Pnewie
47°52′18″N 24°50′53″E/47,871667 24,848056| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1568 m n.p.m. |
| Wybitność |
197 m |
Położenie na mapie Karpat Marmaroskich, Czarnohory i Połonin Hryniawskich  | |
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
| 47°52′18″N 24°50′53″E/47,871667 24,848056
| |
Pnewie (ukr. Пнів’є, Pniwje, więcej zob. niżej) – szczyt Połonin Hryniawskich, jeden z najwyższych w paśmie, zlokalizowany w rejonie wierchowińskim ukraińskiego obwodzu iwanofrankiwskiego. Stanowi jedną z kulminacji grzbietu o tej samej nazwie.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Grzbiet Pnewie ciągnie się na długości ok. 33 km z północnego zachodu na południowy wschód – nad doliną Czarnego Czeremoszu – od ujścia do niego potoku Szybeny po połączenie Perkałabu i Saraty tworzących w tym miejscu Biały Czeremosz. Cechuje się on niewielkimi wysokościami względnymi i mało wybitnymi szczytami, które nie zawsze wyróżniane są na mapach[1][2].
Mianem Pnewie określa się niekiedy jeden z najwyższych wierzchołków grzbietu położony w jego środkowej części[3][4] pomiędzy połoninami Gropa, Pnewie i Ryżowata[2][5]. Wznosi się on na wysokość 1586 m n.p.m.[2][3][4][6] przy wybitności 197 m i izolacji 5,4 km (najbliższy wyższy szczyt to Łostuń Wielki w Górach Czywczyńskich)[7]. Sąsiednie bezimienne wierzchołki mają wysokość 1556 m n.p.m. (na północnym zachodzie) i 1532 m n.p.m. (na południowym wschodzie). Od szczytu Pnewia oddzielają je płytkie przełączki o wysokości odpowiednio ok. 1530 i 1515 m n.p.m. Przewyższenie szczytu nad doliną Czarnego Czeremoszu wynosi w przybliżeniu 415 m[2][3][4].
Na szczycie Pnewia oddziela się boczny grzbiet o odległości ok. 10 km dochodzący na północnym wschodzie do wsi Hramotne i Hołoszyna (wierzchołki 1369, 1464, 1481, 1386, 1386 – dwa ostatnie niekiedy oznaczane jako Borzolewa, 1091 m n.p.m.). Ramię to oddziela doliny potoków Hramitny Wielki (po stronie północnej, dopływ Probijnej) i Hostowiec (po stronie południowej, dopływ Białego Czeremoszu). Potoki opadające ku południowemu zachodowi i dolinie Czarnego Czeremoszu są wielokrotnie krótsze, nie przekraczają 1,5 km długości[2][3][4][5], co spowodowane jest występowaniem po tej stronie krótkich, stromych zboczy[1].
Szczyt Pnewia jest niezalesiony[6], dzięki czemu można z niego dostrzec szereg szczytów, niekiedy przekraczających 2000 m n.p.m. Na południu i zachodzie są to wierzchołki Gor Rodniańskich (Ineul, Coasta Netedă, Galațului, Puzdrelor, Pietrosul Rodnei) i Karpat Marmaroskich (Toroiaga, Mihailecul, Fărcaul oraz Neniska Mała i Pop Iwan Marmaroski – w paśmie Gór Rachowskich). Na bliższym planie od południa po północny zachód ciągnie się równoległy do grzbietu Pniewia pas Gór Czywczyńskich widoczny stąd na całej swojej długości: od Hnitesy i Palenicy przez Łostuń, Suligul, Łedeskul, Czywczyn, Budyjowską Wielką aż po i Stóg. Na północnym zachodzie widoczne są szczyty Czarnohory (Petros, Pop Iwan, Brebeneskuł, Smotrec). W tym kierunku widok obejmuje też pozostałe główne wierzchołki grzbietu Pnewie: Halę Michajłową, Babę Ludową czy Masny Prysłup. W jednej linii z pierwszym z wymienionych znajduje się też najwyższe wzniesienie Świdowca – Bliźnica. Na północy możliwe jest dostrzeżenie w oddali pojedynczych szczytów we wschodnich Gorganach (Doboszanka). Na północy i wschodzie panorama obejmuje niższe szczyty Beskidów Pokuckich z najwyższym Rotyłem oraz Czarnym Groniem i Pisanym Kamieniem, a oprócz tego Skupową w bocznym paśmie Połonin Hryniawskich czy Cziochelkę w Górach Wyżnicko-Strażowskich. Na połduniowym wschodzie panoramę zamykają Góry Jałowiczorskie ze szczytami Wypczyna, Łosowa, Jarowica i Tomnatyk[7].
Turystyka i ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]
Przez większą część grzbietu Pnewie, w tym przez sam wierzchołek prowadzi Wschodniokarpacki Szlak Turystyczny biegnący tu od Probijniwki po klauzę Perkałab[2][4].
Sam szczyt Pnewia nie jest objęty żadną formą ochrony przyrody, jednak znajduje się on w bezpośrednim pobliżu granic Wierchowińskiego Parku Narodowego, które pokrywają się co do zasady z górną granicą lasu i przebiegają w tym miejscu niespełna 400 m na południowy zachód[2][4].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
W języku ukraińskim na określenie tak grzbietu, jak i samego szczytu zamiennie stosuje się nazwy Пнів’є (Pniwje)[3], Пнєв’є (Pniewje)[2], Пнев’є (Pnewje), Пневе (Pnewe)[1] czy Пневі (Pnewi)[6]. Polska nazwa stosowana co najmniej od lat 80. XIX wieku brzmi Pnewie[5][8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Josyp Hiłecki, Гринявські гори як геоморфологічний район Плонинсько-Чрногірських Карпат., „Probłemy heomorfołohiji i pałeoheohrafiji Ukrajinśkych Karpat i pryłehłych terytorij”, Uniwersytet Lwowski, 2006, s. 48–49 [dostęp 2023-03-10] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-15] (ukr.).
- ↑ a b c d e f g h Wasyl Hutyriak (red.), Гринявські та Чивчинькі гори / Hryniavy and Chyvchyny Mountains, mapa turystyczna w skali 1:50 000, Kałusz: Steżky ta mapy, 2018, ISBN 978-917-7695-02-8 (ukr. • ang.).
- ↑ a b c d e Mapa [online], OpenTopoMap [dostęp 2023-03-10] (ang. • niem.).
- ↑ a b c d e f Pnive (1586 m) [online], mapy.cz [dostęp 2023-03-10] (pol.).
- ↑ a b c Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Hryniawa (pas 57, słup 40), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1934 (pol.).
- ↑ a b c Гора Пневі (1586м): карта [online], drymba.com [dostęp 2023-03-10] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-09] (ukr. • ros.).
- ↑ a b Pniv'ye [online], peakvisor.com [dostęp 2023-03-10] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-09] (ang.).
- ↑ Pnewie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 331.
