Meczet Ołowiany w Szkodrze
 nr rej. X1072
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Wyznanie | |
| Rodzaj |
meczet muzułmański |
| Historia | |
| Data budowy |
1774 |
| Dane świątyni | |
| Budulec |
murowany |
Położenie na mapie Albanii  | |
 42°02′47,26″N 19°29′58,13″E/42,046460 19,499480
| |
Meczet Ołowiany[1] (alb. Xhamia e Plumbit) – meczet znajdujący się w Szkodrze, w północno-zachodniej Albanii.
Nazwa meczetu pochodzi od ołowiu, którym zostały pokryte kopuły świątyni. Wzniesiono ją w latach 1773–1774, inspirując się meczetami stambulskimi, na polecenie Mehmeta Paszy Bushatliego, w tym czasie paszy szkoderskiego[2]. Bloki kamienne, z których zbudowano ściany, wydobyto we wsiach Gur i Zi. Pierwszym imamem świątyni został Hadżi Ahmet Misria, pochodzący z Egiptu.
Meczet jest zlokalizowany na południe od dominującej nad miastem twierdzy Rozafat. leży w terenie podmokłym. Po trzęsieniu ziemi w 1837 rzeka Drin zmieniła bieg i zalała okolice świątyni. Obecnie w otoczeniu meczetu nie ma domów mieszkalnych, a jedynie pola uprawne.
Świątynię co najmniej trzykrotnie poddano restauracji (1863, 1920, 1963). Największe zniszczenia świątyni odnotowano podczas I wojny światowej. Ołowiane kopuły zostały zdewastowane przez wojska austro-węgierskie okupujące Szkodrę, w gruzach legł minaret, odbudowany w 1920, z inicjatywy Xhelala Bushatlliego. W 1948 obiekt został wpisany na listę religijnych zabytków kulturowych Albanii[3]. Minaret ponownie uległ zniszczeniu w 1967, prawdopodobnie od uderzenia pioruna.
W 1967, po ogłoszeniu Albanii państwem ateistycznym, Meczet Ołowiany został zamknięty, ale jako pomnik kultury nie został rozebrany. 16 listopada 1990 został otwarty dla wiernych i odbyło się w nim pierwsze po okresie ateizacji nabożeństwo, któremu przewodniczył Hafiz Sabri Koçi. W czasie kampanii przed wyborami 1991 wokół świątyni doszło do starć policji z miejscowymi muzułmanami[4]. W styczniu 2021, w czasie powodzi wnętrze meczetu zostało zalane wodą. W czasie wizyty premiera Albanii Ediego Ramy w Turcji w styczniu 2021 podpisano umowę dwustronną zakładającą sfinansowanie restauracji meczetu przez Turcję[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Polski egzonim uchwalony na 104. posiedzeniu KSNG.
- ↑ Data wzniesienia budynku - rok 1187 według kalendarza muzułmańskiego widnieje nad wejściem do świątyni.
- ↑ Religious building with status “Culture Monument”. REPUBLIKA E SHQIPËRISË KOMITETIT SHTETEROR PER KULTET. [dostęp 2015-03-21]. (ang.).
- ↑ James Pettifer: Albania & Kosovo. A&C Black, 2001, s. 230.
- ↑ Xhamia e Plumbit në Shkodër do të restaurohet nga Drejtoria e Përgjithshme e Vakëfeve e Turqisë. aa.com.tr, 2021. [dostęp 2022-02-06]. (alb.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Genc Myftiu: Albania, a patrimony of European values: a short encyclopedia of Albanian history and cultural heritage. Tirana: 2000, s. 167. (alb.).
- Meczet Ołowiany. www.shkoder.net. [dostęp 2010-08-06]. (alb.).
- Xhamia e Plumbit ne pritje e restaurimit. Gazeta Shqip, 2011-04-25. [dostęp 2013-09-11]. (alb.).