Marcin Karaś (duchowny)

Marcin Karaś

Data i miejsce urodzenia	6 listopada 1910 Bochnia
Data i miejsce śmierci	25 marca 2003 Kraków
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1935

Marcin Karaś (ur. 6 listopada 1910 w Bochni, zm. 25 marca 2003 w Krakowie) – polski redemptorysta, ekonom klasztoru w Mościskach, wikariusz parafii św. Marii Magdaleny we Lwowie, następnie posługiwał przy parafii w Stryju.

Życiorys

Ukończył Niższe Seminarium Duchowne w Toruniu. Następnie odbył roczny nowicjat w Mościskach i studia teologiczne w Wyższym Seminarium Duchowny Redemptorystów w Tuchowie, po czym w 1935 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Początkowo posługiwał w klasztorze redemptorystów w Zamościu. W czasie niemieckiej okupacji, w wyniku konfiskaty majątku zakonnego, ponownie znalazł się w Mościskach. W 1944 r. został mianowany administratorem parafii w Lipnikach.

Po zmianie okupacji pełnił funkcję ekonoma (ministra) domu zakonnego w Mościskach. Nadal wraz z nielicznymi współbraćmi otaczał opieką duszpasterską zamieszkałych w okolicy Polaków. Próbował rozszerzyć swą działalność również na Drohobycz, na co jednak nie uzyskał zgody obwodowego Pełnomocnika Rady ds. Kultów Religijnych.

W nocy z 13 na 14 maja 1948 r. został wygnany z klasztoru w Mościskach, pod pretekstem położenia miejscowości w pasie przygranicznym. Krótko zamieszkiwał w Samborze, a następnie we Lwowie, gdzie uzyskał pozwolenie na posługę w parafii św. Marii Magdaleny. Po śmierci w 1949 r. ks. Zygmunta Truszkowskiego, miejscowego proboszcza, objął opieką całą wspólnotę parafialną. Zaledwie rok później nie przedłużono mu zgody na sprawowanie kultu religijnego w kościele. Jednocześnie próbowano nakłonić go do podjęcia pracy o charakterze świeckim – w roli wykładowcy języka łacińskiego i literatury polskiej na Uniwersytecie Lwowskim. Mimo odmowy, otrzymał możliwość pełnienia posługi wśród wiernych w Stryju. W tamtejszej parafii pojawił się w sierpniu 1950 r. Dwa lata później został aresztowany przez MGB w Drohobyczu pod zarzutem przechowywania wrogiej literatury. Przetrzymywany w tymczasowym więzieniu był wielokrotnie bity i przesłuchiwany w godzinach nocnych. Na rozprawie sądowej 19 sierpnia 1952 r. usłyszał wyrok dziesięciu lat pozbawienia wolności, konfiskatę mienia i ograniczenie praw obywatelskich na okres pięciu lat.

W październiku 1952 r., po ponad dwóch tygodniach jazdy pociągiem towarowym, dotarł do łagru Gołownaja na Uralu, położonego w lasach tajgi nad Kamą. Zwolniony w związku z rewizją wyroku w kwietniu 1956 r. powrócił do Lwowa. Otrzymał tymczasowe pozwolenie na posługę duszpasterską przy parafii w Samborze. Jednakże, już po upływie niespełna roku, został uznany za kapłana reakcyjnego, a więc osobę niepożądaną na terenie Związku Radzieckiego. Poddawany licznym naciskom, złożył wniosek o wydanie polskiego paszportu w konsulacie PRL w Kijowie. Na początku października 1959 r. przekroczył granicę w Medyce i znalazł się w Polsce. Odtąd posługiwał w Gdyni, Głogowie i Zamościu. Od 1980 r. mieszkał w krakowskim klasztorze redemptorystów, gdzie zmarł 25 marca 2003 r., w wieku 93 lat. Pochowany został na cmentarzu podgórskim w grobowcu redemptorystów (kwatera IIIa-płd.-9).

Grobowiec redemptorystów na Cmentarzu Podgórskim

W kwietniu 1995 r. doczekał się rehabilitacji niesłusznie wydanego wyroku skazującego. Miało to jednak charakter symboliczny i nie wiązało się z otrzymanie jakiejkolwiek kompensacji czy zadośćuczynienia. Pięć lat przed śmiercią opublikował wspomnienia z szesnastu lat pobytu w Związku Radzieckim.

Bibliografia

• Marcin Karaś: Szlakiem zesłańców. Szesnaście trudnych lat w ZSRR (1944-1959). Kraków: 1998. ISBN 83-86744-78-2. OCLC 751280882.
• Józef Wołczański (red.), Maciej Sadowski, Proces i sowieckie represje wobec o. Marcina Karasia CSsR (1910-2003) [w:] Wytrwać i przetrwać jak Bóg daje. Świadkowie Kościoła rzymskokatolickiego na Ukrainie Sowieckiej 1917-1991, Kraków: Wydawnictwo Unum, 2010, ISBN 978-83-7643-031-7, OCLC 751258087 .
• Piotr Olechowski. „Między ołtarzem a gabinetem partyjnym”. Kościół rzymskokatolicki w sowieckim Lwowie w latach 1953-1959 w świetle raportów Pełnomocnika Rady ds. Kultów Religijnych w obwodzie lwowskim. „Pamięć i Sprawiedliwość”. 29/2017, 2017. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej-Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. ISSN 1427-7476. OCLC 50171937.