Polska Policja Kryminalna
.jpg)
Polska Policja Kryminalna (nazywana potocznie „polskim kripo”) – formacja policyjna, działająca w Generalnym Gubernatorstwie.
W 1940 pion śledczy został wyłączony z Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa i przekształcony w Polską Policję Kryminalną (PPK). Była ona nieumundurowaną, uzbrojoną i tajną formacją policji pomocniczej. W przeciwieństwie do tzw. policji granatowej (PP) nie posiadała ona odrębnych urzędów, lecz po wydzieleniu z PP połączona została z organami bezpośredniego nadzoru, tj. z niemieckimi rzędami policji kryminalnej (Kripo). Tym samym formacja ta podlegała pod nadzór służbowy policji bezpieczeństwa (Sipo), który był sprawowany przez oficerów Kripo pełniących równocześnie rolę szefów tych nieniemieckich jednostek.[1] W ramach niemieckiej Policji Kryminalnej (Kripo) istniały odtąd oddziały polskiej PK. Dyrekcje PK, obejmujące jurysdykcją miasto i powiat, istniały w Warszawie, Krakowie, Lublinie, a od 1941 we Lwowie. W dystrykcie radomskim w każdym komisariacie PP istniały 2–3 osobowe agentury kryminalne. Kadra Policji Kryminalnej szkolona była w Szkole Policji Bezpieczeństwa (Sicherheitspolizei) i Służby Bezpieczeństwa Reichsführera SS (SD) w Rabce–Zdroju. Polski szef DPK, jako oficer łącznikowy, był bezpośrednim pomocnikiem szefa niemieckiej Kriminaldirektion w zakresie kierowania personelem PPK[2]. Organizacja polskiej Dyrekcji Policji Kryminalnej była analogiczna z organizacją niemieckiej Kriminaldirektion i składała się z referatów (komisariatów) zajmujących się: komisariat I — rabunki, napady, zabójstwa, sabotaże; komisariat II — kradzieże drobne i kieszonkowe; komisariat III — kradzieże z włamaniem, złodzieje mieszkaniowi; komisariat IV — przestępstwa obyczajowe; komisariat V — służba wewnętrzna, poszukiwania, inwigilacja, ściganie ukrywających się Żydów i uchylających się od służby wojskowej Ukraińców oraz innych osób poszukiwanych; komisariat VI — rejestracja osób poszukiwanych, kartoteka; komisariat VII — technika kryminalistyczna, daktyloskopia, laboratorium fotograficzne.[3].
30 sierpnia 1941 dowódca Sipo i SD w Generalnym Gubernatorstwie Eberhard Schöngarth wydał rozporządzenie, nakazujące wszystkim przedwojennym funkcjonariuszom polskiej policji kryminalnej zgłoszenie się do 10 września pod groźbą surowej kary. Zgłoszenia przyjmowane były w siedzibie Sipo we Lwowie przy placu Smolki 3, lub w Biurze Dowódcy Sipo i SD w Krakowie[4].
Na szczeblu powiatów nie utworzono osobnych urzędów polskiej służby kryminalnej (jak przewidywało zarządzenie Hansa Franka wydane 17 grudnia 1939). Po wydzieleniu PK z Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa połączono ją z organami bezpośredniego nadzoru, dlatego w strukturze niemieckich urzędów Kripo funkcjonowały oddziały Polskiej Policji Kryminalnej, które zakresem swego działania obejmowały teren powiatu miejskiego lub wiejskiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marek Mączyński, Organizacyjno-prawne aspekty funkcjonowania administracji bezpieczeństwa i porządku publicznego dla zajętych obszarów polskich 1939-1945, Kraków 2012, s. 304-305.
- ↑ Marek Mączyński: Polskie formacje policyjne w stolicy Generalnego Gubernatorstwa, „Rocznik Krakowski” t.LIX, s.202
- ↑ Marek Mączyński, Organizacyjno-prawne aspekty funkcjonowania administracji bezpieczeństwa in porządku publicznego dla zajętych obszarów polskich w latach 1939-1945, Kraków, s.305
- ↑ Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski: Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa, s. 214.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Karol Grünberg, Hans Frank na Wawelu, Bolesław Otręba, Włocławek: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku, 2001, ISBN 83-88500-13-9, OCLC 52279742.