Miodojad wyspowy
| Meliphaga vicina[1] | |||
| (Rothschild & Hartert, 1912) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Meliphaga | ||
| Gatunek |
miodojad wyspowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Miodojad wyspowy (Meliphaga vicina) – gatunek małego ptaka z rodziny miodojadów (Meliphagidae). Występuje endemicznie na wyspach Tagula i Junet (Panatinani) w archipelagu Luizjadów. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy gatunek opisali Walter Rothschild i Ernst Hartert w 1912. Holotyp, dorosły samiec odłowiony 8 kwietnia 1898, pochodził z wyspy Tagula[3], lecz nie podano dokładnej lokalizacji jego pozyskania. Pochodził z kolekcji Alberta S. Meeka[3]. Trafił do Muzeum Historii Naturalnej w Tring[4]. Autorzy nadali nowemu gatunkowi nazwę Ptilotis analoga vicina, tym samym uznając go za podgatunek miodojada długodziobego (M. analoga)[3]. Dawniej bywał też łączony z miodojadem cienkodziobym (M. gracilis)[5]. Obecnie (2021) autorzy Kompletnej listy ptaków świata umieszczają miodojada wyspowego w rodzaju Meliphaga[6]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny i autorzy HBW Alive klasyfikują go w obrębie Microptilotis, nie wyróżniają podgatunków[5][7]. Epitet gatunkowy vicina oznacza z łaciny „bliski”[8]. W 2016 brakowało badań genetycznych pozwalających na ustalenie, czy miodojad wyspowy powinien być uznany za podgatunek miodojada długodziobego[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi 16,5–18[5][10] cm. Miodojad wyspowy jest stosunkowo duży na tle innych przedstawicieli rodzaju[10][9]. Wymiary szczegółowe podane w milimetrach przedstawia poniższa tabela (nie określono liczby zbadanych osobników)[9]:
| Płeć | Długość skrzydła | Długość górnej krawędzi dzioba |
Długość ogona | Długość skoku |
|---|---|---|---|---|
| Samce | 88–96 | 18–20 | 72–79 | 23 |
| Samice | 83–86 | 15,5–16 | 68–71 | – |
Dziób jest długi i smukły. Od jego kącika ciągnie się jasny, żółtawy pasek. Na pokrywach usznych znajduje się mała plama o intensywnie żółtej barwie. Na spodzie ciała brak pasków. Występuje jedynie oliwkowożółty nalot. Spód skrzydła kremowy z ochrowym nalotem. Tęczówka ma barwę od szarej po ciemnobrązową, dziób – czarną lub czarniawą[9].
Zasięg występowania, ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Miodojad wyspowy występuje na wyspach Tagula (około 866 km²[5]) oraz sąsiedniej Junet (zwanej też Panatinani, 77 km²) w archipelagu Luizjadów, u południowo-wschodnich wybrzeży Nowej Gwinei[5][9][11]. Jest jedynym przedstawicielem rodziny na Luizjadach[10]. Miodojady wyspowe występują we wszelkich terenach leśnych od poziomu morza do 800 m n.p.m. Przebywają głównie w piętrze koron i podszycie. Według Pratta i Beehlera (2014) miodojady wyspowe najczęściej odzywają się w parach lub trójkach głosem cheerie! ... cheerie! (transkrypcja anglojęzyczna)[10]. Autorzy HBW podają sprzeczną informację, jakoby głos tego gatunku był dotychczas nieopisany (choć jednocześnie wzmiankują, że różni się od głosu miodojadów: długodziobego i cienkodziobego)[5]. W skład jego diety wchodzą owady, nektar i owoce[11]. Brak informacji o lęgach[5][10].
Status i zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
IUCN nadaje miodojadowi wyspowemu status najmniejszej troski (LC – Least Concern) od 2020. Wcześniej, od 1994 miał status niedostateczne dane (DD – Data Deficient), a od 1988 klasyfikowany był jako zagrożony (Threatened). BirdLife International uważa populację za bardzo dużą (około 33–57 tysięcy dorosłych osobników), a jej trend wydaje się być stabilny. Być może zagrożeniem dla miodojadów wyspowych jest wycinka; na początku lat 90. XX wieku objęta wycinką i zniszczona była ponad połowa lasów na wyspie Tagula. Blisko spokrewniony z wyspowym miodojad długodzioby dość dobrze adaptuje się do życia w lasach poddanych wycince czy innej formie degradacji[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Meliphaga vicina, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Meliphaga vicina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Walter Rothschild & Ernst Hartert, „Novitates Zoologicae”, 19, 1912, s. 203.
- ↑ Ernst Hartert, Types of Birds in the Tring Museum. B. Types in the General Collection (Part 1), „Novitates Zoologicae”, 26, 1919, s. 177.
- ↑ a b c d e f g Higgins, P., Christidis, L., Ford, H. & Sharpe, C.J.: Tagula Honeyeater (Microptilotis vicina). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-11-03].
- ↑ Nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Meliphagidae Vigors, 1825 - miodojady - Honeyeaters (wersja: 2021-01-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-29].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Honeyeaters. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-29]. (ang.).
- ↑ James A. Jobling: Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Christopher Helm Publishers Ltd, 2009, s. 401. ISBN 1-4081-2501-3.
- ↑ a b c d e Bruce M. Beehler, Thane K. Pratt: Birds of New Guinea: Distribution, Taxonomy, and Systematics. Princeton University Press, 2016, s. 313. ISBN 978-1-4008-8071-3.
- ↑ a b c d e Thane K. Pratt, Bruce M. Beehler: Birds of New Guinea: Second Edition. Princeton University Press, 2014, s. 486. ISBN 978-1-4008-6511-6.
- ↑ a b c Tagula Honeyeater Microptilotis vicina. BirdLife International. [dostęp 2021-01-29].