Pałac Sapiehów w Wieleniu
nr rej. 138/5/A z 4.05.1964[1] | |
Pałac Sapiehów w Wieleniu | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
Aleja Zamkowa, 64-730 Wieleń |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny | |
Architekt |
Karol Martin Frantz |
Inwestor | |
Kondygnacje |
3 |
Zniszczono |
1945 |
Położenie na mapie Wielenia | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego | |
Położenie na mapie gminy Wieleń | |
52°54′07″N 16°10′37″E/52,901944 16,176944 |
Pałac Sapiehów w Wieleniu – zabytkowy pałac, położony w Wieleniu, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w województwie wielkopolskim.
Barokowy pałac w Wieleniu stanął prawdopodobnie w miejscu obronnego, średniowiecznego zamku. Został wzniesiony przez ówczesnego właściciela dóbr wieleńskich, wojewodę smoleńskiego, Piotra Sapiehę, ożenionego z Joanną Sułkowską. Architektem pałacu był Karol Marcin Frantz, nadworny architekt rodziny Sułkowskich. W założeniu miała to być rezydencja czworoboczna, czteroskrzydłowa, z dziedzińcem wewnętrznym. Budowa pałacu nie została jednak ukończona w całości. Udało się wybudować dwa skrzydła, południowe i zachodnie, oraz częściowo północne i wschodnie, które zostały rozebrane jeszcze w XVIII wieku. Za czasów Piotra Sapiehy zaprojektowano również park z alejami ozdobionymi kamiennymi rzeźbami.
Pod koniec XVIII wieku pałac przeszedł w ręce Fryderyka von Blankensee. Kolejnym właścicielem dóbr, w latach 1855–1945, była rodzina von Schulenberg. Pod koniec II wojny światowej pałac został spalony i przez lata popadał w ruinę, mimo to elewacja zachowała się w dobrym stanie. Pilastry, wsparte na boniowanym cokole, sięgają fryzu i gzymsu, a trójkątny naczółek z herbem von Schulenbergów, wieńczy trójosiowy ryzalit elewacji frontowej.
Do zespołu pałacowego należy budynek bramny, oficyna z 1885 r., oranżeria, dom ogrodnika, zabytkowy cmentarz z kaplicą-mauzoleum rodziny von Blankensee i von Schulenberg oraz park[2]. Po II wojnie światowej drzewostan parku uległ zniszczeniu. Pierwotnie rosły w nim rodzime gatunki drzew, takie jak: platan klonolistny, klon, buk, dąb, olcha, lipa.
W zadrzewieniu parku znalazły się również: czeremcha, kasztanowiec drobnokwiatowy, daglezja, suchodrzew tatarski.
Park zdobiły także obrośnięte winoroślą pergole oraz aleje: lipowa, brzozowa i świerkowa.
-
Pałac w drugiej poł. XIX w. wg Dunckera
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .
- ↑ Zabytki w mieście i gminie Wieleń. Serwis informacyjny miasta i gminy Wieleń. [dostęp 2012-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-15)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Pałac w Wieleniu. Region Wielkopolska. [dostęp 2012-10-06].
- Stanisława Zajchowska: Powiat trzcianecki wczoraj i dziś. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1961, s. 37–38.