Mirza Khazar

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mirza Khazar
Ilustracja
Mirza Khazar
Imię i nazwisko

Mirzə Kərim oğlu Mikayılov

Data i miejsce urodzenia

29 listopada 1947
Göyçay, Azerbejdżan

Data i miejsce śmierci

31 stycznia 2020
Niemcy

Narodowość

amerykańska

Dziedzina sztuki

Publicystyka

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Mirza Kerim oglu Mikayilov (azer. Mirzə Kərim oğlu Mikayılov), znany jako Mirza Khazar (azer. Mirzə Xəzər) (ur. 29 listopada 1947, Göyçay, Azerbejdżańska SRR, ZSRR, zm. 31 stycznia 2020 w Niemczech[1][2]) – azerski autor, politolog, mówca, dziennikarz radiowy, wydawca, tłumacz Biblii na język azerski. Znany także jest jako Mirza Michaeli[3].

Młodość[edytuj | edytuj kod]

W lipcu 1973 ukończył prawo na Stanowym Uniwersytecie Azerbejdżańskim. Od sierpnia 1973 do stycznia 1974 pracował jako prawnik w Sumgait. W czerwcu 1974 wyemigrował do Izraela i zaczął uczęszczać na specjalne kursy dla prawników z ZSSR organizowane na Uniwersytet Tel Awiw. Od czerwca 1975 do stycznia 1976 służył w Siłach Obronnych Izraela[4].

Tłumaczenie Biblii[edytuj | edytuj kod]

Na prośbę Instytutu Tłumaczeń Biblii w Sztokholmie, Mirza Khazar przełożył Biblię – Nowy Testament i Stary Testament – na język azerski. Mirza Khazar rozpoczął tłumaczenie całej Biblii w 1975 i ukończył w 1984[potrzebny przypis]. W 1982 Instytut Tłumaczeń Biblii w Sztokholmie, Szwecja, wydał nowe, współczesne tłumaczenie Nowego Testamentu na język azerski przez Mirzę Khazara, wersję, która dziś jest używana w Azerbejdżanie. Pierwsza edycja została wydrukowana w Zagrzebiu. Tłumaczenie Nowego Testamentu przez Mirzę Khazara zostało dodrukowywane pięć razy przez kolejne lata. Mirza Khazar ukończył tłumaczenie Starego Testamentu w 1984 roku, ale to tłumaczenie nie zostało jeszcze opublikowane.

Przeszłość: Pierwsze azerskie tłumaczenie przez Mirzę Farrukh i Feliksa Zaręnba było tłumaczeniem Ewangelia Mateusza, wydane w 1842 w Londynie przez Towarzystwo Misyjne Basel. Całość Nowego Testamentu została w pełni przetłumaczona i wydana w 1878 w Londynie, a Starego Testamentu w 1891.

Praca[edytuj | edytuj kod]

Od stycznia 1976 do października 1985 pracował jako zastępca redaktora naczelnego azerbejdżańskiej stacji radiowej Radia Wolna Europa/Wolne Radio w Monachium, Niemcy. W październiku 1985 został zaproszony do Waszyngtonu na stanowisko redaktora naczelnego azerbejdżańskiej stacji radiowej Głosu Ameryki. W lutym 1987 Mirza Khazar wrócił do Monachium, aby zostać naczelnym azerbejdżańskiej stacji radiowej Radia Wolna Europa/Wolne Radio i pracował tam aż do września 2003. W styczniu 2004 założył gazetę Głos Mirzy Khazara (Mirzə Xəzərin Səsi) w Baku[5]. Mirza Khazar obecnie prowadzi gazetę online Głos Mirzy Khazara w trzech językach: po azerbejdżańsku, angielsku i rosyjsku[6]. Od września do października 2005 Mirza Khazar prowadził program na antenie telewizji Azadlig (wolna telewizja), pierwszej niezależnej stacji nadającej z zagranicy do Azerbejdżanu[7]. W grudniu 2005 rozpoczął program w radiu internetowym Głos Mirzy Khazara, gdzie słuchacze odwiedzający stronę mogą słuchać wcześniej nagranych audycji[8].

Gazety[edytuj | edytuj kod]

Artykuły Mirzy Kazara odnoszące się do politycznej i ekonomicznej sytuacji Azerbejdżanu i innych państw byłego Związku Radzieckiego były publikowane w Azerbejdżanie, Turcji i Czechach oraz innych krajach na całym świecie[9]. Formacja Popularnego Frontu Mirzy Khazara w Azerbejdżanie (28 grudnia, 1988) była pierwszą gazetą naukową mówiącą o próbach lokalnych intelektualistów i patriotów wprowadzenia narodowego ruchu demokratycznego w Azerbejdżanie. Azerbejdżański Popularny Front został oficjalnie utworzony w 1989. W sierpniu 1989 zostało opublikowane jego towarzystwo Birlik podczas Azerbejdżańskiego Demokratycznego Ruchu Narodowego[10].

Czarny Styczeń 1990[edytuj | edytuj kod]

Podczas wydarzeń Czarnego Stycznia wojsko radzieckie uniemożliwiło przekazywanie wiadomości o wydarzeniach. W przededniu militarnej inwazji radzieckiej w Baku, w celu odcięcia ludności od wszelkich źródeł informacji, przez oficerów wywiadu zostało wysadzone źródło dostaw energii do azerbejdżańskich stacji telewizyjnych i radiowych. Telewizja i radio milczały, a druk prasy został zakazany[11].

 Osobny artykuł: Czarny Styczeń.

Mirza Khazarowi i jego pracownikom Radia Wolna Europa/Wolne Radio udało się dalsze nadawanie codziennych raportów z Baku, co uczyniło ich jedynym źródłem wiadomości dla Azerów wewnątrz i poza granicami kraju przez kilka dni. Przywództwo Kremla starało się zachować w nieświadomości o wojskowej inwazji cały świat i populację wewnątrz Azerbejdżanu, ale Mirza Khazar i jego pracownicy udaremnili te próby. Dzięki Mirza Khazar i jego pracownikom z Wolnego Radia, Azerowie w Azerbejdżanie i na całym świecie oraz cała społeczność międzynarodowa, dowiedzieli się o inwazji sowieckiej i uzyskali szansę zorganizowania akcji protestacyjnych. Wstrząśnięty tym „zaskakującym” rozwojem sytuacji rząd ZSRR oficjalnie złożył skargę do Stanów Zjednoczonych o nadawanie informacji przez Radia Wolna Europa/Wolne Radio o inwazji na Azerbejdżan[12]. 20 stycznia około 1990 stacji radiowych uznało Mirza Khazara za legendę wśród Azerów w Azerbejdżanie i na zewnątrz. Melahet Agacankizi, znana poetka i pisarka Azerska, podczas audycji w radiu opisała wygląd Mirza Khazar w czasie wojskowej inwazji radzieckiej w następujący sposób: „W dniu 20 stycznia, Mirza Khazar swoim pięknym głosem, darem od Boga, dał nadzieję umierającym Azerom.”[13] Jego charakterystyczny głos i jego imię znane są wszystkim Azerom w Azerbejdżanie i na całym świecie[14].

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Nazwisko Mirzy Khazara zostało umieszczone w książce pod tytułem „100 Wielkich Azerów” przygotowanej przez naukowca i autora Alisa Nijat i wydanej w Baku w 1999. W 1990 Popularny Front Azerbejdżański nagrodził Mirzę Khazara nagrodą Məmmədəmin Rəsulzadə za rolę jaką odegrał w Narodowym Ruchu Demokratycznym w Azerbejdżanie. Məmmədəmin Rəsulzadə był jednym z założycieli pierwszej niezależnej Republiki Azerbejdżańskiej w 1918. Sabir Rustamkhanly, pisarz azerski i polityk, nazwał Mirzę Khazar „symbolem naszej walki narodowej” w wywiadzie, którego udzielił gazecie „Cumhuriyet” we wrześniu 2003.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Mirzə Xəzər vəfat edib – Report.az [online], report.az [dostęp 2020-02-05] (azer.).
  2. ↑ Mirza Khazar passes away [online], apa.az [dostęp 2020-02-05] (azer.).
  3. ↑ ГОЛОС МИРЗЫ ХАЗАРА – Сайт горских евреев – gorskie.ru – gorskie evrei.
  4. ↑ Biografia.
  5. ↑ Мирза Хазар – человек, говорящий на языке Свободы. ru.mirzexezerinsesi.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-22)].
  6. ↑ Mirza Xazar – Berita Hari Ini Indonesia dan Dunia [online], www.mirzexezerinsesi.net [dostęp 2017-11-25] (ang.).
  7. ↑ FROM ABROAD, AZERBAIJANI TV STATIONS TRY TO SPEAK OUT.
  8. ↑ Live365 Internet Radio [online], www.live365.com [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2009-09-22].
  9. ↑ Reference to Mirza Michaeli’s research paper, the book “Ethnic Fears and Ethnic War In Karabagh”, by Stuart J. Kaufman, University of Kentucky, October 1998.
  10. ↑ Reference to Mirza Michaeli, the book “Soviet-American relations after the cold war”, by Robert Jervis, Seweryn Bialer, Duke University Press.
  11. ↑ 20 January 1990: Black Face of the Red Terror in Azerbaijan.
  12. ↑ Soviet Officials Charge Voice of America, Radio Liberty Fueled Riots.
  13. ↑ Article on Mirza Khazar. [dostęp 2009-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-23)].
  14. ↑ Broadcasting Freedom: The Cold War Triumph of Radio Free Europe.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Artykuły opublikowane w języku angielskim[edytuj | edytuj kod]

Artykuły opublikowane w języku azerskim[edytuj | edytuj kod]

Artykuły opublikowane w języku rosyjskim[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mirza_Khazar&oldid=69582564”