Mleczaj śluzowaty
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mleczaj śluzowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Lactarius blennius (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 337 (1838) | |
| Zasięg | |
 Zasięg występowania w Europie i Azji | |
.JPG)
.JPG)
Mleczaj śluzowaty (Lactarius blennius (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus biennius. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu ten sam autor, w 1838 r. przenosząc go do rodzaju Lactarius[1]. Niektóre synonimy łacińskie:[2].
- Agaricus blennius Fr. 1815
- Agaricus viridis Schrad. 1794
- Galorrheus blennius (Fr.) P. Kumm. 1871
- Lactarius albidopallens (J.E. Lange) J. Blum 1976
- Lactarius blennius (Fr.) Fr. 1838 var. blennius
- Lactarius blennius var. viridis A. Marchand 1980
- Lactarius viridis Quél. 1888
- Lactifluus blennius (Fr.) Kuntze 1891
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 R., wcześniej w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako mleczaj lepki[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 5-20 cm, wcześnie lejkowaty, o brzegu podwiniętym i na ogół powyginanym, starszy również płatowaty lub grubo karbowany. Brzeg długo podwinięty i zazwyczaj nie rozprostowujący się do końca. Jest jednolicie oliwkowoszary do szarozielonego i tylko niekiedy wyraźnie, koliście pręgowany; młody – silnie oślizgły – starszy zwykle suchy i błyszczący[4][5].
Dosyć gęste, czasami rozwidlone, wąskie i zwężone zarówno na brzegu, jak i przy trzonie. Występują międzyblaszki. Początkowo blaszki są białe, później stają się słomkowe, w końcu jasnoochrowe. Podczas wilgotnej pogody łzawią. Po uciśnięciu zmieniają barwę na oliwkowobrązową. U starszych okazów ostrze blaszek staje się oliwkoworudo cętkowane[4].
Wysokość 3-8 cm, grubość 1-2,5 cm, cylindryczny lub zwężający się ku podstawie, początkowo pełny, później watowaty lub pusty. Podczas suchej pogody powierzchnia błyszcząca, podczas mokrej lepka. Jest jaśniejszy od kapelusza. U starszych okazów trzon pokryty jest na całej długości płytkimi jamkami[4].
Gruby i twardy. Jest biały, tylko pod skórką kapelusza ma słaby oliwkowy odcień. U starszych okazów brązowieje. Smak ostry, brak wyraźnego zapachu[4].
Wydziela się obficie, jest białe lub wodnistobiałe. Nie zmienia barwy. W smaku bardzo piekące[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników jasnokremowy ze słabym cielistoróżowym odcieniem. Zarodniki owalne, o rozmiarach 7,5–8,5 × 6–7 μm. Powierzchnia siateczkowata z drobnymi brodawkami. Podstawki o rozmiarach 30–45 × 9–10,5 μm. Licznie występują cheilocystydy i pleurocystydy. Mają rozmiary 50–75 × 5–7 μm[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Stanowiska tego gatunku opisano głównie w Europie[6], niewątpliwie jednak występuje również na obszarach Azji. W Polsce jest pospolity[3][7]. Jest jednym z najczęściej występujących mleczajów. Notowany jest na całym obszarze kraju, zarówno na niżu, jak i w górach. W Tatrach znaleziono go na wysokości 1400 m n.p.m.[4].
Rośnie na ziemi w różnego typu lasach, zarówno liściastych, jak iglastych. Preferuje tereny o dużej wilgotności, porosłe mchami. Związany jest z brzozami[4], bukami, lipami[8].
Grzyb mikoryzowy[3]. Jest niejadalny[7].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Mleczaj lśniący (Lactarius glutinopalens) rośnie pod jodłami, przeważnie na glebach wapiennych. Ma jeszcze bardziej oślizgły, równomiernie jasnoszary kapelusz, a także bardziej piekące, białe mleczko. Pod brzozami wyrasta mleczaj szaroplamisty (Lactarius vietus), który ma kapelusz bardziej fioletowoszary, również oślizgły, a mleczko bardziej piekące, białe, w miarę wysychania szarozieleniejące[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Alina Skirgiełło: Mleczaj (Lactarius). Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), mleczaj (Lactarius). Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ a b Edmund Garnweidner, Hertha Garnweidner, Alicja Borowska, Alina Skirgiełło: Grzyby : przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej. Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 174. ISBN 83-7319-976-4.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].
- ↑ a b Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.
- ↑ Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Warszawa: Weltbild, 2011. ISBN 978-83-258-0588-3.