Muzyka akusmatyczna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Muzyka akusmatyczna[1][2][3] (lub akuzmatyczna[4][5]) – forma muzyki elektroakustycznej stosującej jako składową kompozycji głównie dźwięk akusmatyczny. Praktyka historycznie wywodzi się z muzyki konkretnej. Może być tworzona przy użyciu technologii nie-akustycznej, istnieć tylko w formie nagrania, i być komponowana do odbioru przez głośniki. Materiał kompozycyjny nie jest ograniczony koniecznością użycia dźwięków pochodzących z instrumentów muzycznych lub nagrań głosowych, ani do elementów tradycyjnie uznawanych za muzyczne (melodia, harmonia, rytm, metrum itd.) – stosowane są wszelkie dźwięki, akustyczne lub syntetyczne. Za pomocą np. narzędzi do cyfrowego przetwarzania dźwięku, materiał może być dowolnie przekształcany, zamieniany miejscami, transformowany. W tym kontekście metoda kompozycji może być uważana za proces organizowania dźwięku: terminu tego po raz pierwszy użył francuski kompozytor Edgard Varèse[6].

Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]

Termin akusmatyczny pochodzi od Pitagorasa; filozof miał nauczać swoich uczniów zza zasłony, aby jego obecność nie rozpraszała uczniów i nie odrywała ich od treści wykładu. Termin acousmatique został pierwszy raz użyty przez francuskiego kompozytora Pierre’a Schaeffera. Pochodzi od akousmatikoi, zewnętrznego kręgu uczniów Pitagorasa, którzy słyszeli nauczyciela jedynie zza kotary. Podobnie słuchacz koncertu słyszy muzykę akusmatyczną zza 'kotary' głośników, nie widząc źródła dźwięku[7].

Rozwój[edytuj | edytuj kod]

Wewnątrz akademii termin muzyka akusmatyczna lub sztuka akusmatyczna[8][9] wszedł do powszechnego użycia, szczególnie w odniesieniu do współczesnej muzyki konkretnej; jest jednak dyskusyjne, czy praktyka akusmatyczna odnosi się do stylu kompozycji czy do sposobu słuchania dźwięku[10]. Scruton definiuje doświadczenie dźwięku jako naturalnie akusmatyczne, co Lydia Goehr (1999) parafrazuje: „świat dźwięku nie jest przestrzenią, w którą możemy wkroczyć; to świat odbierany z dystansu” ("the sound world is not a space into which we can enter; it is a world we treat at a distance")[11].

Styl[edytuj | edytuj kod]

Dźwięki muzyki akusmatycznej mogą pochodzić z łatwo rozpoznawalnych źródeł, ale mogą też być obce technologii instrumentalnej czy wokalnej. Może znaleźć się tam zarówno śpiew ptaka, odgłos fabryki, jak i dźwięk skrzypiec. Stosowana technologia przekształca odtwarzane dźwięki. W muzyce akusmatycznej można znaleźć znane techniki muzyczne: akordy, melodie i rytmy, które są łatwo przyswajalne z innymi formami muzyki, ale mogą też zachodzić ze zdarzeniami nie mieszczącymi się w tradycyjnej taksonomii[12].

Praktyka wykonawcza[edytuj | edytuj kod]

Utwory akusmatyczne są czasem prezentowane publiczności w salach koncertowych i często nierozróżnialne od recitali akustycznych, jednak odbywają się bez wykonawców. Na koncercie akusmatycznym dźwięk pochodzi z dokonanych wcześniej nagrań lub jest generowany w czasie rzeczywistym przez komputer. Dźwięk rozchodzi się przestrzennie z wielu głośników z zastosowaniem techniki dyfuzji. Dźwięk jest mieszany przez kompozytora (o ile jest on na scenie), ale wykonawcą może być też inny muzyk. Wytyczne dla rozprzestrzeniania się muzyki zapisują kompozytorzy w partyturze dyfuzji (diffusion score); w swej najprostszej formie może to być graficzne przedstawienie kompozycji ze wskazówkami przestrzennymi, w miarę trwania utworu[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rezonans – konferencja – muzyka akusmatyczna – sztuka dźwiękowa. Studio Muzyki Elektroakustycznej Akademii Muzycznej w Krakowie, 2013. [dostęp 2017-02-03].
  2. ↑ Elektronika jak stradivarius. Rozmowa z Detlefem Heusingerem. www.dwutygodnik.com, 2009. [dostęp 2017-02-03].
  3. ↑ Wojciech Widłak, Magdalena Długosz: 1. Ogólnopolski Konkurs Kompozytorski im. Józefa Patkowskiego. Akademia Muzyczna w Krakowie, 2016. [dostęp 2017-02-03].
  4. ↑ Wstęp. Muzyka i nowa kultura dźwięku. W: Christoph Cox, Daniel Warner: Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej. s. 13.
  5. ↑ Akuzmatyczny fortepian – koncert muzyki współczesnej w ramach cyklu contem.ucha. Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina, 2013. [dostęp 2017-02-03].
  6. ↑ Ouellette, Fernand (1973), Edgard Varèse, London: Calder and Boyars. ISBN 978-0-7145-0208-3
  7. ↑ Pierre Schaeffer, Traité des objets musicaux, Paris: Éditions du Seuil, 1966, OCLC 301664906.
  8. ↑ Dufour, D. (1989), "Peu importe le son", Le Son des musiques, Symposium Ina-GRM and France-Culture, Paris: Ina-GRM/Buchet-Chastel.
  9. ↑ Dhomont, F. (1996), "Is there a Quebec sound", Organised Sound, 1(1), Cambridge University Press.
  10. ↑ McFarlane, M.W. (2001). "The Development of Acousmatics in Montréal", eContact!, 6.2, Journal of the Canadian Electroacoustic Community, Montreal.
  11. ↑ Bauer, Amy. "'Tone-Color, Movement, Changing Harmonic Planes': Cognition, Constraints, and Conceptual Blends in Modernist Music", in Ashby, Arved Mark (ed.) (2004), The Pleasure of Modernist Music. University of Rochester Press. ISBN 978-0-8153-3000-4
  12. ↑ Windsor, W.L. (1995). "A Perceptual Approach to the Description and Analysis of Acousmatic Music", Ph. D Thesis, City University Department of Music, September 1995, Sheffield.
  13. ↑ Simon Emmerson, Living Electronic Music, Aldershot, Hants: Ashgate, 2007, ISBN 978-0-7546-5546-6, OCLC 503443191.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Austin L. & Smalley D. (2000), "Sound Diffusion in Composition and Performance: An Interview with Denis Smalley", Computer Music Journal, 24:2, pp. 10–21, Summer 2000, MIT. (ang.)
  • Chion, M. (1983), "Guide des objets sonores, Pierre Schaeffer et la recherche musicale", Ina-GRM/Buchet-Chastel, Paris. (fr.)
  • Destantos, S. (1997), "Acousmatic Morphology: An Interview with Francois Bayle", Computer Music Journal: Vol. 21, no.3. Cambridge, MA: MIT Press: 11-19. (ang.)
  • Smalley, D. (2007), "Space-form and the acousmatic image", Organised Sound: Vol. 12, No. 1. Cambridge University Press: 35-58. (ang.)
  • Smalley, D. (1997), "Spectromorphology: Explaining Sound-Shapes". Organised Sound 2(2): 107–26, Cambridge University Press. (ang.)
  • Truax, B. (1999),"Composition and diffusion: space in sound in space", Organised Sound 3(2): 141–6, Cambridge University Press. (ang.)

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Muzyka_akusmatyczna&oldid=68123077”