Niszczyciele typu Kit
.jpg) „Kit”/„Bditielnyj” między 1900 a 1904 rokiem | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia | |
| Wejście do służby |
1900 |
| Wycofanie |
1905–1924 |
| Zbudowane okręty |
4 |
| Okręty w służbie |
0 |
| Dane taktyczno-techniczne[1][2] | |
| Wyporność |
normalna: 346–350 ton |
| Długość |
61,75 metra |
| Szerokość |
6,7 metra |
| Zanurzenie |
2,9 metra |
| Napęd |
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania |
| Prędkość |
27 węzłów |
| Zasięg |
1500 Mm przy prędkości 10 węzłów |
| Załoga |
64 |
| Uzbrojenie |
1 działo kal. 75 mm |
Niszczyciele typu Kit – rosyjskie niszczyciele z przełomu XIX i XX wieku. W latach 1898–1900 w niemieckiej stoczni Schichau w Elblągu zbudowano cztery okręty tego typu. Jednostki weszły w skład Floty Bałtyckiej Marynarki Wojennej Imperium Rosyjskiego w 1900 roku i po przebazowaniu na Daleki Wschód wzięły udział w wojnie rosyjsko-japońskiej. Podczas niej trzy okręty zostały internowane w chińskim porcie Tsingtao, zaś jeden został samozatopiony w styczniu 1905 roku w Port Artur. Internowane niszczyciele zostały zwrócone Rosji i w czasie I wojny światowej służyły na Dalekim Wschodzie, a od 1917 roku dwa zostały przeniesione do Arktyki. Jednostki zostały złomowane w latach 1923–1924.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
Niszczyciele typu Kit zostały zamówione i zbudowane w Niemczech[2]. Jednostki te z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadały klasie torpedowców[2]. Wszystkie cztery okręty powstały w stoczni Schichau w Elblągu[2][1]. Stępki jednostek położono w latach 1898–1899, zaś zwodowane zostały w latach 1899–1900[2][1].
| Okręt | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Wejście do służby | Los |
|---|---|---|---|---|---|
| „Kit” („Bditielnyj”) | Schichau | marzec 1899 | 30 listopada 1899 | czerwiec 1900 | samozatopiony 2 stycznia 1905 |
| „Skat” („Biesposzczadnyj”) | 25 października 1899 | lipiec 1900 | internowany w 1904, złomowany w 1923 | ||
| „Dielfin” („Biesstrasznyj”) | 12 sierpnia 1899 | wrzesień 1900 | internowany w 1904, złomowany w 1924 | ||
| „Kasatka” („Biesszumnyj”) | 1898 | 17 marca 1900 | lipiec 1900 |
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręty były niewielkimi, dwukominowymi niszczycielami z dwoma masztami[1]. Długość całkowita wynosiła 61,75 metra, szerokość 6,7 metra i zanurzenie 2,9 metra[1][a]. Wyporność normalna wynosiła 346–350 ton, zaś pełna 445 ton[2][1]. Okręty napędzane były przez dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 6000 KM, do której parę dostarczały cztery kotły Schichau[2][1][b]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 27 węzłów[2][1]. Okręty mogły zabrać zapas węgla o maksymalnej masie 80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1500 Mm przy prędkości 10 węzłów[2][1].
Uzbrojenie artyleryjskie okrętów stanowiły: pojedyncze działo kalibru 75 mm L/48 Canet oraz pięć pojedynczych dział trzyfuntowych Hotchkiss M1885 L/40 kalibru 47 mm[2][1]. Jednostki wyposażone były w trzy pojedyncze obracalne nadwodne wyrzutnie torped kalibru 381 mm: dwie umieszczone na pokładzie między kominami i trzecią za drugim kominem, z łącznym zapasem sześciu torped[2][1].
Załoga pojedynczego okrętu liczyła 64 oficerów, podoficerów i marynarzy[2][1][c].
Służba[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Niszczyciele typu Kit zostały wcielone do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego w 1900 roku[2]. Wszystkie jednostki weszły w skład Floty Bałtyckiej[3]. W marcu 1902 roku zmieniono nazwy okrętów: „Kit” na „Bditielnyj”, „Skat” na „Biesposzczadnyj”, „Dielfin” na „Biesstrasznyj” i „Kasatka” na „Biesszumnyj”[2]. Między 1902 a 1903 rokiem niszczyciele zostały przerzucone na Daleki Wschód[3][4].
W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej wszystkie jednostki wchodziły w skład 1. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego, stacjonując w Port Artur[5][6]. Podczas działań wojennych utracony został „Bditielnyj”, samozatopiony w styczniu 1905 roku w Port Artur[1][7]. „Biesszumnyj”, „Biesstrasznyj” i „Biesposzczadnyj” zostały natomiast internowane 2 sierpnia?/15 sierpnia 1904 roku w chińskim porcie Tsingtao[8][9]. Po zakończeniu działań wojennych, w listopadzie 1905 roku okręty zostały zwrócone Rosji[2].
W 1912 roku na ocalałych okrętach dokonano modernizacji uzbrojenia: zdemontowano wyrzutnie torped kal. 381 mm i wszystkie działa kal. 47 mm, instalując w zamian trzy pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 450 mm oraz drugą armatę kalibru 75 mm i sześć pojedynczych karabinów maszynowych kalibru 7,62 mm[2][10]. Podczas I wojny światowej niszczyciele początkowo bazowały we Władywostoku, a w październiku 1917 roku „Biesstrasznyj” i „Biesszumnyj” zostały przerzucone do Arktyki[10][11]. Podczas wojny domowej wszystkie trzy okręty zostały w 1918 roku przejęte przez interwentów[2][10]. Po zdobyciu przez Armię Czerwoną z powodu złego stanu technicznego nie zostały wcielone do służby i złomowano je w latach 1923–1924[2][12].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Opracowania znacznie różnią się jeśli chodzi o wymiary okrętów. Olender 2012 ↓, s. 247 podaje, że długość wynosiła 60 metrów, szerokość 7 metrów i zanurzenie 1,9 metra, natomiast Gogin 2022 ↓ podaje długość 63,5 metra, szerokość 7,01 metra i zanurzenie 2,72–2,87 metra.
- ↑ Jane 1900 ↓, s. 201 podaje, że moc siłowni wynosiła 5700 KM.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 328 podaje, że załoga pojedynczego okrętu liczyła 62 osoby.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 206.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Gogin 2022 ↓.
- ↑ a b Brassey 1902 ↓, s. 286.
- ↑ Brassey 1903 ↓, s. 343.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 15.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 37.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 308-309.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 184-192, 329.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 77.
- ↑ a b c Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 298.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 573.
- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 297.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
- Ivan Gogin: KIT torpedo boats (1900). Navypedia. [dostęp 2022-01-07]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Jane’s Fighting Ships 1900. Fred T. Jane (red.). London: Sampson Low, Marston & Co., 1900. (ang.).
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
- The Naval Annual, 1902. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1902. (ang.).
- The Naval Annual, 1903. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1903. (ang.).
