Papuzica duża

Papuzica duża
	Coracopsis vasa
	(Shaw, 1812)
	; Papuzica duża na Madagaskarze
	; Samica w trakcie okresu godowego
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	sępice
Podrodzina	papuzice
Rodzaj	Coracopsis
Gatunek	papuzica duża
Synonimy
	Psittacus Vasa Shaw, 1812; Mascarinus vasa (Shaw, 1812); Psittacus (Coracopsis) comorensis W. Peters, 1854; Coracopsis vasa wulsini Bangs, 1929; Coracopsis vasa makawa Benson, 1960;
	Psittacus Vasa Shaw, 1812; Mascarinus vasa (Shaw, 1812); Psittacus (Coracopsis) comorensis W. Peters, 1854; Coracopsis vasa wulsini Bangs, 1929; Coracopsis vasa makawa Benson, 1960;
Podgatunki
	C. v. comorensis (W. Peters, 1854); C. v. drouhardi Lavauden, 1929; C. v. vasa (Shaw, 1812);
	C. v. comorensis (W. Peters, 1854); C. v. drouhardi Lavauden, 1929; C. v. vasa (Shaw, 1812);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Papuzica duża^[5], waza duża^[6] (Coracopsis vasa) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny sępic (Psittrichasidae), zamieszkujący Madagaskar oraz Komory. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Obecnie wyróżnia się trzy podgatunki papuzicy dużej^[2]^[7]^[8]:

Coracopsis vasa comorensis – zamieszkuje wyspy Wielki Komor, Mohéli i Anjouan
Coracopsis vasa drouhardi – zachodnia i południowa część Madagaskaru
Coracopsis vasa vasa – występuje na wschodnim Madagaskarze

Wygląd[edytuj | edytuj kod]

Osiąga do 50 cm długości, a waży do około 0,5 kg. Ptaki te są przede wszystkim czarne, z odcieniami brązów i szarości. Samice różnią się od samców przede wszystkim większymi rozmiarami. Ponadto samica w okresie godowym traci część piór występujących na jej głowie^[6].

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Środowisko[edytuj | edytuj kod]

Zamieszkuje różnorodne siedliska – od wilgotnych, gęstych lasów po otwarte, suche tereny lesiste i sawanny, obszary uprawne i zamieszkane przez człowieka^[9].

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Sezon rozrodczy papuzicy dużej nie jest dobrze znany, ale prawdopodobnie trwa od października do grudnia^[9]. Papugi te mają bardzo nietypową biologię i sposób łączenia się w pary. Samice są o 25% większe od samców i fizycznie nad nimi dominują. Ptaki te żyją w grupach, w których każda samica ma od trzech do ośmiu partnerów. Kopulacja tych ptaków może trwać do 90 minut. Rozróżnia się dwa jej warianty: krótką (trwającą 1–3 sekund) i długą (średnio 36 minut)^[10]. W zniesieniu 3 lub 4 lekko eliptyczne jaja o wymiarach 46,0×34,0 mm. Inkubacja w niewoli trwa 17 dni, a młode są opierzone po 7 tygodniach od wyklucia^[9].

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Zjada nasiona, orzechy, jagody i inne owoce, a także rośliny uprawne – kukurydzę, ryż i proso^[9].

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje papuzicę dużą za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie jest dokładnie znana, jej trend uznaje się za malejący, głównie z powodu utraty siedlisk i prześladowań ze strony ludzi^[4]. Gatunek został wymieniony w Załączniku II konwencji CITES^[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Coracopsis vasa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Vasa Parrot (Coracopsis vasa). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d D. Lepage: Vasa Parrot Coracopsis vasa. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-28]. (ang.).
↑ ^a ^b Coracopsis vasa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Psittrichasidae von Boetticher, 1959 (1854) - sępice (Wersja: 2022-09-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-01-28].
↑ ^a ^b CentrumEgzotyki.pl – HODOWLA PAPUG – Papuzica duża [online] [dostęp 2019-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-18] (pol.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-10-11]. (ang.).
↑ Papuzica duża (Coracopsis vasa) [online], www.ptakiozdobne.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-08-12] .
↑ ^a ^b ^c ^d Vasa Parrot (Coracopsis vasa), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2019-01-18] .
↑ TimT. Birkhead TimT., Bird Sense, 2012, ISBN 1-62040-189-4 .
↑ Coracopsis vasa. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2020-10-11]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Coracopsis vasa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Vasa Parrot (Coracopsis vasa). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (ang.).

[avibase-3] D. Lepage: Vasa Parrot Coracopsis vasa. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-28]. (ang.).

[iucn-4] Coracopsis vasa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Psittrichasidae von Boetticher, 1959 (1854) - sępice (Wersja: 2022-09-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-01-28].

[:0-6] CentrumEgzotyki.pl – HODOWLA PAPUG – Papuzica duża [online] [dostęp 2019-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-18] (pol.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-10-11]. (ang.).

[po-8] Papuzica duża (Coracopsis vasa) [online], www.ptakiozdobne.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-08-12] .

[pe-9] Vasa Parrot (Coracopsis vasa), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2019-01-18] .

[tb-10] TimT. Birkhead TimT., Bird Sense, 2012, ISBN 1-62040-189-4 .

[cites-11] Coracopsis vasa. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2020-10-11]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]