Partia Antymasońska
| Państwo | |
|---|---|
| Lider | |
| Przewodniczący | |
| Data założenia |
1828 |
| Data rozwiązania |
1840 |
| Ideologia polityczna |
Partia Antymasońska[1] (ang. Anti-Masonic Party) – partia polityczna istniejąca i działająca w Stanach Zjednoczonych w latach 1828–1840.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze grupy sprzeciwiające się działalności wolnomularskiej powstały w Stanach Zjednoczonych w połowie lat 20. XIX wieku[2]. W 1826 roku mason William Morgan z Batavii, niezadowolony z działalności loży, postanowił upublicznić działalność jej członków[3]. Kiedy ogłosił ten plan, we wrześniu został uprowadzony do Fortu Niagara, gdzie słuch o nim zaginął[3]. Zniknięcie i domniemana śmierć wzmogła nastroje antymasońskie w społeczeństwie amerykańskim[2]. Rok później pierwsze grupy przeciwne wolnomularstwu zorganizowały konwencję, a w 1828 roku powołały komitet polityczny, którego celem było utworzenie partii[4].
Działalność[edytuj | edytuj kod]
Liderem został Thurlow Weed[4]. W tym samym roku odbywały się wybory do legislatur stanowych i prezydenckie[4]. Antymasoni zdobyli kilkanaście mandatów w legislaturze Nowego Jorku, a w wyborach prezydenckich zdecydowanie popierali Johna Quincy’ego Adamsa, twierdząc że jego przeciwnik, Andrew Jackson, jest zwolennikiem masonów[4]. Ich postulaty były przedstawiane w gazecie „Antimasonic Enquires”[4]. Po porażce Adamsa, antymasoni pozostali jedyną opozycją w kraju, a ich ruch rozwijał się głównie w stanach Nowej Anglii: Massachusetts, Connecticut, Vermont, a także Ohio, Pensylwanii i Nowym Jorku[4]. Ich postulaty opierały się głównie na hasłach związanych ze sprzeciwem wobec tajnych stowarzyszeń[4]. Ponadto zarzucali korupcję organom administracji publicznej i głosili suwerenność ludu[4]. Dzięki temu uzyskali duże poparcie wśród farmerów, klasy średniej i niższej, a także od osób, które dotąd były politycznie bierne[5]. W 1830 roku do zwolenników antymasonów dołączyły protestanckie grupy religijne: baptyści, metodyści i kongregacjonaliści[5]. W tym samym roku zwołano ogólnokrajową konwencję partii, gdzie wystawiono kandydatów na gubernatorów[5]. Rok później w Baltimore odbyła się następna konwencja, w czasie której nominowano Williama Wirta jako kandydata na prezydenta i Amosa Ellmakera, jako kandydata na wiceprezydenta na wybory w 1832 roku[3]. Duet nie odniósł sukcesu wyborczego, w wyniku czego już rok później liderzy z Nowego Jorku zaczęli przechodzić do nowo formującej się Partii Wigów[3]. Przed wyborami w 1836 roku większość ze struktur stanowych już nie istniała, a jej zwolennicy popierali kandydata wigów – Williama Henry’ego Harrisona[5]. Najdłużej Partia Antymasońska istniała w Pensylwanii i Vermoncie[5]. Ostatnia konwencja odbyła się w Filadelfii w 1838 roku, gdzie delegaci poparli Harrisona[3].
| Wybory prezydenckie | Kandydat | Głosy powszechne | Głosy elektorskie |
|---|---|---|---|
| 1832 | William Wirt | 100 715[6] | 7[7] |
| Wybory do Izby Reprezentantów | Liczba mandatów[8] |
|---|---|
| 1828 | 5 |
| 1830 | 17 |
| 1832 | 25 |
| 1834 | 16 |
| 1836 | 7 |
| 1838 | 6 |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ A. Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. s. 162.
- ↑ a b I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 64.
- ↑ a b c d e Anti-Masonic Party. Encyklopedia Britannica. [dostęp 2018-02-26]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 65.
- ↑ a b c d e I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 66.
- ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-16]. (ang.).
- ↑ Electoral College Box – 1832. NARA. [dostęp 2017-05-16]. (ang.).
- ↑ Party Divisions of the House of Representatives. United States House of Representatives. [dostęp 2018-02-27]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Izabella Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. Warszawa: Egross, 1994. ISBN 83-85253-52-1. (pol.).
- Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.).