Mleczaj ciemny
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mleczaj ciemny |
| Nazwa systematyczna | |
| Lactarius picinus Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 348 (1838) [1836-1838] | |
.jpg)
.JPG)
Mleczaj ciemny (Lactarius picinus Fr.) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1]
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r.[2] Niektóre synonimy naukowe[3]:
- Lactarius azonites var. picinus (Fr.) Quél. 1888
- Lactarius fuliginosus subsp. picinus (Fr.) Konrad & Maubl. 1927
- Lactifluus picinus (Fr.) Kuntze 1891
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 3–11 cm, za młodu łukowaty, potem staje się spłaszczony, z podwiniętym brzegiem, na koniec lejkowaty. Nie posiada garbka. Skórka gładka, aksamitna, matowa, w kolorze ciemnobrązowym[4].
Dość gęste, szeroko przyrośnięte i niezbiegające po trzonie. Mają kolor kremowy lub żółtawy, silnie kontrastujący z kapeluszem i trzonem[5].
Wysokość 4–10 cm, szerokość 2-3,5 cm. Jest gruby, walcowaty, przy podstawie biały, wyżej ciemnobrązowy.
Dość jędrny. Jest biały i łagodny w smaku, jednak pod wpływem mleczka nabiera jego barwy i staje się również ostry. Brak wyraźnego zapachu[6].
Wypływa obficie. Jest białe, po przekrojeniu owocnika przebarwia się plamami na kolor od jasnoróżowego do łososiowego. Zaraz po wzięciu na język ma łagodny smak, po chwili jednak staje się ostre i piekące[6]
- Cechy mikroskopowe;
Wysyp zarodników jasnoochrowy. Zarodniki prawie kuliste, o rozmiarach 7,5–10 μm. Powierzchnia pokryta listewkowatymi łącznikami o wysokości około 1 μm, tworzącymi niepełną siateczkę. Podstawki o rozmiarze 48–55 × 10–11 μm. Cystydy mają rozmiar 30–50 × 5–6 μm, są jednak nieliczne[6].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy[7]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[8].
Owocniki tworzy późnym latem i jesienią, głównie w lasach iglastych, wyłącznie pod świerkami[5].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb mikoryzowy[2]. Niejadalny z powodu gorzkiego smaku[9].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Najbardziej podobny i występujący w takich samych siedliskach jest mleczaj przydymiony (Lactarius lignyotus). Najbardziej charakterystyczną cechą, po której można go odróżnić są blaszki, które nieco zbiegają po trzonie w postaci wyżłobień trzonu tuż pod kapeluszem. Ponadto ma na kapeluszu garb i na starszych okazach pomarszczone brzegi kapelusza[5]. Podobny jest też drobniejszy mleczaj jelonek (Lactarius fuliginosus), ale ma zaokrąglony garb na kapeluszu, a jego miąższ na powietrzu szybko różowieje[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c Andreas Gminder: Atlas grzybów jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ a b c Alina Skirgiełło: Mleczaj (Lactarius). Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), mleczaj (Lactarius). Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-10-27].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.