Organizacja pokojowa dywizjonu samochodowego

Organizacja pokojowa dywizjonu samochodowego – pokojowy etat dywizjonu wojsk samochodowych Wojska Polskiego II RP.

W 1921 roku, po zakończonej wojnie z bolszewikami, Wojsko Polskie przeprowadziło demobilizację i przeszło na organizację pokojową. Przyjęta 16 czerwca 1921 roku organizacja wojsk samochodowych na czas pokoju zakładała utworzenie dziesięciu dywizjonów, po jednym w każdym okręgu korpusu. Każdy z dywizjonów składał się z następujących komórek organizacyjnych i pododdziałów:

• dowództwo dywizjonu
  • dowódca dywizjonu
  • pomocnik dowódcy dywizjonu
  • sztab dowódcy dywizjonu
  • sekcja administracyjna
• kolumna samochodów osobowych i sanitarnych
• kolumna samochodów ciężarowych i półciężarowych
• kolumna szkolna dywizjonu samochodowego
• kolumna szkolna samochodów pancernych
• kadra kolumny zapasowej
• dywizjonowy zakład samochodowy

Kolumny szkolne samochodów pancernych, wkrótce przemianowane na kolumny samochodów pancernych, występowały tylko w pięciu dywizjonach samochodowych (nr 1, 3, 5, 6 i 7). Jesienią 1925 roku kolumny samochodów pancernych zostały wyłączone z wojsk samochodowych, podporządkowane kawalerii i przemianowane na szwadrony samochodów pancernych (nr 1-6). Pomimo zmiany podporządkowania, szwadrony w dalszym ciągu podlegały dywizjonom samochodowych ale wyłącznie pod względem technicznym.

1 Dywizjon Samochodowy w Warszawie posiadał w swojej strukturze dwa dodatkowe pododdziały, a mianowicie kolumnę centralną samochodów osobowych i kolumnę samochodów ciężarowych.

Dowódca dywizjonu, posiadał uprawnienia dowódcy pułku, podlegał bezpośrednio dowódcy okręgu korpusu i był szefem służby samochodowej okręgu korpusu.

Organizacja pododdziałów wchodzących w skład dyonu

W skład kolumny samochodów osobowych i sanitarnych wchodziło:

• dowództwo kolumny
• sekcja administracyjna
• samochody i ich obsługa
• podręczny warsztat kolumny
• magazyn techniczny

W skład kolumny samochodów ciężarowych i półciężarowych wchodziło:

• dowództwo kolumny
• sekcja administracyjna
• cztery plutony
• podręczny warsztat kolumny
• magazyn techniczny

W skład kolumny szkolnej dywizjonu samochodowego wchodziło:

• dowództwo kolumny
• sekcja administracyjna
• cztery plutony szkolne
• podręczny warsztat kolumny
• magazyn techniczny

W skład kolumny szkolnej samochodów pancernych wchodziło:

• dowództwo kolumny
• sekcja administracyjna
• samochody i ich obsługa
• podręczny warsztat kolumny
• magazyn techniczny

W skład kadry kolumny zapasowej wchodziło:

• dowództwo kadry
• ewidencja główna
• magazyn broni i umundurowania

W skład dywizjonowego zakładu samochodowego wchodziło:

• dowództwo zakładu
• skład materiałów samochodowych
• skład materiałów pędnych i smarów
• warsztat
• sekcja administracyjna
• garaż

Barwy i święta

Żołnierze pełniący służbę w dywizjonach samochodowych nosili na kołnierzach kurtek łapki czarne z pomarańczowymi wypustkami (oficerowie aksamitne, a szeregowcy sukienne) oraz numer porządkowy dyonu.

Poszczególne dywizjony obchodziły swoje Święta w następujących dniach:

1 Dywizjon Samochodowy - 25 kwietnia 2 Dywizjon Samochodowy - 8 września 3 Dywizjon Samochodowy - 7 lutego 4 Dywizjon Samochodowy - 25 lipca 5 Dywizjon Samochodowy - 31 października

6 Dywizjon Samochodowy - 8 sierpnia 7 Dywizjon Samochodowy - 11 listopada 8 Dywizjon Samochodowy - 10 grudnia 9 Dywizjon Samochodowy - 17 czerwca 10 Dywizjon Samochodowy - 8 września

Dyslokacja i dowódcy dywizjonów w 1923

• 1 Dywizjon Samochodowy w Warszawie (OK I) – ppłk Wacław Franciszek Sobański, a od 19 V 1923 – ppłk Erazm Dembowski
• 2 Dywizjon Samochodowy w Lublinie (OK II) – p.o. mjr Aleksander Radel
• 3 Dywizjon Samochodowy w Grodnie (OK III) – p.o. mjr Romuald I Kozłowski
• 4 Dywizjon Samochodowy w Łodzi (OK IV) – płk Henryk Buczyński
• 5 Dywizjon Samochodowy w Krakowie (OK V) – p.o. mjr dr Tadeusz Kazimierz Piotrowski
• 6 Dywizjon Samochodowy we Lwowie (OK VI) – ppłk Roman Misiągiewicz
• 7 Dywizjon Samochodowy w Poznaniu (OK VII) – p.o. mjr inż. Witold Leon Suszyński
• 8 Dywizjon Samochodowy w Bydgoszczy (OK VIII) – ppłk Konrad Aksan
• 9 Dywizjon Samochodowy w Brześciu n. Bugiem (OK IX) – ppłk Marek Krzyczkowski
• 10 Dywizjon Samochodowy w Przemyślu (OK X) – p.o. mjr Narcyz Jan Sobol

Dowódcy dywizjonów (komendanci kadr) w 1932

• 1 Dywizjon Samochodowy w Warszawie (OK I) – mjr Wacław Wiaczesław Hryniewski
• Kadra 2 Dywizjonu Samochodowego w Lublinie (OK II) – mjr Piotr Rudzki
• Kadra 3 Dywizjonu Samochodowego w Grodnie (OK III) – kpt. Albert Rogiński
• Kadra 4 Dywizjonu Samochodowego w Łodzi (OK IV) – mjr Sergiusz Gwiazdowski
• 5 Dywizjon Samochodowy w Krakowie (OK V) – ppłk Felicjan Madeyski
• 6 Dywizjon Samochodowy we Lwowie (OK VI) – ppłk Władysław Damski
• Kadra 7 Dywizjonu Samochodowego w Poznaniu (OK VII) – mjr Henryk Emil Cybulski
• Kadra 8 Dywizjonu Samochodowego w Bydgoszczy (OK VIII) – mjr Andrzej Meyer
• Kadra 9 Dywizjonu Samochodowego w Brześciu (OK IX) – mjr Józef Wacław Rokicki
• Kadra 10 Dywizjonu Samochodowego w Przemyślu (OK X) – mjr Władysław Srocki

Bibliografia

• "Almanach oficerski na rok 1923/1924", Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1923
• JanuszJ. Magnuski JanuszJ., Samochody pancerne Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1993, ISBN 83-86028-00-9, OCLC 834071453 .brak strony (książka)
• Witold Jarno, Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939, Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego, Katedra Historii Polski Współczesnej, Wydawnictwo "Ibidem", Łódź 2001, ISBN 83-88679-10-4
• Roczniki Oficerskie 1923, 1932