Nowy Cmentarz Ewangelicki w Bielsku-Białej
49°49′42″N 19°02′03″E/49,828333 19,034167 nr rej. - A/466/86 z 05.12.1986 (woj. bielskie)[1] - A/783/2021 z 16.03.2021 (woj. śląskie)[2] | |
 Kościół cmentarny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Listopadowa 92 |
| Wyznanie | |
| Data otwarcia |
1911 |
| Architekt | |
Położenie na mapie Bielska-Białej  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
| 49°49′42″N 19°02′03″E/49,828333 19,034167
| |
Nowy Cmentarz Ewangelicki w Bielsku-Białej – czynny cmentarz ewangelicki znajdujący się w Bielsku-Białej, przy ul. Listopadowej 92 na północnych obrzeżach śródmieścia.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Został założony w 1911 r. na peryferiach miasta, za północną obwodnicą (teren ten gmina ewangelicka zakupiła w 1895 r.). Zastąpił użytkowany od 1833 r. stary cmentarz na Bielskim Syjonie.
Nekropolia została zaprojektowana przez wiedeńskiego architekta Hansa Mayra. Przestrzeń cmentarza podzielono na trzy sektory:
- południowo-wschodni o układzie równoległych alei
- północno-wschodni zakomponowany wokół półkolistego centrum z alejami odśrodkowo wyprowadzonymi
- północno-zachodni (rezerwowy) oddzielony od reszty szeroką aleją
W części południowo-zachodniej znajduje się kompleks architektoniczny wzorowany na włoskich campo santo – prostokątny dziedziniec otoczony zespołem budynków pomocniczych, murem arkadowym oraz kościołem cmentarnym utrzymanym w formach późnobarokowych, secesyjnie przetworzonych.
Na Nowym Cmentarzu Ewangelickim znajdują się groby wielu ważnych postaci z I poł. XX wieku, m.in.: burmistrza Karola Steffana seniora, twórcy bielskiego muzeum Edwarda Schnacka, artystki operowej Felicji Kaszowskiej-Krotowskiej, wszystkich pastorów bielskich po 1911 r. oraz licznych fabrykantów jak np. Moritza Bartelmussa, Karola Büttnera seniora, Karola Gepperta, Moritza Graubnera, Gustawa Josephy'ego juniora, Gustawa Molendy, Oswalda Molendy, Waltera Piescha (jego grób ma formę mauzoleum w kształcie tempietta), Fryderyka Plutzara, Georga Schwabego, Ernesta Starkego, Karola Steffana juniora, Ernesta i Karola Stosiusów, Rudolfa Twerdy'ego, Leopolda Vogta i Karola Zipsera.
Znajduje tu się także pomnik żołnierzy poległych w I wojnie światowej.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 16 kwietnia 2021 r. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-04-16]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Kenig: Zarys dziejów luteranizmu w Bielsku-Białej. Bielsko-Biała: Ośrodek Wydawniczy AUGUSTANA, 2000.
- Ewa Chojecka: Architektura i urbanistyka Bielska-Białej do roku 1939. Miasto jako dzieło sztuki. Bielsko-Biała: Urząd Miasta Bielsko-Biała, 1994.
- Jerzy Polak: Przewodnik po Bielsku-Białej. Bielsko-Biała: Towarzystwo Miłośników Ziemi Bielsko-Bialskiej, 2000. ISBN 83-902079-0-7.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Nowy cmentarz ewangelicki na portalu polska-org.pl