Peziza depressa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Peziza depressa |
| Nazwa systematyczna | |
| Peziza depressa Pers. Observ. mycol. (Lipsiae) 1: 40 (1796) | |
Peziza depressa Pers. – gatunek grzybów z rodziny kustrzebkowatych (Pezizaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Peziza, Pezizaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1796 r. Christiaan Hendrik Persoon[1]. Ma 7 synonimów. Niektóre z nich:
- Aleuria applanata (Hedw.) Gillet 1879
- Galactinia depressa (Pers.) Boud. 1907[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Typu apotecjum bez trzonu, nieregularnie miseczkowaty, często bocznie spłaszczony, zwykle o średnicy 20–50 mm. Powierzchnia wewnętrzna (hymenialna) żółtawo-ochrowa z subtelnymi, oliwkowymi odcieniami. Zewnętrzna, niepłodna powierzchnia początkowo z jasnoróżowym odcieniem, później czerwonobrązowa, na koniec ciemnobrązowa. Odcienie kolorów najbardziej widoczne są na brzeżnych częściach owocnika, w miejscu przejścia zewnętrznej powierzchni na wewnętrzną. W kierunku podstawy odcienie są jaśniejsze, u młodych okazów prawie wodniste, białawe. Miąższ u młodych okazów kruchy, białożółty, później jasnobrązowy, na starość ciemniejszy, nie nasiąkający wodą, bez wyraźnego zapachu i smaku[3].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki szeroko owalne, 18–20 × 9–10 µm, z wieloma małymi kropelkami tłuszczu, wyraźnie brodawkowate, w odczynniku Melzera nieamyloidalne, Worki 300–350 × 16–17 µm, z cylindrycznym amyloidalnym ujściem. Parafizy cylindryczne, na końcach lekko szypułkowe[3].
- Gatunki podobne
Najbardziej podobne są: Paragalactinia michelii i Peziza phlebospora[3], jednakże jest wiele innych podobnych gatunków kustrzebek i rozróżnienie ich tylko na podstawie cech makroskopowych jest niemożliwe. Konieczne są badania mikroskopowe[4].
Zasięg występowania i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej i Europie[5]. M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła 3 stanowiska w Polsce[6], w późniejszych latach podano następne[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8].
Saprotrof naziemny[6]. Pojawia się głównie w miesiącach wiosennych i letnich w miejscach wilgotnych, zwłaszcza wśród mchów. Sporadycznie spotykany także na starych, porośniętych już roślinnością wypaleniskach[3].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Zwykle grzyby workowe o miseczkowatych owocnikach uważa się za grzyby niejadalne. Najprawdopodobniej w stanie surowym lub niedostatecznie ugotowanym jest lekko trującym, mogącym powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-11-09] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-11-09] (ang.).
- ↑ a b c d Peziza depressa Pers. 1796 [online], Česká mykologická společnost [dostęp 2023-11-09] (cz.).
- ↑ a b Peziza arvernensis Roze & Boud. [online], First Nature [dostęp 2023-11-09] (ang.).
- ↑ Występowanie Peziza depressa na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-11-09].
- ↑ a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 93, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-11-09] (pol.).
- ↑ Aktualne stanowiska Peziza depressa w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-11-09] (pol.).