Paulina Winiarska
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
uczestniczka powstania styczniowego |
Paulina Winiarska (ur. 1830 w Skępsku[1], zm. 5 listopada 1938 w Toruniu) – uczestniczka powstania styczniowego[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1849 Paulina wyszła za mąż za Mateusza Winiarskiego, nauczyciela z Elgiszewa. Nauczała dzieci robót ręcznych[1]. Małżeństwo mieszkało w budynku szkoły[3]. Pracując z dziećmi i młodzieżą, Winiarscy propagowali wartości patriotyczne. Po wybuchu powstania styczniowego oboje czynnie włączyli się w pomoc walczącym. Wspierali ochotników z Pomorza, którzy przechodzili na teren Królestwa Polskiego w celu wsparcia powstania. Ukrywali w domu powstańców i rannych (m.in. po bitwie pod Chorczewcem[3]), w tym dowódcę jednej z grup partyzanckich (Średnickiego), udostępniali zabudowania na szkolenia z użycia broni. Paulina opiekowała się rannymi powstańcami[1].
Paulina Winiarska urodziła dziesięcioro dzieci[3], z których przeżyło pięcioro[4]: Zygmunt, Pelagia, Antoni, Metody i Przemysław[5].
Winiarska była ostatnią weteranką powstania styczniowego żyjącą na Pomorzu[1]. Jej pogrzeb odbył się 8 listopada 1938 w kościele św. Jakuba w Toruniu i przybrał formę manifestacji patriotycznej. Brała w nim udział społeczność miasta i przedstawiciele kilku kół Związku Weteranów Powstań Narodowych i lokalnych organizacji społecznych[2]. Winiarska została pochowana na cmentarzu parafialnym św. Jakuba na Jakubskim Przedmieściu[5].
W 2013[4] prawnuczka Pauliny Winiarskiej, Sylwia Dullin, ofiarowała Muzeum Niepodległości pamiątki po przodkini, m.in. pierścień patriotyczny oraz album z 20 zdjęciami z uroczystości pogrzebowych Pauliny Winiarskiej[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Ł. Żywek, Nowe nabytki Muzeum Niepodległości związane z Powstaniem Styczniowym, „Niepodległość i Pamięć” (1−2 (41−42)), 2013, 185−195.
- ↑ a b Jolanta Załęczny, Weteranki Powstania Styczniowego wobec rzeczywistości odradzającej się Rzeczypospolitej, „Niepodległość i Pamięć”, 21 (3–4 (47–48)), 2014, s. 49–64.
- ↑ a b c Polskie Radio PiK, „Paulina i Sylwia” [online], „Paulina i Sylwia”, 6 lutego 2023 [dostęp 2023-03-21] (pol.).
- ↑ a b Sylwia Dullin, Zasłuchana w babcine opowieści. Wspomnienia. Pamięci Pauliny Winiarskiej, uczestniczki powstania styczniowego, której spełniły się marzenia [online], Nowości Dziennik Toruński, 7 grudnia 2019 [dostęp 2023-03-21] (pol.).
- ↑ a b Portret kobiety - rewers, 1895 [dostęp 2023-03-21].