Maszrabijja
Maszrabijja (zwana także muszaraba[1] lub szanaszil[1]) − ozdobna drewniana krata zakrywająca balkony lub okna[2].
Nazwy i etymologia[edytuj | edytuj kod]
Termin maszrabijja pochodzi od trójliterowego rdzenia Š-R-B, który ogólnie oznacza picie lub wchłanianie. Istnieją dwie teorie na temat jego nazwy:
- Bardziej powszechna teoria głosi, że termin ten wywodzi się od arabskiego słowa sharaba (oznaczającego pić), ponieważ miejsce to wykorzystywano na małą drewnianą półkę, na której przechowywano garnki z wodą pitną. Półka została otoczona drewnem i umieszczona przy oknie, aby zapewnić chłód wody. Później ta półka ewoluowała, aż stała się częścią pomieszczenia z pełną obudową i zachowała nazwę pomimo radykalnej zmiany sposobu użytkowania.[3]
- Mniej popularna teoria głosi, że pierwotnie nazwa brzmiała mashrafiya i pochodziła od czasownika shrafa شرفة oznaczającego przeoczyć lub obserwować. Na przestrzeni wieków nazwa powoli się zmieniała pod wpływem zmian brzmieniowych i wpływu innych języków.[3]
Maszrabija jest znana w całym świecie arabskim pod różnymi etykietami; takhrima w Jemenie; barmaqli lub gannariya w Tunisie, shanashil lub rowshin w Iraku i Dżuddzie.[4][5][6] Nazywa się go również shanshūl (شنشول) lub rōshān (روشان).
Istnieją również inne terminy opisujące warianty tego elementu architektonicznego poza światem arabskim. W języku tureckim nazywa się to şahnişin, z perskiego, przyjętego na języka greckiego jako sachnisi.[7] Na Malcie są one znane pod pokrewnym terminem muxrabija.[3]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Maszrabija/muszaraba. Egipski Urząd Turystyki. [dostęp 2013-08-18]. (pol.).
- ↑ Encyklopedia popularna PWN. [T.] 5, Kon - Mas. Warszawa: Świat Książki, 1997, s. 512. ISBN 83-7129-540-5.
- ↑ a b c Joe Azzopardi. A Survey of the Maltese Muxrabijiet. „Vigilo”. 41, s. 26–33, kwiecień 2012. Valletta: Din l-Art Helwa. ISSN 1026-132X. [zarchiwizowane z adresu].
- ↑ J. Feeney. "The Magic of Mashrabiya". „Journal of AL Riyadh”. 25. s. 32-36. (ang.).
- ↑ M. Saeed. A Portal in Space. „?”, s. 23, 2016. Teksas: University of Texas Press. (ang.).
- ↑ Jellal Abdelkafi: La médina de Tunis: espace historique. Presses du CNRS, 1989, s. 277. ISBN 978-9973-716-17-0. (fr.).
- ↑ Roumen Dontchev Daskalov, Diana Mishkova, Tchavdar Marinov, Alexander Vezenkov: Entangled Histories of the Balkans - Volume Four: Concepts, Approaches, and (Self-)Representations. Brill, 2017, s. 534. ISBN 978-90-04-33782-4. (ang.).