Nienszanc
Nienszanc (szw. Nyenskans, fin. Nevanlinna, ros. Канцы) – szwedzka twierdza założona w 1611 roku u ujścia do Newy rzeki Ochty, na terenach obecnego Petersburga.
Warownia miała za zadanie kontrolować dostęp drogą wodną do szwedzkich posiadłości na terenach dzisiejszej Ingrii. Nienszanc został zbudowany przez Szwedów w miejscu ich wcześniejszej twierdzy, kamienno-drewnianej Landskrony, wybudowanej w 1300 roku i zniszczonej rok później przez nowogrodzian pod dowództwem wlk. ks. Andrzeja Gorodeckiego.
Pierwsze plany budowy Nienszanc powstały już w 1583 roku, jednak ze uwagi na napiętą sytuację pomiędzy Szwecją a Rosją, rozpoczęcie prac nie było możliwe do 1611 roku. W 1632 roku wokół twierdzy rozwinęło się miasto Nyen, które szybko stało się handlowym centrum Ingrii[1].
W 1656 roku twierdza została zdobyta przez oddziały rosyjskie pod komendą stolnika Piotra Potiomkina podczas wojny rosyjsko-szwedzkiej lat 1656–1658. Zwrócona Szwedom po zawarciu pokoju, do 1677 roku została przez nich poważnie rozbudowana, m.in. wzmocniona zewnętrznym wałem z redutami i bastionami artyleryjskimi. Ponownie twierdza została zdobyta przez Rosjan w 1703 roku w czasie wojny północnej i pozostała już w ich rękach na zawsze. Nazwę twierdzy Piotr I zmienił na Szlotburg (z holenderskiego Slotburg – zamek-miasto). Wraz z budową St. Petersburga, twierdza została ostatecznie rozebrana do roku 1744, chociaż część jej umocnień była widoczna jeszcze w 1849 roku. Jej tereny zostały oficjalnie włączone w granice miasta w 1828 roku.
Od początku lat 90. XX wieku na terenach po twierdzy Nienszanc prowadzone są prace archeologiczne, których wynikiem było odkrycie części jej fundamentów[2]. W 2003 roku, z okazji 300-lecia St. Petersburga otwarto muzeum jej poświęcone, gdzie eksponowane są rezultaty tych badań. Od 2006 roku atrakcyjnie położone tereny po byłej twierdzy są przedmiotem sporu pomiędzy archeologami, mieszkańcami St. Petersburga a władzami miasta i inwestorami koncernu Gazprom odnośnie do budowy na tych terenach nowoczesnego centrum handlowo-biznesowego ("Ochta-cientr")[3][4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ott Kurs. Ingria: The broken landbridge between Estonia and Finland. „GeoJournal”. 33 (1), s. 110, maj 1994. Kluwer Academic Publishers. DOI: 10.1007/BF00810142.
- ↑ Piotr Sorokin: Archieologiczieskije Issliedowanija Szwedskogo Goroda Niena i Krieposti Nienszanc XVII w. w Sankt-Pietierburgie. [w:] Institut Istorii Matierialnoj Kultury Rossijskoj Akademii Nauk [on-line]. [dostęp 2010-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-19)]. (ros.).
- ↑ Anastasija Karpowa: Spory wokrug baszni. [w:] Intierfaks [on-line]. 2010-10-18. [dostęp 2010-12-18]. (ros.).
- ↑ Archieołogi: Raskopki w krieposti Nienszanc prodołżajutsia. [w:] Gazieta.SPb [on-line]. 2009-08-11. [dostęp 2010-12-18]. (ros.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marian Wilk: Od Petersburga do Leningradu. Warszawa: Książka i Wiedza, 1980.