Menachem Mendel Kohn
| Data urodzenia |
1881 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1943 |
| Zawód, zajęcie |
Menachem Mendel Kohn lub Menachem Mendel Kon (ur. w 1881, zm. w 1943[1]) – polsko-żydowski przedsiębiorca, w czasie okupacji niemieckiej skarbnik grupy Oneg Szabat w getcie warszawskim.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się prawdopodobnie w Ostrowi Mazowieckiej, mieszkał w Ostrołęce[2]. Był przedwojennym kupcem[1] i przedsiębiorcą[3][4].
W getcie warszawskim należał do kierownictwa grupy Oneg Szabat tworzącej podziemne archiwum getta warszawskiego[1]. W ramach grupy pełnił funkcję skarbnika zajmując się sprawami finansowymi Oneg Szabat[5], w tym pozyskiwaniem środków na pracę grupy i wsparcie współpracowników w potrzebie, ratując wielu przed chorobą i śmiercią głodową[2]. Uczestniczył również prawdopodobnie w spotkaniu założycielskim grupy[6]. Emanuela Ringelbluma poznał w Żydowskiej Samopomocy Społecznej[1]. W archiwum Oneg Szabat zachowała się między innymi księga kasowa organizacji prowadzona przez Kohna od jesieni 1940 do sierpnia 1942[7]. Według Racheli Auerbach, Kohn stał także na czele komitetu, który finansował wyjście na aryjską stronę i urządzenie się tam ludzi ze środowiska działaczy żydowskich[8]. W archiwum Oneg Szabat zachował się jego dziennik z dni 6 sierpnia – 1 października 1942, w którym opisał wielką akcję deportacyjną[2]. Podobnie jak inni członkowie kierownictwa Oneg Szabat, Kohn wchodził również w skład komitetu finansowego Żydowskiej Organizacji Bojowej[9], gdzie jego zadaniem było pozyskanie środków na broń[2]. Dostarczał także informacje dla archiwum getta[2].
Zginął w kwietniu 1943 w trakcie powstania w getcie warszawskim[10][11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Aleksandra Bańkowska, Tadeusz Epsztein (opr.) – Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 24, Ludzie i prace "Oneg Szabat" (Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2013) str. XXIV
- ↑ a b c d e Martyna Rusiniak-Karwat, Kohn (Kon) Menachem Mendel [online], Wirtualny Sztetl [dostęp 2023-05-27].
- ↑ „NA NOWOLIPIU, SMOCZEJ ODBYWAJĄ SIĘ W POŁUDNIE POLOWANIA”. GETTO WARSZAWSKIE TYDZIEŃ PO ROZPOCZĘCIU WIELKIEJ DEPORTACJI [online], onegszabat.org [dostęp 2021-12-29] (pol.).
- ↑ Katarzyna Person, Zofia Trębacz, Michał Trębacz (opr.) – Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 23, Dzienniki z getta warszawskiego" (Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2015) str. 108
- ↑ Oneg Szabat [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-12-29] (pol.).
- ↑ Aleksandra Bańkowska, Tadeusz Epsztein (opr.) – Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 11, Ludzie i prace "Oneg Szabat" (Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2013) str. XXIII
- ↑ Aleksandra Bańkowska, Tadeusz Epsztein (opr.) – Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 11, Ludzie i prace "Oneg Szabat" (Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2013) str. XXVIII
- ↑ Imię: Menachem Nazwisko: Kon (2) [online], new.getto.pl [dostęp 2021-12-29] (pol.).
- ↑ Eliezer Lipe Bloch [online], onegszabat.org [dostęp 2021-12-29] (pol.).
- ↑ Menachem Mendel Kohn [online], onegszabat.org [dostęp 2021-12-29] (pol.).
- ↑ GARSTKA STRACEŃCÓW W BEZNADZIEJNEJ WALCE. POWSTANIE W GETCIE WARSZAWSKIM [online], onegszabat.org [dostęp 2021-12-29] (pol.).