Masakra na Psarze
Masakra na Psarze – rzeź greckiej ludności wyspy Psara dokonana w lipcu 1824 przez wojska imperium osmańskiego, w wyniku której 17 tysięcy ludzi zginęło lub uprowadzono w niewolę[1].
Przyczyny i skutki masakry[edytuj | edytuj kod]
W 1821 r. wybuchło powstanie ludności greckiej przeciwko władzy osmańskiej, poprzedzone wystąpieniem Filiki Eteria w krajach rumuńskich, które przekształciło się w wojnę o wyzwolenie Grecji. Ludność Psary dołączyła się do greckiej wojny o niepodległość 10 kwietnia 1821 roku, 2 tygodnie po wybuchu powstania[2]. Małe, zwrotne i szybkie okręty Psariotów z powodzeniem stawiały czoła flocie osmańskiej, prowadząc ataki m.in. za pomocą brulotów (zwanych też branderami).
21 czerwca 1824 roku na wyspie wylądowały wojska osmańskie pod dowództwem Mechmeda Chosrefa Paszy, w celu ukarania greckiego powstania[3]. Liczba ofiar rzezi była szczególnie wysoka, ponieważ na wyspie szukało wówczas schronienia wiele ludności cywilnej, głównie uciekinierów z innych wysp, w tym mieszkańców zmasakrowanej w 1822 roku sąsiedniej, większej wyspy Chios[4]. 120 spośród obrońców po desperackiej walce świadomie wybrało dla siebie i swych bliskich śmierć samobójczą, wysadzając się w powietrze w dominującej nad okolicą fortyfikacji Mawri Rachi (gr. Μαύρη Ράχη). Część mieszkańców zdołała jednak opuścić wyspę. Uciekinierzy założyli następnie osadę Nea Psara (Nowa Psara) na wyspie Eubea. Tragedia, ale także determinacja obrońców odbiły się szerokim echem wśród społeczności międzynarodowej, wzmagając ruch filhelleński.
Masakra w sztuce[edytuj | edytuj kod]
Rzeź na Psarze została upamiętniona m.in. na obrazach Po zniszczeniu Psary i Chwała Psary namalowanych przez Nikolaosa Jizisa, a także w literaturze przez wiersze Psara autorstwa Pierre'a-Jeana de Bérangera[5][6] oraz Zniszczenie Psary autorstwa Dionisiosa Solomosa[7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wladimir Brunet de Presle, Alexandre Blanchet: Grèce depuis la conquête romaine jusqu’à nos jours. Paryż: Firmin Didot, 1860, s. 527.
- ↑ David Brewer: The Greek War of Independence. Nowy Jork: The Overlook Press, 2001, s. 95. ISBN 978-1-58567-395-7.
- ↑ Thomas Gordon: History of the Greek Revolution. T. 2. Cambridge: Cambridge University Press, 1832, s. 14.
- ↑ Ludwik Bazylow: Historia Powszechna 1789–1918. Warszawa: Książka i Wiedza, 1986, s. 401.
- ↑ Pierre-Jean de Béranger: Psara. W: Oeuvres complètes de Béranger. T. 2. Paryż: H. Fournier aîné, 1839, s. 244.
- ↑ Pierre-Jean de Béranger: Psara. W: Oeuvres complètes de Béranger. T. 2. Paryż: H. Fournier aîné, 1839, s. 245.
- ↑ Dionisios Solomos: Zniszczenie Psary. 1824.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}