Most Baileya

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Most Baileya w czasie II wojny światowej
Most Baileya, Włochy, 1943
Most w Dźwirzynie

Most Baileya – rodzaj przenośnego stalowego mostu kratownicowego zaprojektowanego w czasie II wojny światowej do użycia przez wojskowe jednostki inżynieryjne.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Most został zaprojektowany przez Donalda Baileya, cywilnego inżyniera pracującego w czasie II wojny światowej w War Office. Swój model zaprezentował przełożonym, którzy dostrzegli w nim duży potencjał. Udoskonalaniem i produkowaniem konstrukcji zajął się Królewski Korpus Inżynierów i po raz pierwszy most został zastosowany we Włoszech w 1943 roku. Z uwagi na swoje zalety mosty Baileya budowano także w USA. Pierwszy projekt naruszał jednak patent mostu Callender-Hamilton. Most Baileya miał jednak więcej zalet w porównaniu z projektem Hamiltona.

Za swój wynalazek Donald Bailey otrzymał tytuł szlachecki, a mosty Baileya (po współczesnych modernizacjach) są powszechnie używane do dziś.

Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]

Brytyjska armia budująca most Baileya we Włoszech 1943

„Mosty Baileya miały ogromny wkład w zakończenie II wojny światowej. Jeśli chodzi o moje operacje z (Ósmą Armię) 8th Army we Włoszech i (21 Grupę Armii) 21th Army Group w północno-zachodniej Europie, nigdy nie mógłbym utrzymać szybkości i tempa walk bez dużych dostaw mostów Baileya”. - Marszałek Bernard Montgomery (1947)

Most budowany był w segmentach, które następnie składano w potrzebnym miejscu. Elementy wykonane były ze stali, a ich konstrukcja była na tyle prosta, że części wykonane w wielu różnych zakładach mogły być używane zamiennie. Każdy pojedynczy segment był stosunkowo lekki i mały, umożliwiając w ten sposób dużo szybsze przewożenie elementów (np. zwykłymi ciężarówkami).

Poszczególne segmenty skonstruowane były tak, aby do ich złożenia nie był potrzebny ciężki sprzęt. Wyszkolony zespół 115 żołnierzy mógł zbudować 5-przęsłowy most w 32 minuty[1]. Ponadto modularna konstrukcja pozwalała inżynierom budować mosty o różnych rozpiętościach i nośności, podwajając lub potrajając ściany i piętra dźwigarów głównych, w zależności od zaistniałych potrzeb.

Przydatną cechą mostu Baileya jest jego zdolność do nasuwania tylko z jednej strony, tzn. podczas pokonywania przeszkody wystarczający jest dostęp tylko do jednego jej brzegu. Ta cecha często pozwoliła szybko pokonać bariery wodne wojskom alianckim na froncie zachodnim.

Powojenne użycie[edytuj | edytuj kod]

Wieża startowa dla rakiet Skylark w Woomera została zbudowana z elementów mostu Bailey[2]. W latach bezpośrednio po drugiej wojnie światowej Komisja ds. Energii Wodnej i Elektrycznej w Ontario zakupiła ogromne ilości nadwyżek wojennych elementów mostu Baileya od kanadyjskiej firmy War Assets Corporation. Komisja zastosowała pomosty w budynku biurowym[3]. W projekcie hydroelektrycznym wykorzystano ponad 200 000 ton mostów. Po huraganie Hazel w 1954 roku, część mostów została użyta do budowy mostów zastępczych w rejonie Toronto[4]. Most Old Finch Avenue Bailey, zbudowany przez 2. Pułk Inżynierów Polowych, jest ostatnim wciąż w użyciu[5].

Najdłuższy most Bailey został oddany do użytku w październiku 1975 roku. Ten 788-metrowy dwupasmowy most przecinał rzekę Derwent w Hobart w Australii[6]. Most Bailey był używany do czasu zakończenia odbudowy mostu Tasman Bridge w dniu 8 października 1977 roku[7].

Mosty Bailey są w powszechnym użyciu na całym świecie, zwłaszcza jako środek do pokonywania mostów w odległych regionach[8]. W 2018 roku armia indyjska postawiła trzy nowe kładki na Elphinstone Road, podmiejskiej stacji kolejowej w Mumbaju oraz na Currey Road i Ambivli. Zostały one wzniesione szybko, w odpowiedzi na panikę kilka miesięcy wcześniej, w wyniku której zginęły 23 osoby[9].

Mosty Baileya na terenie Polski[edytuj | edytuj kod]

  • Od lat 80. XX wieku przerzucony jest most Baileya nad rzeką Bystrzycą na wysokości miejscowości Małkowice na Dolnym Śląsku[10].
  • Most Baileya w Kosewku nad Wkrą
    W Kosewku nad Wkrą
  • W Izabelinie w gminie Nieporęt nad rzeką Czarną w ciągu ulic Wrzosowej i Granicznej
  • Most Baileya w Stanisławowie Pierwszym nad Czarną
    W Stanisławowie Pierwszym w gminie Nieporęt nad rzeką Czarną w ciągu ul. Granicznej

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Peter Caddick-Adams, Monte Cassino. Piekło dziesięciu armii, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 111.
  2. Harrie Massie, M.O. Robins, History of British Space Science, Cambridge University Press, 27 lutego 1986, ISBN 978-0-521-30783-3 [dostęp 2021-05-07] (ang.).
  3. Hearst Magazines, Popular Mechanics, Hearst Magazines, maj 1948 [dostęp 2021-05-07] (ang.).
  4. Larry Noonan, STORIES FROM ROUGE PARK: Canadian military builds Baily Bridge to get traffic moving after Hurricane Hazel [online], Toronto.com, 11 października 2016 [dostęp 2021-05-07] (ang.).
  5. Best of Toronto : Cityscape, „NOW Magazine”, web.archive.org, 10 lutego 2012 [dostęp 2021-05-07] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-10].
  6. Tasmania Parliament, Journals and Printed Papers of the Parliament of Tasmania, Government Printer, 1977 [dostęp 2021-05-07] (ang.).
  7. Feature Article - The Tasman bridge (Feature Article) [online], www.abs.gov.au, 13 września 2002 [dostęp 2021-05-07] (ang.).
  8. Twin Bailey bridges to fill the gap [online], www.telegraphindia.com [dostęp 2021-05-07].
  9. Built by the Army, Elphinstone Road foot-overbridge inaugurated by a flower vendor [online], www.timesnownews.com [dostęp 2021-05-07] (ang.).
  10. Tomasz Merwiński, Z Małkowic ku bystrzyckiej historii [online] [dostęp 2021-05-07] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • BAILEY. www.mostyskladane.ker.pl. [dostęp 2012-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-06)]. (pol.).