Nowa cywilizacja

Nowa cywilizacja. Dwieście lat polskiej fantastyki naukowej – wydana w 1973 przez Wydawnictwo „Nasza Księgarnia” antologia polskich utworów fantastycznych. Wyboru tekstów dokonał i wstępem zbiór opatrzył Zbigniew Przyrowski, tom zilustrowali Alina i Daniel Mrozowie.

Na antologię składa się 12 utworów mających zobrazować, wg podtytułu „dwieście lat polskiej fantastyki naukowej”. Pierwszym zamieszczonym utworem jest fragment powieści Ignacego Krasickiego Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, wydanej w 1776, najnowszym – Prawda Stanisława Lema z 1964. Połowę tekstów stanowią wybrane fragmenty powieści, którym tytuły nadał autor wyboru.

Krytyka

Maciej Parowski pisze, że antologia „pokazała polską sf jako gatunek, który nie zaczął się wczoraj, lecz jest dobrze zakorzeniony w naszej kulturze”. Wojtek Sedeńko ocenia, że jest to wybór „najbardziej reprezentatywnych autorów w historii polskiej fantastyki”.

Spis utworów

• Ignacy Krasicki – Wyspa Nipu (fragment powieści Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki)
• Karol Libelt – Gra w szachy
• Sygurd Wiśniowski – Niewidzialny
• Bolesław Prus – Metale profesora Geista (fragment powieści Lalka)
• Władysław Umiński – Słońce na Ziemi (fragment powieści W nieznane światy)
• Antoni Lange – Władca czasu (ze zbioru W czwartym wymiarze)
• Jerzy Żuławski – Powrót na planetę praojców (fragment powieści Stara Ziemia)
• Stefan Grabiński – Problemat Czelawy (ze zbioru Szalony pątnik)
• Stefan Żeromski – Nowa cywilizacja (fragment powieści Przedwiośnie)
• Jan Karczewski – Trochę techniki, czyli automatyczny prezydent (fragment powieści Rok przestępny)
• Stanisław Lem – Prawda
• Konrad Fiałkowski – Biohazard