Pokrzewka kasztanowata
| Curruca undata[1] | |||
| (Boddaert, 1783) | |||
 Samiec | |||
 Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pokrzewka kasztanowata | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Pokrzewka kasztanowata[4] (Curruca undata) – gatunek małego ptaka z rodziny pokrzewek (Sylviidae). Występuje w zachodniej i południowej Europie oraz północno-zachodniej Afryce. Nie zalatuje do Polski. Bliski zagrożenia.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten często umieszczany jest w rodzaju Sylvia[3][5][6]. Obecnie wyróżnia się trzy podgatunki: C. undata dartfordiensis, C. undata undata i C. undata toni[5][7]. Proponowane podgatunki corsa (Korsyka) i naevalbens (południowo-wschodnie Włochy) zostały zsynonimizowane z podgatunkiem nominatywnym, aremoricus (północno-zachodnia Francja) z dartfordiensis, a tingitana (Maroko) z toni[5].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Najliczniejsze populacje zamieszkują Hiszpanię, Portugalię oraz zachodnią i południową Francję[3]. Przeważnie jest to ptak osiadły, ale poza sezonem lęgowym może się rozpraszać na niewielkie odległości, a niektóre ptaki europejskie zimują w północno-zachodniej Afryce[3].
Poszczególne podgatunki zamieszkują[2][7]:
- C. undata dartfordiensis – południowa Anglia, zachodnia Francja i północno-zachodnia Hiszpania.
- C. undata undata – Półwysep Iberyjski, południowa Francja i Włochy.
- C. undata toni – północno-zachodnia Afryka. Poza sezonem lęgowym także dalej na południe aż po północną granicę Sahary.
Opis[edytuj | edytuj kod]
| długość ciała[8][9] | rozpiętość skrzydeł[8] | masa ciała |
|---|---|---|
| 12,5–14 cm | 16–18 cm | 6,8–10,5 g |
Mała, z krótkimi skrzydłami, wydatnym brzuchem i wąskim, bardzo długim, często zadartym ogonem. Sylwetka zazwyczaj krępa, choć bywa smukła. Dorosły ptak ma czerwoną obrączkę oczną i czerwonobrązową tęczówkę i wyraźniejsze białe plamkowanie gardła. Samiec : wierzch ciemnoniebieskoszary, brązowieje w startym upierzeniu. Gardło, pierś i spód brązowordzawe lub winnoczerwone. Samica : bardziej brązowoszara z jaśniejszym gardłem. Spód ciała jasnopomarańczowopłowy z białawym brzuchem. Ubarwienie brzucha i piersi trudno dostrzec, wymaga to dobrego oświetlenia. Juv./1. wiosna : bardziej brązowy wierzch od samicy, brązowe skrzydło, ciemna tęczówka i brak obrączki ocznej. Podobna do juv. pokrzewki czarniawej[8][9].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Latem żywi się głównie owadami i ich larwami, zimą także pająkami, nasionami i jagodami[10].
Wyprowadza dwa, czasem trzy lęgi w sezonie. Samica składa 3–4 białawe lub jasnozielonkawe jaja z drobnym, ciemniejszym plamkowaniem, zwykle na początku maja. Inkubacją zajmuje się samica (niekiedy na krótki czas zastępuje ja samiec), trwa ona około 12–13 dni. Oboje rodzice zajmują się pisklętami i karmią je owadami. Młode opuszczają gniazdo 12–13 dni po wykluciu, czasem wcześniej, jeśli są zaniepokojone lub gdy jest bardzo ciepło[10].
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN od 2008 roku uznaje pokrzewkę kasztanowatą za gatunek bliski zagrożenia[8] (NT, Near Threatened); wcześniej, od 1988 roku klasyfikowano ją jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, zawiera się w przedziale 1,2–3,0 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sylvia undata, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2016-03-18] (ang.).
- ↑ a b Aymí, R. & Gargallo, G.: Marmora's Warbler (Sylvia sarda). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2019. [dostęp 2019-12-20].
- ↑ a b c d e BirdLife International, Sylvia undata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2019-3 [dostęp 2019-12-20] (ang.).
- ↑ P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Sylviidae Leach, 1820 - pokrzewkowate - Sylvia warblers (wersja: 2018-11-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-12-20].
- ↑ a b c Dartford Warbler (Sylvia undata). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
- ↑ D. Lepage: Dartford Warbler Curruca undata (Boddaert, 1783). [w:] Avibase - Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-08-05]. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-05]. (ang.).
- ↑ a b c d Rob Hume i inni red., Ptaki Europy: przewodnik do rozpoznawania, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 442, ISBN 978-83-7763-608-4 [dostęp 2024-05-19].
- ↑ a b Lars Svensson i inni, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Wydanie III, poprawione i zaktualizowane, Przewodnik Collinsa, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 322, 323, ISBN 978-83-7763-647-3 [dostęp 2024-05-19].
- ↑ a b N. Bouglouan: Dartford Warbler. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-08-05]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik. Warszawa: Świat Książki, 2007. ISBN 978-83-247-0818-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).