Meteor z 10 sierpnia 1972 roku
Meteor z 10 sierpnia 1972 (US19720810) – meteor należący do rzadkiej grupy meteorów muskających atmosferę. Zjawisko powstało, gdy meteoroid o średnicy od 3 do 14 metrów minął powierzchnię Ziemi w odległości 57 km o 20:29 czasu UTC 10 sierpnia 1972. Wpadł on w atmosferę oświetlonej półkuli Ziemi z prędkością 15 kilometrów na sekundę[1] nad stanem Utah w Stanach Zjednoczonych (14:30 czasu lokalnego) i przeleciał na północ, po czym opuścił atmosferę nad Albertą w Kanadzie.
Został zaobserwowany przez wiele osób i nagrany na taśmie filmowej oraz zarejestrowany przez czujniki w przestrzeni kosmicznej[2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Analiza wyglądu i trajektorii meteoroidu ujawniła, że powinien mieć on od około 3 m średnicy, jeśli był to chondryt węglisty, aż do 14 m, jeżeli był zbudowany z kometarnego lodu[3][1]. Należał do rodziny asteroid Apolla poruszających się po orbitach przecinających orbitę Ziemi. Obliczono czas jego powtórnego zbliżenia się do Ziemi na sierpień 1997[2]. W 1994 roku czeski astronom Zdenek Ceplecha powtórnie przeanalizował dane i zasugerował, że przejście przez atmosferę zmniejszyło masę meteoroidu do połowy lub jednej trzeciej jego pierwotnej masy (redukując jego średnicę do od 2 do 10 m)[3].
Trwające 100 sekund przejście meteoroidu przez atmosferę zmniejszyło jego prędkość o około 800 m/s, a jego inklinacja zmieniła się z 15 stopni do 8 stopni[1].
Meteoroid US19720810 został wspomniany we wstępie pierwszego rozdziału The Hammer of God Arthura C. Clarke'a.
Możliwe skutki zderzenia[edytuj | edytuj kod]
Gdyby meteoroid nie wpadł do atmosfery pod tak niewielkim kątem, prawdopodobnie straciłby całą swoją prędkość w jej górnych partiach, najpewniej rozpadając się w powietrzu, a szczątki spadłyby na Ziemię z prędkością graniczną. Wejście meteoroidów w atmosferę jest złożone, a dokładne obliczenia wymagają pełnej symulacji, jednak bardzo uproszczone obliczenia można wykonać używając aplikacji internetowej[4][5]. W następującej tabeli przedstawiono, jaki rezultat będzie miało wejście w zależności od kąta i składu meteoru:
| Średnica [m] |
Gęstość [g cm-3] |
Kąt wejścia [stopnie] |
Utracona energia [ kt ] |
Wysokość rozpadu [km] |
Energia rozpadu [kt] |
|---|---|---|---|---|---|
| 3 | 3,4 | 1° | 1,3 | 43 | 0,7 |
| 3 | 3,4 | 45° | 1,3 | 39 | 0,4 |
| 8 | 0,9 | 1° | 6 | 80 | 0,4 |
| 8 | 0,9 | 45° | 6 | 45 | 2 |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c US19720810 (Daylight Earth grazer) Global Superbolic Network Archive, 2000, 'Rozmiar: 5 do 10 m'
- ↑ a b Edward Tagliaferri. Observation of Meteoroid Impacts by Space-Based Sensors. „Mercury”. Astronomical Society of the Pacific. Cytat: (tłumaczenie:) 'Najpierw został wykryty przez satelitę na wysokości około 73 km, śledzono go, jak obniżył lot do około 53 km, a następnie z powrotem wynurzył się z atmosfery', 'obiekt wciąż znajduje się na orbicie wokół Słońca przecinającej orbitę Ziemi i zbliżył się do niej ponownie w sierpniu 1997'.
- ↑ a b Daylight Fireball of August 10, 1972. maa.agleia.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-01-20)]. C. Kronberg, Munich Astro Archive, archiwum wczesnych analiz zebrane przez Gary'ego W. Kronka i publikacja Zdenka Ceplechay dla Astronomy and Astrophysics z 1994 roku, '3 metry dla chondrytu węglistego lub do 14 metrów dla materiału kometarnego', 'po spotkaniu ... 2 do 10 metrów'
- ↑ Robert Marcus, H. Jay Melosh i Gareth Collins. Computing Effects of an Impact on Earth
- ↑ Collins, Gareth S. i inni. Earth Impact Effects Program: A Web-based computer program for calculating the regional environmental consequences of a meteoroid impact on Earth Meteoritics & Planetary Science 40, nr 6, 817–840 (2005) "Zakrzywienie Ziemi jest również pominięte."
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Abe, S. i inni. (abstrakt) Earth-grazing fireball on March 29, 2006 European Planetary Science Congress 2006. Berlin, Niemcy, 18–22 września 2006, s.486, 'pierwszy i drugi meteor muskający atmosferę zaobserwowany 10 sierpnia 1972 (Jacchia, 1974; Ceplecha, 1979) i 13 października 1990 (Borovicka i Ceplecha, 1992)'
- Abe, Shinsuke i inni. 2006. (PDF). Earth-grazing fireball on March 29, 2006 (szczegóły: orbita, mapy, widma, skład). Dostęp 2008-07-07
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- US19720810 (Daylight Earth grazer). Charakterystyka orbity z Global Superbolide Network Archive, 2000.
- fireball, meteorite, bolide, meteor, video and photo. Zdjęcia i film autorstwa Lindy Baker.
- Earthgrazer: The Great Daylight Fireball of 1972 w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia
- Astronomical Society of the Pacific: Observation of Meteoroid Impacts by Space-Based Sensors. astrosociety.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].. Jedno z kilku podobnych zdarzeń.
- Earth Impact Calculator