Marian Morelowski

Marian Morelowski

Data i miejsce urodzenia	2 marca 1884 Wadowice
Data i miejsce śmierci	25 lipca 1963 Wrocław
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia sztuki, romanistyka
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński Uniwersytet Wiedeński
Doktorat	1912 Uniwersytet Wiedeński
Profesura	1934
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Wileński Katolicki Uniwersytet Lubelski Uniwersytet Wrocławski
kustosz Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu (1926–1929)
Odznaczenia

Marian Morelowski (ur. 2 marca 1884 w Wadowicach, zm. 25 lipca 1963 we Wrocławiu) – polski historyk sztuki, romanista, pedagog, kustosz Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu (1926–1929), profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (1934–1941), profesor nadzwyczajny Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1946–1952), profesor i kierownik Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego (1953–1960).

Życiorys

Urodził się 2 marca 1884 w Wadowicach, w rodzinie Juliana Feliksa Morelowskiego h. Prus (I) (1850–1916) i Sabiny Langfort h. Jagnię (zm. 1893). W 1902 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. Studiował historię sztuki i filologię romańską na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1905–1906 kontynuował studia na Uniwersytecie w Wiedniu, a w następnym roku w Paryżu na Sorbonie i w Collège de France. Po powrocie do Krakowa w latach 1911–1915 był nauczycielem języka francuskiego. W 1912 na podstawie rozprawy „Świat zewnętrzny w twórczości Saint Pierr'a” uzyskał doktorat na uniwersytecie w Wiedniu.

Grób Mariana Morelowskiego

W latach 1915-1918 przebywał w w Moskwie jako jeniec cywilny założył Wydział Opieki nad Zabytkami Kultury i Sztuki Polskiej. Celem tej instytucji było wyszukiwanie, inwentaryzowanie i ratowanie skonfiskowanych dóbr kultury polskiej. Po zakończeniu działań wojennych, kiedy Związek Radziecki w 1921 podjął decyzję o oddaniu polskich skarbów został ekspertem komisji rewindykacyjnej. Pozostał w Kraju Rad do 1926, a owocem jego poszukiwań było między innymi odzyskanie arrasów wawelskich. Z tego czasu pochodzi praca naukowa „Arrasy wawelskie Zygmunta Augusta” po raz pierwszy opublikowana w 1922.

Po rezygnacji ze stanowiska kustosza Zamku Wawelskiego w 1930 przeprowadził się do Wilna, gdzie był zastępcą profesora, a od 1934 profesorem nadzwyczajnym historii sztuki na Uniwersytecie Wileńskim. Przedmiotem naukowych badań z tego okresu stała się dla Morelowskiego barokowa architektura Wilna. W latach 1938–1939 ukazała się drukiem praca naukowa będąca plonem tych badań pt. „Zarys syntetyczny sztuki wileńskiej od gotyku do neoklasycyzmu”.

Okres II wojny światowej spędził w Wilnie wykładając na tajnych kompletach.

Po zakończeniu wojny profesor Morelowski związał się najpierw z KUL-em, a od 1947 podjął także wykłady na Uniwersytecie Wrocławskim. Do Wrocławia przeniósł się na stałe w 1949, w 1953 został profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem katedry historii sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, od 1958 był profesorem zwyczajnym tej uczelni. Na emeryturę przeszedł w 1960, a przez kolejne 2 lata prowadził jeszcze gościnnie wykłady dla studentów.

Przedmiotem naukowych badań we Wrocławiu była średniowieczna sztuka Dolnego Śląska. Profesor był członkiem wielu towarzystw naukowych polskich i obcych, posiadaczem wysokich odznaczeń belgijskich i francuskich. W latach 1958–1959 był członkiem zespołu mającego przygotować odbiór polskich zbiorów, arrasów wawelskich od II wojny przechowywanych w Kanadzie. We Wrocławiu profesor mieszkał przy ulicy Piaskowej 13.

Był dwukrotnie żonaty, od 1913 z Martą Bortkiewicz (zm. 1920), od 1929 z Leną Tochterman. Z drugiego związku miał syna i córkę.

Zmarł we Wrocławiu. Spoczywa w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera XVB-płn-wsch-narożnik).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (28 kwietnia 1926)
• Krzyż Oficerski Orderu Leopolda (Belgia)
• Krzyż Kawalerski Legii Honorowej

Bibliografia

• Mieczysław Zlat, Morelowski Marian, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXI.
• Piotr Bohdziewicz, Śp. prof. dr Marian Morelowski, [w:] „Zeszyty Nukowe KUL” 1964, zeszyt 2.
• Janina Orosz, Marian Morelowski, [w:] Biuletyn Historii Sztuki 1964.

Linki zewnętrzne

• Fotografia