Piotr Skubała

Piotr Skubała

Data i miejsce urodzenia	29 lipca 1955 Chorzów
profesor nauk biologicznych
Specjalność: akarologia, edukacja ekologiczna, ekologia, filozofia ekologiczna
Alma Mater	Uniwersytet Śląski w Katowicach
Doktorat	1992
Habilitacja	17 grudnia 2004
Profesura	19 grudnia 2014
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Śląski w Katowicach
Odznaczenia

Piotr Michał Skubała (ur. 29 lipca 1955 w Chorzowie) – polski ekolog, akarolog, profesor nauk biologicznych, etyk środowiskowy, popularyzator nauki, edukator ekologiczny, działacz na rzecz ochrony przyrody, aktywista klimatyczny.

Życiorys

Ukończył w 1974 roku I Liceum Ogólnokształcące im. J. Słowackiego w Chorzowie, a następnie biologię (1979) na Uniwersytecie Śląskim. Od 1981 roku pracuje w Katedrze Ekologii Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska na tej uczelni. W 1992 roku obronił tam doktorat Analiza akologiczno-faunistyczna zgrupowań glebowych Oribatida (Acarida) rezerwatu „Pod Rysianką” (promotor: Stanisław Dziuba). Habilitował się w 2004 roku na podstawie rozprawy Colonization and development of oribatid mite communities (Acari: Oribatida) on post-industrial dumps. Tytuł naukowy profesora otrzymał w 2014 roku. Był też nauczycielem biologii i ochrony środowiska w I LO w Chorzowie (1979, 1986–1998), nauczycielem biologii (z językiem wykładowym – angielskim) w Katolickim Liceum Ogólnokształcącym w Sosnowcu (1996–1998), nauczycielem biologii w Niepublicznym Liceum Ogólnokształcącym Polskiego Związku Biathlonu – Szkole Mistrzostwa Sportowego w Chorzowie (1996–1999) oraz wykładowcą w Międzynarodowym Miasteczku Edukacji Ekologicznej w Rogoźniku (1992–2002). Jego zainteresowania naukowe dotyczące glebowych roztoczy koncentrują się wokół takich zagadnień jak: wykorzystanie mechowców (Oribatida) w paleoakarologii, wpływ roślin inwazyjnych na kształtowanie się zgrupowań glebowych roztoczy (Acari), bioakumulacja metali ciężkich u różnych gatunków Oribatida, sukcesja roztoczy w martwym drewnie, kolonizacja i rozwój zgrupowań glebowych roztoczy na zwałach poprzemysłowych, czy zgrupowania Oribatida w gradiencie skażenia.

Działalność społeczna i popularyzatorska

• „Ethic expert” w Komisji Europejskiej w Brukseli (program HORIZON 2020, od 2016).
• Członek komisji ds. GMO i GMM przy Ministrze Środowiska (2014–2019).
• Członek kolegium redakcyjnego czasopisma „Acarologia” (Francja), „Journal of Pollution Effects and Control” (USA), „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies” (Polska) i „AURA. Ochrona środowiska” (Polska).
• Przewodniczący Komisji Rewizyjnej w Polskim Towarzystwie Akarologicznym (2008–2019).
• Członek „Nauki dla przyrody”.
• Członek Rady Naukowej Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie (od 2005). Członek Rady ds. różnorodności biologicznej Parku Śląskiego (od 2016).
• Autor stałego działu pt. „Przemyśleć przyrodę na nowo” w miesięczniku „AURA – Ochrona środowiska” (od 2013).
• Stały współpracownik i redaktor prowadzący działu „Wokół tajemnicy życia na Ziemi” w miesięczniku „Dzikie Życie” (od 2013).
• Organizator Festiwalu Kultury Ekologicznej „ZIELONO MI” w Katowicach (2007–2013).
• Organizator i prowadzący spotkania Klubu Myśli Ekologicznej w Katowicach (od 2012).
• Przewodniczący Jury Olimpiady Wiedzy Ekologicznej – etap wojewódzki w Katowicach (od 2014).
• Spiker klimatyczny, współpracuje z fundacją Al Gore’a – Climate Reality Project (od 2018).
• Współpracuje z mediami lokalnymi, krajowymi i zagranicznymi w charakterze eksperta w zakresie ekologii i ochrony środowiska i popularyzatora nauki.
• Prowadzi bardzo ożywioną działalność dydaktyczną i popularyzatorską wiążącą się z wygłaszaniem wykładów, prowadzeniem warsztatów w Polsce i za granicą, w innych ośrodkach naukowych, dla szkół różnego typu, komitetów Olimpiad przedmiotowych, urzędów miasta, organizacji ekologicznych, fundacji, instytucji filmowych, kulturalnych, politycznych, placówek dydaktycznych, urzędów miasta, ogrodów botanicznych i zoologicznych. W większości obejmują one szeroko pojętą problematykę ekologiczną, wiążą się z problematyką kryzysu klimatycznego, etyką ekologiczną, zagadnieniem rozwoju zrównoważonego.
• Do 1989 roku związany z Polskim Czerwonym Krzyżem. W okresie od 1974 do 1989 roku pełnił szereg kierowniczych funkcji we władzach Ruchu Młodzieżowego Polskiego Czerwonego Krzyża oraz władzach statutowych PCK. Swoje zainteresowania społecznikowskie związał w głównej mierze z działalnością w środowisku osób niepełnosprawnych.
• Aktywista w Śląskim Ruchu Klimatycznym

Odznaczenia i wyróżnienia

• Brązowy Krzyż Zasługi (2007)
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1989)
• Odznaka „Za Zasługi dla Uniwersytetu Śląskiego” (2019)
• Nagroda indywidualna „ZIELONY CZEK” za osiągnięcia w zakresie edukacji ekologicznej, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach (2006)
• Nagroda zespołowa „ZIELONY CZEK” za działania popularyzatorskie i promocję postaw proekologicznych, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach (2013)
• Odznaka Honorowa PCK IV stopnia (1979), III stopnia (1984) i II stopnia (1988)
• Medal 60-lecia PCK (1979)
• Tytuł „Dobromira Roku 2013” za organizację inicjatyw na rzecz ekologii (nagroda przyznana w ramach Ekologicznego Kongresu Gospodarczego, Katowice, 11–12 maja 2013)

Życie prywatne

Żonaty z Elwirą, nauczycielką historii w Uniwersyteckim I Liceum Ogólnokształcącym im. Juliusza Słowackiego w Chorzowie.

Publikacje

Piotr Skubała jest autorem wielu publikacji naukowych i popularnonaukowych z etyki ekologicznej, filozofii środowiskowej, edukacji ekologicznej, ochrony środowiska, rozwoju zrównoważonego. Wiedzę biologiczną łączy z zainteresowaniami filozoficznymi i etycznymi, stoi na gruncie holistycznej koncepcji przyrody, reprezentuje stanowisko biocentryczne.

Artykuły z akarologii

• Słowiński M., Skubała P., Zawiska I., Kruk A., Obremska M., Milecka K., Ott F. 2018. Cascading effects between climate, vegetation, and macroinvertebrate fauna in 14,000-year palaeoecological investigations of a shallow lake in eastern Poland. Ecological Indicators 85: 329–341. doi: https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2017.09.033
• Skubała P. 2018. World Scientists’ Second Warning to Humanity: The Time for Change Is Now. BioScience, biy007, https://doi.org/10.1093/biosci/biy007
• Zmudczyńska-Skarbek K., Barcikowski M., Drobniak S. M., Gwiazdowicz D. J., Richard P., Skubała P., Stempniewicz L. 2017. Transfer of ornithogenic influence through different trophic levels of the Arctic terrestrial ecosystem of Bjørnøya (Bear Island), Svalbard. Soil Biology and Biochemistry 115: 475–489. doi: https://doi.org/10.1016/j.soilbio.2017.09.008
• Rola K., Kurek P., Skubała P. 2017. Badger (Meles meles) disturbances affect oribatid mite (Acari: Oribatida) communities in European temperate forests. Applied Soil Ecology 121: 20–30. http://dx.doi.org/10.1016/j.apsoil.2017.09.013
• Skubała P., Rola K., Osyczka P. 2016. Oribatid communities and heavy metal bioaccumulation in selected species associated with lichens in a strongly metal contaminated habitat. Environmental Science and Pollution Research 23: 8861–8871, DOI: 10.1007/s11356-016-6100-z
• Skubała P., Rola K., Osyczka P., Kafel A. 2014. Oribatid Mite Communities on Lichens in Heavily Contaminated Post-Smelting Dumps. Archives of Environmental Contamination and Toxicology 67: 578–592. https://doi.org/10.1007/s00244-014-0066-y
• Skubała P., Smyrnova-Trybulska E. 2014. E-learning as an effective modern method of building a sustainable society. International Journal of Continuing Engineering Education and Life-Long Learning 24(1): 62–76.
• Skubała P., Dethier M., Madej G., Solarz K., Mąkol J., Kaźmierski A. 2013. How many mite species dwell in subterranean habitats? A survey of Acari in Belgium. Zoologischer Anzeiger – A Journal of Comparative Zoology 252: 307–318.
• Skubała P., Zaleski T. 2012. Heavy metal sensitivity and bioconcentration in oribatid mites (Acari, Oribatida). Gradient study in meadow ecosystems. Science of the Total Environment. 414: 364–372. doi:10.1016/j.scitotenv.2011.11.006.
• Skubała P., Kafel A. 2004. Oribatid mite communities and metal bioaccumulation in oribatid species (Acari, Oribatida) along the heavy metal gradient in forest ecosystems. Environmental Pollution, Elsevier, 132: 51–60.
• Skubała P. 1999. Colonization of a dolomitic dump by oribatid mites (Acari, Oribatida). Pedobiologia, Urban & Fischer Verlag, Jena, 43: 145–159.
• Skubała P. 1995. Moss mites (Acarina: Oribatida) on industrial dumps of different ages. Pedobiologia, Urban & Fischer Verlag, Jena, 39: 170–184.
• Niemi R., Skubała P. 1993. New species of Moritzoppia and Medioppia from Beskidy Mountains, Poland (Acarina, Oribatida, Oppiidae). Entomologica Fennica: 195–200.

Wybrane książki i rozdziały w książkach

• Skubała P. 2018. Emocje i etyka, czyli co łączy mnie ze zwierzętami. W: Kubisz M., Tymieniecka-Suchanek J. Zwierzę – język – emocje. Dyskursy i narracje. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego Nr 3729, s. 15–24. wersja drukowana ISBN 978-83-226-3198-0
• Skubała P. 2015. Etyka środowiskowa – dlaczego jej dzisiaj potrzebujemy W: Bartoszek A., Fice M., Kurowska E., Sierka E. (pod red.) Prosumenckie społeczeństwo a energetyka prosumencka – problemy wdrażania innowacyjnych ścieżek rozwoju OZE. Uniwersytet Śląski w Katowicach, 33–50. ISBN 978-83-64261-67-1, s. 6–17.
• Skubała P. 2013. E-Learning as a Modern Method of Modeling Environmental Consciousness in Postindustrial Era: the Pros and Cons. In: Smyrnova-Trybulska E. (ed.) „E-learning for Societal Needs”. Monograph. University of Silesia, Cieszyn 2012, pp. 41–56. ISBN 978-83-60071-59-5
• Ogrodnik B., Kulik R., Skubała P. 2010. Filozofia, psychologia i ekologia w edukacji dla zrównoważonego rozwoju. Śląski Ogród Botaniczny, Mikołów 2010, ss. 179. ISBN 978-83-925250-9-7.
• Skubała P., Kukowka I. 2010. Zrozumieć przyrodę na nowo. 10 zasad jak uczyć o przyrodzie, by budować motywację do działań ekologicznych. Zeszyty Ekologiczne, Zeszyt 1. Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot, Bystra, ss. 103 ISBN 978-83-61453-04-8.
• Skubała P., Maślak M. 2009. Succession of oribatid fauna (Acari, Oribatida) in fallen spruce trees: Deadwood promotes species and functional diversity. In: Sabelis M.W., Bruin J. (eds.) „Trends in Acarology„. Springer Dordrecht, The Netherlands, 123–128. ISBN 978-90-481-9836-8
• Skubała P., Kulik R. 2009. Ekologiczna wizja świata i człowieka. O związkach ekologii z psychologią. [Eco-friendly vision of the world and man. About interrelationships between ecology and psychology] W: Romanowska-Łakomy H., Kędzierska H. (pod red.). „Człowiek Integralny. Holistyczna wizja człowieczeństwa”. ENETEIA, Wyd. Psychologii i Kultury, Warszawa., 235–246. ISBN 978-83-61538-04-2
• Skubała P. 2007. Do We Live on the Symbiotic Planet? A Comment against „Nature Red in Tooth and Claw” In: D. Lorimer, L. Sosnowski (eds) „Towards a New Renaissance: Values, Spirituality and the Future”. Jagiellonian University Press, Kraków, pp. 101–110. ISBN 978-83-233-2234-4
• Skubała P., Oziewicz M. 2006. Do We Live on the Symbiotic Planet? Ecological Principles of Life on Earth and Their Literary Implications. In: Justyna Deszcz-Tryhubczak and Marek Oziewicz (eds) „Towards or Back to Human Values? Spiritual and Moral Dimensions of Contemporary Fantasy” Cambridge Scholars Press, 146–156. ISBN 1-904303-73-0
• Skubała P. 2001. W jakim świecie naprawdę żyjemy? W: Papuziński A., Hull Z. (pod red.) „Wokół Eko-filozofii” Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, 369-374. ISBN 83-7096-425-7
• Skubała P., Franiel I. 2000. The concept of a sustainable city. In: Szarejko I. (ed.) „Sustainable Development of Industrial and Urban Areas„. Student Manual. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 29–39. ISBN 83-226-1043-2