, Machalski Maksymilian (1817-1890), Polski Słownik Biograficzny, t. 18, Wrocław-Warszawa-Kraków 1973, s. 621-622, wersja elektroniczna iPSB
  • Jerzy Zdrada, Machalski, Maksymilian (1817-1890), Jurist und Politiker, Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Bd. 5 (Lfg. 25, 1972), S. 391, wersja elektroniczna ÖBL 1815-1950
  • Krogulski Mariusz Lesław, Rodowody mieszczan wojnickich, tom I, Wojnicz 2006, s. 206-208.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maksymilian_Machalski&oldid=70876943”