Moralia Cypriana Kamila Norwida

Moralia Cypriana Kamila Norwida – zbiór pism moralnych Cypriana Kamila Norwida.

Zestawienie

Tytuł	Rodzaj	Powstanie	Publikacja
Zmartwychwstanie historyczne	rozprawka	1851-1852	1931
O modlitwie	rozważania	1852	1932
List o stolikach wirujących	list	1854	1937
O miłości ksiąg dwie	rozprawka	1857	1958
Z powodu opowiadania «Ród Cenci»	uwagi	1860	1912
Do Spartakusa (o pracy)	rozważania	1866	1930
Memoriał w sprawie «Towarzystwa uszanowania człowieka»	memoriał		1937
Modlitwa		1882	1937
Żydy i mechesy	artykuł	1882	1928
Fabulizm Darwina	szkic	1882	1937
Emancypacja kobiet	szkic	1882	1935

Zbiór

Zbiór obejmuje jedenaście tekstów Norwida o szeroko pojętej tematyce moralnej. Wyodrębnił go W. Gomulicki w wydaniu z 1968. Zaliczył wówczas do niego ponadtoː Trzy tysiące franków i umoralnienie społeczne oraz O wartości i potrzebie dzienników, które w wydaniu z 1971 przeniósł do pism literackich i artystycznych.

Charakterystyka

Pierwszym pismem z tego zbioru jest napisana najwcześniej w latach 1851-1852 rozprawka filozoficzna Zmartwychwstanie historyczne. Z lat 50. pochodzą ponadtoː konsolacja dla Konstancji Górskiej z powodu śmierci jej siostry O modlitwie (1852), stanowiący odpowiedź na pytanie Marii Trębickiej, dotyczące modnych podówczas praktyk spirytystycznych, List o stolikach wirujących (1854) oraz refleksje wywołane własnymi perypetiami uczuciowymi poetyː O miłości ksiąg dwie.

W następnych dwóch dziesięcioleciach Norwid rzadko zajmował się tą problematyką. W 1860 napisał Z powodu opowiadania «Ród Cenci», uwagi do artykułu w Gazecie Warszawskiej, oprócz tego Do Spartakusa (o pracy) - 1866 i Memoriał w sprawie «Towarzystwa uszanowania człowieka». Natomiast owocny okazał się dla problematyki moralnej rok 1882, kiedy powstałyː luźny, na pół aforystyczny drobiazg Modlitwa, artykuł wywołany pogromami Żydów w Cesarstwie Rosyjskim Żydy i mechesy, szkic na temat literackości teorii ewolucji – Fabulizm Darwina i szkic Emancypacja kobiet.

Publikacja

Żaden z utworów z tego zbioru nie ukazał się za życia autora. Najwcześniej, w 1912 w Pismach zebranych wydanych przez Przesmyckiego zostało opublikowane Z powodu opowiadania «Ród Cenci». Większość utworów ukazała się w zasadzie w latach 30. XX wieku. W 1928 Piotr Grzegorczyk wydał Żydów i mechesów, w 1930 Wł. Turczyński – Do Spartakusa (o pracy), w 1931 Przesmycki – Zmartwychwstanie historyczne, w 1932 Adam Czartkowski – O modlitwie, w 1935 Kazimierz Wyka – Emancypację kobiet, najwięcej, bo aż cztery teksty naraz Przesmycki w 1937 – List o stolikach wirujących, Memoriał w sprawie «Towarzystwa uszanowania człowieka», Modlitwa i Fabulizm Darwina. W 1958 Hanna Malewska wydała O miłości ksiąg dwie.

Bibliografia

• Cyprian Kamil Norwid: Pisma wybrane. T. 4. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968.
• Cyprian Kamil Norwid: Pisma wszystkie. T. 6. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.
• Cyprian Kamil Norwid: Pisma wszystkie. T. 7. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.