Parabaissaeshna
| Parabaissaeshna | |||
| Okres istnienia: eocen | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Parabaissaeshna | ||
| Gatunki | |||
| |||
Parabaissaeshna – wymarły rodzaj ważki[1].
Pozostałości nieznanego wcześniej nauce owada paleontolodzy-amatorzy Frank Pedersen i Viggo Pedersen znaleźli na wyspie Mors na północy Danii, w Jutlandii, w zachodnim regionie Limfjord, nieopodal wsi Ejerslev (współrzędne 56,93° N, 8,91° E). Szczątki spoczywały pośród[1] porowatych, szarych bądź żółtawobiałych zależnie od wilgotności, poprzetykanych wulkanicznym popiołem[2] skał formacji Fur, wśród wapiennych konkrecji około 2 m powyżej warstwy Ash 11 w diatomitach górnej warstwy ogniwa Knudeklint. Dzięki bruzdnicom udało się datować rzeczone skały na wczesny eocen, a dokładniej na początek iprezu, pomiędzy 56,0–54,5 miliona lat temu, nieznacznie powyżej skał powstałych w czasach paleoceńsko-eoceńskiego optimum termicznego[1]. Powstały one w morzu głębokim na kilkaset metrów, jakieś 100 km od wybrzeża Skandynawii, z którego pochodziły szczątki organizmów[2]. Wraz z formacją Ølst dostarczały one już wcześniej skamieniałości najstarszych paleogeńskich owadów, zaliczanych do 15 rzędów i 200 gatunków[1]. Wśród nich wymienia się ważki równoskrzydłe, prostoskrzydłe, chrząszcze, sieciarki. Prócz tego znaleziono tam pozostałości roślin: paproci, sosen, cyprysowatych, miłorzębów[2].
Nowe szczątki obejmowały świetnie zachowane przednie skrzydło. Mierzy ono 45,0 mm długości przy maksymalnej szerokości 10,4 mm. Okazało się, że znaleziono okaz należy do ważek z rodziny żagnicowatych, udało się nawet zaliczyć go do podrodziny Aeshninae i plemienia Allopetaliini. Jednakże okaz wykazywał także cechy odróżniające go od poprzednio znanych rodzajów ważek i dlatego umieszczono go w nowym rodzaju. Kreatorzy nazwali go Parabaissaeshna ze względu na pokrewieństwo z rodzajem Baissaeshna, znanym z okresu kredowego. W obrębie rodzaju wyróżniono pojedynczy gatunek Parabaissaeshna ejerslevense. Kreatorzy podają, jakoby epitet gatunkowy był rzeczownikiem w dopełniaczu pochodzącym od miejsca znalezienia pozostałości. Holotyp skatalogowano jako MGUH 33076, znajduje się on pod opieką Muzeum Historii Naturalnej Danii w Kopenhadze[1].
Kretorzy rodzaju wskazują, że znalezienie w skałach eocenu ważki blisko spokrewnionej z kredową Baissaeshna wskazuje na przetrwanie tej linii wymierania kredowego[1].
Podobieństwo do Parabaissaeshna wykazuje opisana później w tym samym roku z Ameryki Północnej również wczesnoeoceńska Ypshna[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Günter Bechly, Jan Audun Rasmussen, A new genus of hawker dragonfly (Odonata: Anisoptera: Aeshnidae) from the Early Eocene Fur Formation of Denmark, „Zootaxa”, 4550 (1), 2019, s. 123–128 (ang.).
- ↑ a b c Sven Gisle Larsson, Palaeobiology and mode of burial of the insects of the Lower Eocene Mo-clay of Denmark, „Bulletin of the Geological Society of Denmark”, 24, 1975, s. 193–209 (ang.).
- ↑ S. Bruce Archibald, Robert A. Cannings, Fossil dragonflies (Odonata: Anisoptera) from the early Eocene Okanagan Highlands, western North America, „The Canadian Entomologist”, 151 (6), 2019, s. 783–816 (ang.).