Opuchlak

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Opuchlak
Otiorhynchus
Germar, 1822
Ilustracja
Opuchlak na pniu brzozy
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Nadrodzina

ryjkowce

Rodzina

ryjkowcowate

Podrodzina

Entiminae

Plemię

Otiorhynchini

Rodzaj

opuchlak

Multimedia w Wikimedia Commons

Opuchlak, nadrach[1] (Otiorhynchus) – rodzaj chrząszczy z rodziny ryjkowcowatych i podrodziny Entiminae.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcze o ciele długości od 3 do 20 mm (przeciętnie około 10 mm), porośniętym włoskami lub łuskami, przy czym te drugie rzadko pokrywają je w całości. Ryjek mają nieco krótszy od głowy do nieco od niej dłuższego, gruby, wyraźnie między nasadą a wierzchołkiem przewężony, na powierzchni górnej zaopatrzony w środkowe żeberko lub, rzadziej, rowek. Dołki na czułki są krótkie i mają wyniesione, odchylone na zewnątrz krawędzie zewnętrzne, zwane pterygiami. Czułki sięgają swymi trzonkami poza przednią krawędź przedplecza, a biczyki mają zwieńczone owalnymi buławkami. Przedplecze jest nie dłuższe niż szerokie, silnie wypukłe i zazwyczaj wyokrąglone po bokach. Najczęściej tarczka jest niewidoczna. Punktowanie na owalnych pokrywach układa się w 10–12 rowków, ale może też zanikać. Tylna para skrzydeł nie występuje. Odnóża mają maczugowato pogrubione uda i niezrośnięte pazurki równych długości. Samiec ma rurkowate, grzbietobrzusznie spłaszczone i różnie zakrzywione prącie, często z wyrostkami w endofallusie[1].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Owady te są fitofagami, w większości polifagicznymi. Owady dorosłe bytują na liściach, mchach i pod kamieniami. Najczęściej przejawiają aktywność nocną. Oprócz rozrodu płciowego częsta jest partenogeneza telitokiczna. Samice składają jaja do gleby, rzadziej na liście. Larwy przechodzą rozwój w glebie, żerując na korzeniach[1].

Rodzaj palearktyczny[1], w Polsce reprezentowany przez 48 gatunków[2], często trudnych do odróżnienia[1] (zob. Entiminae Polski).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj ten wprowadzony został w 1822 roku przez Ernsta Friedricha Germara[3]. Obejmuje ponad 1000 opisanych gatunków[1], w tym[3]:

Znaczenie gospodarcze[edytuj | edytuj kod]

Niektóre gatunki opuchlaków są szkodnikami w rolnictwie i leśnictwie.

W Polsce na plantacjach truskawki występuje głównie opuchlak rudonóg (Otiorhynchus ovatus L.), a lokalnie także opuchlak truskawkowiec (Otiorhynchus sulcatus F.) (występują dwie rasy: w jednej zimują osobniki dorosłe, w drugiej – wyrośnięte larwy)[4]. Ponadto szkodnikami są opuchlak lucernowiec – (Otiorhynchus ligustici)[5], opuchlak pstrokacz (Otiorhynchus singularis) i opuchlak lilakowiec (Otiorhynchus rotundatus)[6].

Opuchlaki wyrządzają lokalnie bardzo duże szkody i przyczyniają się do przedwczesnej likwidacji plantacji[7]. Owady te żerują w nocy m.in. na truskawkach, poziomkach, malinach, azalii, brzoskwiniach, różaneczniku, winorośli i cisach. Imago owada uszkadza nadziemną część rośliny wygryzając dziury w liściach, zaczynając od ich krawędzi[6]. Larwy opuchlaków wyżerają miękką skórkę korzeni oraz podstawę pnia. Zaatakowane rośliny po wyjęciu z ziemi mają uszkodzone korzenie, a często są też pokryte larwami widocznymi gołym okiem – żółtawobiałymi z brązową głową[5]. Rośliny przez nie zaatakowane wyglądają początkowo jakby podsychały, a następnie marnieją i przeważnie obumierają[6].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Otiorhynchus scaber
    Otiorhynchus scaber

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98b. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodziny Otiorhynchidae, Brachyderinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1966.
  2. ↑ M. Wanat: rodzaj: Otiorhynchus E.F. Germar, 1822. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2019-12-28].
  3. ↑ a b genus Otiorhynchus Germar, 1822. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2019-12-29].
  4. ↑ prof. Stanisław Ignatowicz: Opuchlak truskawkowiec: groźny szkodnik truskawek. 2013. [dostęp 2013-06-19]. (pol.).
  5. ↑ a b Opuchlaki. ochrona sadu.pl. [dostęp 2015-05-18].
  6. ↑ a b c Katarzyna Bańcerowska: Opuchlaki - szkodniki wygryzające dziury w liściach. Poradnik ogrodniczy.pl. [dostęp 2015-05-18].
  7. ↑ Zwalczanie opuchlaków na plantacjach truskawki Barbara Łabanowska Progress in Plant Protection 47(1)2007. [dostęp 2010-10-10].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Opuchlak&oldid=72939714”