Nowinka (potok)
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Lokalizacja | |
| Rzeka | |
| Długość | ok. 10,69 km |
| Spadek |
66,40‰ |
| Powierzchnia zlewni |
ok. 7,35[1] km² |
| Źródło | |
| Miejsce | zachodnie zbocze wzniesienia Goworek |
| Wysokość |
ok. 1125 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Goworówka |
| Miejsce |
na wschód od Roztok |
| Wysokość |
ok. 410 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie gminy Międzylesie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
Nowinka – rzeka górska w południowo-zachodniej Polsce w woj. dolnośląskim w Sudetach Wschodnich[2].
Górska rzeka o długości około 10,69 km, prawy dopływ Goworówki, jest ciekiem IV rzędu[3] należącym do dorzecza Odry, zlewiska Morza Bałtyckiego.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Rzeka w Masywie Śnieżnika i Obniżenie Bystrzycy Kłodzkiej. Źródło rzeki położone jest na obszarze Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego w południowo-zachodniej części Masywu Śnieżnika na zachodnim zboczu wzniesienia Goworek.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
W części źródliskowej rzeka przez niewielki odcinek płynie w kierunku zachodnim, szerokim wyżłobieniem, wytworzonym na zachodnim zboczu Goworka. Od poziomu 950 m n.p.m. rzeka płynie dobrze wykształconą V-kształtną wąską o stromych zboczach, głęboko wciętą doliną ograniczoną od strony północnej okazałym zboczem "Dzikie Zbocze". Na poziomie 740 m n.p.m. przed wzniesieniem Owcza rzeka skręca lekko w kierunku północno-zachodnim, gdzie po kilkudziesięciu metrach na południowo-wschodnich obrzeżach Nowej Wsi przyjmuje prawą źródliskową odnogę wypływającą z pod Wysoczki i wpływa do Nowej Wsi[4]. Na poziomie 600 m n.p.m. rzeka opuszcza granicę Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego a po opuszczeniu Nowej Wsi rzeka skręca na zachód i meandrując płynie otwartym terenem przez użytki rolne i górskie łąki w kierunku ujścia, gdzie na wysokości ok. 410 m n.p.m. przed Roztokami uchodzi do Goworówki[5]. Koryto rzeki kamienisto-żwirowe słabo spękane i nieprzepuszczalne. Zasadniczy kierunek biegu rzeki jest zachodni. Jest to rzeka górska odwadniający południowo-zachodnią część Masywu Śnieżnika południowo-wschodnią część Obniżenia Bystrzycy Kłodzkie. Rzeka częściowo uregulowana dzika. W większości swojego biegu płynie wśród terenów niezabudowanych. Brzegi w 70% zadrzewione, dno bez roślin. Rzeka charakteryzuje się kaskadami, dużymi niewyrównanymi spadkami podłużnymi.
Budowa geologiczna[edytuj | edytuj kod]
Rzeka płynie przez obszar zbudowany ze skał metamorficznych – metamorfik Lądka i Śnieżnika. Tworzą go łupki łyszczykowe i gnejsy śnieżnickie, a podrzędnie kwarcyty, amfibolity i łupki amfibolitowe, erlany i łupki grafitowe.
Dopływy[edytuj | edytuj kod]
- P. źródliskowa odnoga Nowinki wypływającą z pod Wysoczki
oraz kilka bezimiennych strumieni i potoków mających źródła na zboczach przyległych wzniesień oraz kilkanaście cieków okresowych.
Miejscowości nad rzeką[edytuj | edytuj kod]
Rozwój osadnictwa wzdłuż rzeki[edytuj | edytuj kod]
Osadnictwo rozwinęło się w środkowym biegu Nowinki w XII wieku. W XIII wieku Cystersi z Kamieńca Ząbkowickiego, rozpoczęli planową akcję kolonizacji i wycinania potężnych lasów w celu rozwinięcia rolnictwa u podnóża Śnieżnika. Po 1945r. dolina została zasiedlona ludnością ze wschodnich krańców Polski. Mieszkańcy doliny w większości utrzymywali się z rolnictwa i pracy w lesie. Pod koniec lat 70. XX wieku wieś znacznie się wyludniła, najliczniej w górnej części.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
- Najciekawsza część doliny Nowinki z wieloma różnej wielkości skałkami gnejsowymi na zboczach ciągnie się od poziomu 1000 m n.p.m. w dół aż do Nowej Wsi.
- Wzdłuż potoku prowadzi ścieżka, którą prowadził przedwojenny szlak turystyczny. Ścieżka prowadzi do atrakcyjnych wodospadów Nowinki[6] i dochodzi do miejsca nieistniejącego obecnie schroniska Neundorfer Baude[7][8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zlewnia Nowinki
- ↑ - mapa: Nowinka dopływ Goworówki
- ↑ Nowinka Tab. 7 lp.12.
- ↑ Mapa Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu
- ↑ Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie, Góry Złote, Krowiarki; Mapa; skala 1:40 000; Wyd. Studio Plan; Wrocław; 2014r.;ISBN 978-83-64156-79-3
- ↑ Wodospady na starym zdjęciu
- ↑ Schronisko na starej fotografii
- ↑ Przewodnik Ziemia kłodzka str. 235
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3.
- Praca zbiorowa, mapa turystyczna Sudety Wschodnie, Skala 1:60.000, wydawca: ExpressMap, Warszawa, 2010, ISBN 978-83-7546-262-3.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 16 Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa 1993, ISBN 83-7005-341-6.