MasterFormat
MasterFormat – standard organizowania specyfikacji i innych pisemnych informacji dla komercyjnych i instytucjonalnych projektów budowlanych w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie[1]. Bywa nazywany „Klasyfikacją dziesiętną Deweya” obiektów budowlanych. Jest produktem dwóch stowarzyszeń non-profit: amerykańskiego Instytutu Specyfikacji Budowlanych (Construction Specification Institute – CSI) i Specyfikacji Budowlanych Kanady (Construction Specifications Canada – CSC). Udostępnia główną listę działów (Divisions) oraz numery sekcji (Sections) wraz z powiązanymi tytułami w ramach każdego działu, aby uporządkować informacje o wymaganiach dla budowanego obiektu i powiązanych działaniach[2].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
MasterFormat jest używany w branży budowlanej do organizacji specyfikacji stanowiących część dokumentów tworzących umowę na prace budowlane. Celem tego formatu jest pomoc jego użytkownikowi przygotowującemu dokumenty umowy na prace budowlane w zorganizowaniu informacji w odrębne grupy, oraz pomoc użytkownikowi korzystającemu z dokumentów tworzących umowę na prace budowlane w wyszukiwaniu określonych informacji w spójnych lokalizacjach. Informacje zawarte w MasterFormat są uporządkowane w znormalizowanym formacie konspektu w obrębie 50 działów (16 działów przed 2004 r.). Każdy dział jest podzielony na określoną ilość sekcji[3], których numery i tytuły są publikowane, lecz jest również otwarty, co oznacza, że możliwe jest tworzenie przez autora specyfikacji sekcji dodatkowych. Numery sekcji w formacie sprzed 2004 roku były pięciocyfrowe, obecnie są sześciocyfrowe.
Sekcje systemu klasyfikacji MasterFormat opisują wymagane przez projektanta wyniki prac budowlanych (work results) i określają jakość użytych materiałów i wymaganej instalacji, która może być różna dla różnych obiektów i inwestorów.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Po II wojnie światowej tworzone przez projektantów opisy techniczne – specyfikacje budowlane zaczęły pęcznieć, wraz ze zwiększaniem się opcji wyboru materiałów budowlanych i metod ich stosowania. Instytut Specyfikacji Budowlanych (CSI) został założony w 1948 roku i zaczął zajmować się organizacją specyfikacji w systemie ponumerowanych działów i sekcji. W 1963 r. Stowarzyszenie to opublikowało format specyfikacji budowlanych z 16 głównymi działami prac budowlanych. Publikacja CSI z 1975 r. użyła terminu MasterFormat. Ostatnia publikacja CSI MasterFormat, w której zastosowano 16 działów, miała miejsce w 1995 r. Nie jest już aktualną wersją propagowaną przez CSI. W listopadzie 2004 r. MasterFormat powiększył się z 16 działów do 50 działów, odzwierciedlając innowacje w branży budowlanej i rozszerzając zasięg na większą część branży budowlanej. Zmienione wydania zostały opublikowane w 2010, 2011, 2012, 2014, 2016 i 2018 r.
Od wielu dziesięcioleci, specyfikacje projektów wykonawczych są w USA i Kanadzie wykonywane w systemie klasyfikacji MasterFormat, spopularyzowanym pierwotnie przez instytucje rządowe, wymagające jego użycia. Forma specyfikacji odzwierciedla również północnoamerykańskie obyczaje prawne i podział odpowiedzialności za budowę między uczestnikami procesu budowlanego, specyficzny dla używających go krajów.
Zalety[edytuj | edytuj kod]
Standaryzacja sposobu prezentacji informacji o wymaganiach umownych, w tym technicznych, usprawnia komunikację między wszystkimi stronami zaangażowanymi w projekty budowlane. Pomaga to zespołowi projektowemu dostarczać inwestorowi projekty budowli zgodnie z jego wymaganiami, harmonogramem i budżetem. Wskazaniem do powszechnego używania i akceptacji systemu klasyfikacji MasterFormat jest i to, że norma ASTM International, wcześniej znanego jako Amerykańskie Stowarzyszenie dla Testowania i Materiałów (American Society for Testing and Materials) dla oceny zdatności dla zrównoważonego budownictwa (sustanability) produktów budowlanych opiera się na MasterFormat w celu uporządkowania danych[4]. MasterFormat jest integralną częścią systemu SpecsIntact (Specifications Kept Intact – Przechowywanie Danych Technicznych w Stanie Nienaruszonym)[5]. SpecsIntact to zautomatyzowany system przetwarzania opisów technicznych używany do przygotowywania projektów budowlanych niektórych obiektów rządowych, przy użyciu standardowych specyfikacji głównych, szablonów zwanych Master Text lub Master, z pewnymi opcjami do wyboru, czy też wykreślenia, dostarczanych przez każdą z trzech agencji rządowych USA (i podobne agencje w Kanadzie i jej prowincjach). SpecsIntact został opracowany przez Narodową Administrację Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA – National Aeronautics and Space Administration) i zaprojektowany dla inżynierów, architektów, projektantów wnętrz, autorów specyfikacji, zarządzających przygotowaniem projektów i zarządzających budowami. Dowództwo Inżynierii Obiektów Marynarki (NAVFAC – Naval Facilities Engineering Command) i Korpus Inżynierów Armii Stanów Zjednoczonych (USACE – Army Corps of Engineers) również przyjęły SpecsIntact jako swój standardowy system specyfikacji, co znacznie ułatwia wysiłki na rzecz standaryzacji specyfikacji budowlanych we wszystkich tych agencjach[6]. Usługi oferowane przez SpecsIntact wykorzystują MasterFormat w postaci sekcji publikowanych w ramach Ujednoliconych Wzorcowych Specyfikacji [Publicznych] Obiektów[7] (UFGS – United Facilities Guide Specification), dostępnych na stronie internetowej Całościowy Przewodnik Projektowania Budowlanego[8] (Whole Building Design Guide website).
Bieżące Działy (Czerwiec 2018)[edytuj | edytuj kod]
GRUPA WYMAGAŃ DOTYCZĄCYCH WYBORU OFERTY I ZAWARCIA UMOWY
- Dział 00 – Wymagania Dotyczące Wyboru Oferty i Zawarcia Umowy
GRUPA SPECYFIKACJI TECHNICZNYCH
Podgrupa Wymagań Ogólnych
- Dział 01 – Wymagania Ogólne
Podgrupa Budowy Obiektów
- Dział 02 – Istniejące Warunki
- Dział 03 – Beton
- Dział 04 – Kamieniarstwo i Murarstwo
- Dział 05 – Metale
- Dział 06 – Drewno, Tworzywa Sztuczne i Kompozyty
- Dział 07 – Ochrona Termiczna i Przed Wilgocią
- Dział 08 – Otwory
- Dział 09 – Wykończenia
- Dział 10 – Wyposażenie Specjalistyczne i Akcesoria
- Dział 11 – Urządzenia i Sprzęty
- Dział 12 – Umeblowanie
- Dział 13 – Budowle Specjalne
- Dział 14 – Urządzenia Podnoszące i Przewożące
- Dział 15 – ZAREZERWOWANY NA PRZYSZŁOŚĆ
- Dział 16 – ZAREZERWOWANY NA PRZYSZŁOŚĆ
- Dział 17 – ZAREZERWOWANY NA PRZYSZŁOŚĆ
- Dział 18 – ZAREZERWOWANY NA PRZYSZŁOŚĆ
- Dział 19 – ZAREZERWOWANY NA PRZYSZŁOŚĆ
Podgrupa Instalacji Budowlanych:
- Dział 20 – ZAREZERWOWANY NA PRZYSZŁOŚĆ
- Dział 21 – Instalacje Przeciwpożarowe
- Dział 22 – Instalacje Hydrauliczne
- Dział 23 – Ogrzewanie, Wentylacja i Klimatyzacja (HVAC)
- Dział 24 – ZAREZERWOWANY NA PRZYSZŁOŚĆ
- Dział 25 – Zintegrowana Automatyka
- Dział 26 – Instalacje Elektryczne
- Dział 26 – Instalacje Elektryczne
- Dział 27 – Instalacje Telekomunikacyjne
- Dział 28 – Zabezpieczenia Elektroniczne
- Dział 29 – ZAREZERWOWANY NA PRZYSZŁOŚĆ
Podgrupa Terenu i Infrastruktury:
- Dział 30 – ZAREZERWOWANY NA PRZYSZŁOŚĆ
- Dział 31 – Prace ziemne
- Dział 32 – Wykończenia Terenu
- Dział 33 – Przyłącza instalacji
- Dział 34 – Budowle i Wyposażenie Transportowe
- Dział 35 – Budowa Dróg Wodnych i Budownictwo Morskie
Podgrupa Urządzeń Przemysłowych:
- Dział 40 – Połączenia Przemysłowe
- Dział 41 – Sprzęt do Obróbki i Przeładunku Materiałów Przemysłowych
- Dział 42 – Sprzęt do Ogrzewania, Chłodzenia i Suszenia Przemysłowego
- Dział 43 – Sprzęt do Przemysłowego Przetwarzania, Oczyszczania i Magazynowania Gazu i Cieczy
- Dział 44 – Sprzęt do Kontroli Zanieczyszczeń i Odpadów Przemysłowych
- Dział 45 – Specyficzne dla Branży Przemysłowe Urządzenia Produkcyjne
- Dział 46 – Przemysłowy Sprzęt Wodny i Ściekowy
- Dział 47 – ZAREZERWOWANY NA PRZYSZŁOŚĆ
- Dział 48 – Przemysłowe Wytwarzanie Energii Elektrycznej
- Dział 49 – ZAREZERWOWANY NA PRZYSZŁOŚĆ
Działy sprzed roku 2012[edytuj | edytuj kod]
MasterFormat wydanie z 2004 roku[edytuj | edytuj kod]
Takie same jak MasterFormat 2014, z wyjątkiem następujących:
- Dział 40 – Integracja Procesów Przemysłowych
MasterFormat wydanie z 1995 roku[edytuj | edytuj kod]
Takie same jak MasterFormat 1988, z wyjątkiem następujących:
- Dział 2 – Zabudowa Terenu
MasterFormat wydanie z 1988 roku[edytuj | edytuj kod]
- Dział 1 – Wymagania Ogólne
- Dział 2 – Prace Terenowe
- Dział 3 – Beton
- Dział 4 – Kamieniarstwo i Murarstwo
- Dział 5 – Metale
- Dział 6 – Drewno i Tworzywa Sztuczne
- Dział 7 – Ochrona Termiczna i Przed Wilgocią
- Dział 8 – Stolarka i Ślusarka Drzwiowa i Okienna
- Dział 9 – Wykończenia
- Dział 10 – Wyposażenie Specjalistyczne i Akcesoria
- Dział 11 – Urządzenia i Sprzęty
- Dział 12 – Umeblowanie
- Dział 13 – Budowle Specjalne
- Dział 14 – Systemy Urządzeń Podnoszących i Przewożących (Urządzenia Dźwigowe, Schody Ruchome, Ruchome Chodniki)
- Dział 15 – Instalacje Budowlane (z wyjątkiem elektrycznych)
- Dział 16 – Instalacje Elektryczne
Związane Formaty Organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
SectionFormat jest standardem organizacji informacji wewnątrz poszczególnych Sekcji. Sekcje są opisem tekstowym wymaganych rezultatów prac budowlanych w danym zakresie, lecz mogą również zawierać schematyczne rysunki i tabele. Podzielone są na 3 Części (Parts): Ogólną (General), między innymi z zestawieniem wymaganych norm i standardów, Produkty (Products) opisującą właściwości materiałów i produktów budowlanych, w tym, jeśli to właściwe (na projektach niepublicznych), wymieniającą dopuszczalnych producentów, oraz Wykonanie (Execution) z opisem instalacji produktu, czy materiału na budowie i wymagań jej dotyczących. Publikacja CSI i CSC SectionFormat („Format Sekcji”) opisuje artykuły mogące wystąpić w dowolnej sekcji i jej częściach, podczas gdy publikacja standardu organizacyjnego PageFormat („Formatowanie Strony”) dotyczy formatu strony tekstowej sekcji z numeracją artykułów, paragrafów, punktów i podpunktów, indentacją, światłami między tekstem itp., przy czym format amerykański jest alfanumeryczny, a kanadyjski wyłącznie numeryczny.
Względnie nowa strategia klasyfikacji środowiska zabudowanego o nazwie OmniClass uwzględnia klasyfikację wyników prac budowlanych w tabeli 22 Wyniki Pracy. Tabela 22 w klasyfikacji OmniClass pokrywa się zasadniczo ze standardem organizacji MasterFormat.
Alternatywnym systemem organizacji używanym w przygotowywaniu wstępnych specyfikacji (np. w formie Wstępnego Opisu Projektu – Preliminary Project Description – PPD, lub Zarysu Opisu Technicznego – Outline Specifications), kosztorysowaniu, przygotowywaniu raportów z oceny aktywów budowlanych i analizie kosztów jest system Uniformat, klasyfikujący elementy budynków i budowli (A – fundamenty, B – powłokę zewnętrzną, C – wnętrza, D – instalacje, E – sprzęty, F – roboty specjalne i rozbiórkowe, G – roboty terenowe). Tabela 21 Elementy w klasyfikacji OmniClass pokrywa się zasadniczo ze standardem organizacji Uniformat.
Numeracja Sekcji[edytuj | edytuj kod]
Numery sekcji są sześciocyfrowe, z możliwością rozszerzenia po kropce w inkremencjach dwucyfrowych. Dwie pierwsze cyfry w numerze sekcji pokrywają się z numerem działu, do którego sekcja należy – jest to Poziom 1 (Level 1) w numeracji. Trzecia i czwarta cyfra określa Szeroki Zakres (Broad Scope) wewnątrz działu – jest to Poziom 2 (Level 2). Piąta i szósta cyfra określa bardziej szczegółowy Zakres Pośredni (Medium Scope) – Poziom 3 (Level 3), a dwie pierwsze cyfry po kropce określają Wąski Zakres (Narrow Scope) – Poziom 4 (Level 4). Poziom piąty, kolejne dwie cyfry, jest używany do określania agencji rządowych Stanów Zjednoczonych publikujących daną sekcję[5]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mowrer, F. „Development of the fire Data Management System” Department of Fire Protection and Engineering, NIST-GCR-94-693, August 1993.
- ↑ Charette, R. and Marshall, A. „Uniformat II Elemental classification for Building Specifications, Cost Estimating, and Cost Analysis”, NIST BFRL Office of applied Economics, NISTIR6389, October 1999.
- ↑ Ross Spiegel and Dru Meadows, Green Building Materials: A Guide to Product Selection and Specification, John Wiley & Sons, Inc., New York, 1999.
- ↑ ASTM Standard E2129-05, 2005, „Standard Practice for Data Collection for Sustainability Assessment of Building Products”, ASTM International, West Conshohocken, PA, 2005.
- ↑ a b CSI MasterFormat [online], specsintact.ksc.nasa.gov [dostęp 2019-12-17].
- ↑ Morales, M. „SpecsIntact” National Aeronautics and Space Administration (NASA), Kennedy Space Center, FL 32899, website last accessed May 4, 2009. [1].
- ↑ Unified Facilities Guide Specifications (UFGS) | WBDG – Whole Building Design Guide [online], www.wbdg.org [dostęp 2019-12-17].
- ↑ Department of Defense | WBDG – Whole Building Design Guide [online], www.wbdg.org [dostęp 2019-12-17].