Marian Sobieski

Marian Sobieski
	; Marian Sobieski przy pracy ok. 1956
Data i miejsce urodzenia	14 czerwca 1908 ; Miłosławice
Data i miejsce śmierci	25 października 1967 ; Warszawa
Zawód, zajęcie	muzykolog, etnograf
Alma Mater	Państwowe Konserwatorium Muzyczne w Poznaniu
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Marian Bazyli Sobieski (ur. 14 czerwca 1908 w Miłosławicach, zm. 25 października 1967 w Warszawie) – polski muzykolog, etnograf, związany z wydziałem muzykologii Uniwersytetu Poznańskiego. Badacz muzyki ludowej regionu Wielkopolski.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie z silnymi muzycznymi tradycjami. Jego ojcem był Teodor Sobieski, zaś matką Stefania z Krzymańskich. Maturę zdał w Inowrocławiu. Następnie w latach 1928–1935 studiował muzykologię na Uniwersytecie Poznańskim. W tym samym czasie studiował w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu oraz śpiewał jako tenor w Poznańskim Chórze Katedralnym, będąc w nim jednocześnie jednym z pomocników Wacława Gieburowskiego odpowiedzialnym za kształcenie chłopców.

Pracę badawczą rozpoczął już podczas studiów. Początkowo były to poszukiwania w klasztorach i kościołach Wielkopolski rękopisów utworów z XVIII wieku. Studia ukończył pracą magisterską z zakresu twórczości Wojciecha Dankowskiego. Po obronie, w 1935, rozpoczął pracę jako asystent w Zakładzie Muzykologii UP oraz powiązanego z tą instytucją, niedawno utworzonym Regionalnym Archiwum Fonograficznym. W związku z pracą uczestniczył wraz z poślubioną w 1936 żoną, Jadwigą z Pietruszyńskich, w akcji jeżdżenia po wsiach i nagrywania najstarszych muzykantów oraz śpiewaków i śpiewaczek. Do 1939 Archiwum zebrało przeszło 4 tysiące nagrań na wałkach woskowych. Zbiór ten zaginął podczas wojny.

Sobieski lata okupacji spędził w Generalnym Gubernatorstwie, głównie w Warszawie i Lublinie. Wiosną 1945, współpracując z Markiem Kwiekiem, rozpoczął odtwarzanie Zakładu Muzykologii. W tym samym okresie kierował Niższą Szkołą Muzyczną w Poznaniu, a także prowadził pracę dydaktyczną w Średniej i Wyższej Szkole Muzycznej. Mimo tak licznych zajęć większość jego czasu pochłaniało odtworzenie zbioru nagrań muzyki ludowej. Jeszcze w 1945 roku został współzałożycielem Zachodniego Archiwum Fonograficznego, które od razu przystąpiło do nagrań na terenie Wielkopolski i Kaszub. Następnie, od 1949 roku, kierował Sekcją Muzyki Ludowej Państwowego Instytutu Badania Sztuki Ludowej, które zajmowało się nagraniami w terenie, audycjami radiowymi i publikacjami o polskiej muzyce ludowej. W latach 1950–1954 kierował ogólnopolską Akcją Zbierania Folkloru Muzycznego. Ekipy terenowe złożone ze studentów etnografii i muzykologii na terenie całego kraju zebrały w ciągu 4 lat około 46 tysięcy nagrań.

W 1956 Zachodnie Archiwum Fonograficzne przemianowano na Pracownię Badań nad Polskim Folklorem Muzycznym Państwowego Instytutu Sztuki, a wraz z nim przeniósł się tam Sobieski. W 1956 został on mianowany docentem. Swoje prace badawcze prowadził do śmierci.

Marian Sobieski napisał wraz z żoną szereg książek i artykułów naukowych i popularyzatorskich o muzyce Wielkopolski, dudziarzach i obyczajach tego regionu. W nauce zapisał się zaś jako współtwórca, wraz z żoną, systemu transkrypcji stosowanej w badaniu nad polskim folklorem muzycznym, oraz organizacja systemu archiwizacji i dokumentacji polskiej muzyki ludowej.

Z żoną Jadwigą Sobieską miał trzech synów i córkę.

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 126-3-30)^[1].

Pisma[edytuj | edytuj kod]

Szlakiem kozła lubuskiego – Sobieski Marian, Sobieska Jadwiga, Kraków 1954
Wybór polskich pieśni ludowych, Tom I / II – Marian Sobieski, [red.] Tadeusz Strumiłło, Kraków 1955
Pieśni ludowe Warmii i Mazur – Sobieski Marian, Sobolewska Maria, Kraków, 1955
Piosenki z Kujaw – Sobieski Marian, 1955
Polska muzyka ludowa i jej problemy – Sobieski Marian, Sobieska Jadwiga, Kraków, 1973
Tempo rubato u Chopina i w polskiej muzyce ludowej (artykuł) – Sobieska Jadwiga, Sobieski Marian, 1973
około 50 innych prac

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)^[2]
Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1952)^[3]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[4]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Cmentarz Stare Powązki: MARIAN SOBIESKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-04-15] .
↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.), Wielkopolski słownik biograficzny, wyd. II, PWN, Warszawa-Poznań 1983, ISBN 83-01-02722-3.
Jolanta Woźniak: Polski Folklor Muzyczny. Akademia Muzyczna Gdańsk, 1995. ISSN 0239-7080.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Fragment kolekcji instrumentów muzycznych Mariana i Jadwigi Sobieskich

[1] Cmentarz Stare Powązki: MARIAN SOBIESKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-04-15] .

[2] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[3] M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[4] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[1]

[2]

[3]

[4]