Narses III Budowniczy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Narses III Budowniczy
Jego Świątobliwość Najwyższy Patriarcha i Katolikos Wszystkich Ormian
Kraj działania

Armenia

Data śmierci

661

Katolikos Wszystkich Ormian
Okres sprawowania

641–661

Wyznanie

chrześcijaństwo

Kościół

Apostolski Kościół Ormiański

Narses III Budowniczy – Katolikos Wszystkich Ormian z lat 641–661. Jedna z czołowych postaci politycznego i kulturalnego życia Armenii w VII wieku.

Pochodził z Iszchani w regionie Tajk w dawnej zachodniej Armenii. Tajk związany był z kulturą grecką a sam Narses prezentował poglądy pro-greckie. Starał się doprowadzić do kompromisu między grecką ortodoksją a wyznawanym przez Ormian monofizytyzmem.

Zasiadł na tronie katolikatu, w trudnym okresie inwazji arabskiej i mimo sympatii względem Bizancjum przekonał głównodowodzącego armii ormiańskiej, Teodora Rasztuniego do poddania się Arabom. W 652 roku zawarto układ - Armenia uzyskała autonomię, lecz została zmuszona do płacenia daniny.

Duchowny został porwany do Konstantynopola na rozkaz cesarza Bizancjum Konstansa II, który nakłaniał go do unii z kościołem greckim. Kronikarze podają sprzeczne informacje co do tego faktu. Narses III powrócił do ojczyzny po śmierci Rasztuniego. Zmarł w swej posiadłości w 661 roku.

Katolikos uzyskał miano Budowniczego za działalność na polu architektonicznym. Odbudował kościół w Dwinie, w którym pochowano ofiary arabskiego najazdu oraz wzniósł kościół Czuwających Aniołów[1]w Zwartnoc (3 km od Eczmiadzynu). Kościół ten zbudowany jest na planie terakonchosu (czterolistnym) z kolistym obejściem i wieloma absydami. Budowlę uznano za perłę sakralnej sztuki ormiańskiej. Była wielokrotnie kopiowana. Narses III wsławił się także na polu teologicznym.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Maciej Salamon (red.), Wielka Historia Świata, t. 4. Kształtowanie średniowiecza, Kraków: Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 535, ISBN 83-85719-85-7.
Katolikos Wszystkich Ormian
Era Apostolska
  • Juda Tadeusz Apostoł (43–66)
  • Bartłomiej Apostoł (60–68)
  • Św. Zachariasz (68–72)
  • Św. Zementus (72–76)
  • Św. Atrnerseh (77–92)
  • Św. Mushe (93–123)
  • Św. Shahen (124–150)
  • Św. Shavarsh (151–171)
  • Św. Leontius (172–190)
Era Sophene
Pierwsza era
Eczmiadzyn
Arcasydzi
Dynastia Syryjska
  • Daniel I (347)
Asziszattowie
  • Pharen I (348–352)
Arcasydzi
Albaniosidzi
  • Izaak I (373–377)
  • Zawen (377–381)
  • Aspuraces I (381–386)
Arcasydzi
Dynastia Syryjska
  • Brkisho (428–432)
  • Samuel (432–437)
Bezdynastyczny
  • Św. Howsep I (437–452)
Era Dwin
  • Melitus (452–456)
  • Mojżesz I (456–461)
  • Św. Kyud (461–478)
  • Św. Jan I (478–490)
  • Papken I (490–516)
  • Samuel I (516–526)
  • Mushe I (526–534)
  • Sahak II (534–539)
  • Krzysztof I (539–545)
  • Ghevond (545–548)
  • Nerses II (548–557)
  • Jan II (557–574)
  • Mojżesz II (574–604)
  • wakat 604–607, Verthanes Qerthol jako administrator
  • Abraham I (607–615)
  • Gomidas (615–628)
  • Krzysztof II (628–630)
  • Ezra (630–641)
  • Nerses III (641–661)
  • Anastasius (661–667)
  • Israel (667–677)
  • Sahak III (677–703)
  • Eliasz (703–717)
  • Św. Jan III Filozof (717–728)
  • Dawid I (728–741)
  • Dertad I (741–764)
  • Dertad II (764–767)
  • Sion (767–775)
  • Izajasz (775–788)
  • Stefan I (788–790)
  • Joab (790–791)
  • Solomon (791–792)
  • Jerzy I (792–795)
  • Józef I (795–806)
  • Dawid II (806–833)
  • Jan IV (833–855)
  • Zachariasz I (855–876)
  • Jerzy II (877–897)
  • Św. Mashdotz (897–898)
Era Aghtamar
  • Jan V Historyk (898–929)
  • Stefan II (929–930)
  • Teodor I (930–941)
  • Yeghishe (941–946)
Era Arghina
  • Ananiasz (949–968)
  • Vahan (968–969)
  • Stefan III (969–972)
  • Khachig I (973–992)
Era Ani
Druga era
Eczmiadzyn
  • Giragos (1441–1443)
  • Jerzy X (1443–1465)
  • Aristaces II (1465–1469) koadiutor
  • Sarkis II (1469–1474)
  • Jan VII (1474–1484)
  • Sarkis III (1484–1515)
  • Zachariasz II (1515–1520)
  • Sarkis IV (1520–1536)
  • Grzegorz XI (1536–1545)
  • Stefan V (1545–1567)
  • Michał (1567–1576)
  • Grzegorz XII (1576–1590)
  • Dawid IV (1590–1629)
  • Mojżesz III (1629–1632)
  • Filip (1633–1655)
  • Jakub IV (1655–1680)
  • Eliazar (1681–1691)
  • Nahabed (1691–1705)
  • Aleksander I (1706–1714)
  • Asdvadzadur (1715–1725)
  • Garabed II (1725–1729)
  • Abraham II (1730–1734)
  • Abraham III (1734–1737)
  • Lazar (1737–1751)
  • Minas (1751–1753)
  • Aleksander II (1753–1755)
  • Sahak V (niewyświęcony, 1755)
  • wakat (1755–1759)
  • Jakub V (1759–1763)
  • Symeon (1763–1780)
  • Łukasz (1780–1799)
  • Józef II(niewyświęcony, 1800)
  • Dawid V (1801–1807)
  • Daniel II (1802–1808, rywal)
  • Yeprem (1809–1830)
  • Jan VIII (1831–1842)
  • Nerses V (1843–1857)
  • Madteos I (1858–1865)
  • Jerzy IV (1866–1882)
  • wakat (1882–1885)
  • Magar (1885–1891)
  • Mkrticz Chrimian (1892–1907)
  • Madteos II (1908–1910)
  • Jerzy V (1911–1930)
  • wakat (1930–1932)
  • Choren (1932–1938)
  • wakat (1938–1945)
  • Jerzy VI (1945–1954)
  • Wasken I (1955–1994)
  • Karekin I (1995–1999)
  • Karekin II (od 1999)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Narses_III_Budowniczy&oldid=73721511”