Portal:Stany Zjednoczone

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

 < Portale < Geografia < Ameryka Północna < Stany Zjednoczone

WIKIPORTAL Stany Zjednoczone

Flag of the United States of America
Flag of the United States of America
Great Seal of the United States of America
Great Seal of the United States of America
Location on the world map

Stany Zjednoczone, demokratyczne państwo o liczbie ludności przekraczającej prawie 310 000 000 i powierzchni 9 631 418 km² umiejscowione w Ameryce Północnej. Graniczy z Kanadą od północy i Meksykiem od południa; od wschodu granicę kraju stanowi Ocean Atlantycki, a od zachodu Ocean Spokojny. Od 4 lipca 1776 Stany Zjednoczone stały się niezależne od Wielkiej Brytanii. Pierwszym prezydentem USA został Jerzy Waszyngton. Początkowo nowe państwo miało wiele kłopotów finansowych i politycznych. Trwała walka pomiędzy dwoma obozami: Federalistów (późniejszych Republikanów) chcących silnej władzy centralnej i Antyfederalistów (którzy przekształcili się w Demokratycznych Republikanów, a następnie w Demokratów) dążących do zachowania odrębności poszczególnych stanów. Drugą sprawą sporną była kwestia niewolnictwa, które miało pozostać kwestią rozstrzyganą na poziomie władz stanowych i przez długi czas udawało się zachować równowagę pomiędzy jego zwolennikami i przeciwnikami. Konstytucja została uchwalona 17 września 1787.

Wybrany artykuł na medal edytuj

Bielik amerykański (Haliaeetus leucocephalus) – gatunek drapieżnego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), występujący w Ameryce Północnej; jest blisko spokrewniony z bielikiem. Jako symbol narodowy Stanów Zjednoczonych jest najbardziej rozpoznawalnym północnoamerykańskim ptakiem. Zasięg występowania obejmuje Kanadę i Alaskę, 48 „kontynentalnych” stanów USA oraz Meksyk. Jest spotykany nad otwartą wodą w pobliżu dużych zbiorników wodnych (np. jezior) lub nad oceanem. Gniazda zakłada na starych drzewach. Wyróżnia się dwa podgatunki.

Haliaeetus leucocephalus to duży ptak o długości ciała od 71 do 96 cm, z rozpiętością skrzydeł od 168 do 244 cm, oraz wagą od 3 do 6,3 kg. Samice o około 25% większe niż samce. Upierzenie ciała dorosłych osobników jest brązowe, mają białą głowę i ogon, jasnożółte tęczówki i szpony oraz mocno zakrzywiony dziób. Podrostki całkowicie brązowe poza żółtymi stopami. Samce i samice identyczne pod względem upierzenia. Żywią się głównie rybami, ale są konsumentami oportunistycznymi. Polują na ryby, wykorzystując lot opadający i wyciągając je z wody za pomocą szponów. Osiągają dojrzałość płciową w wieku czterech lub pięciu lat. Na wolności dożywają do lat trzydziestu, ale zwykle żyją dłużej w niewoli. Budują największe gniazda ze wszystkich ptaków występujących w Ameryce Północnej. Głębokość konstrukcji dochodzi do 4 metrów, szerokość do 2,5 metra, waga do 1 tony.

Pod koniec XX wieku gatunek był na skraju wymarcia na terenie Stanów Zjednoczonych (z wyjątkiem Alaski, gdzie jego populacja rosła, podobnie jak i w Kanadzie), ale obecnie jego populacja utrzymuje się na stabilnym poziomie i ma wkrótce zostać usunięty z rządowej listy zagrożonych gatunków. 12 lipca 1995 bielik amerykański został oficjalnie przeklasyfikowany przez „United States Fish and Wildlife Service” z kategorii „Endangered” (zagrożony wyginięciem) na „Threatened” (narażony na wyginięcie). 6 lipca 1999 zapoczątkowano inicjatywę To Remove the Bald Eagle in the Lower 48 States From the List of Endangered and Threatened Wildlife („Zdjęcie bielika amerykańskiego z listy zagrożonych gatunków na terenie 48 stanów USA”). Został usunięty z tej listy 28 lipca 2007.

Wybrana ilustracja edytuj

Chicago Theatre w Chicago

Czy wiesz, że... edytuj

Columbia Center

Czy wiesz, że...

... Sędziowie amerykańscy, według zapisów konstytucyjnych są niezawiśli i pełnią swe funkcje bezterminowo?

... najdłuższą siecią metra na świecie jest metro nowojorskie?

... Wielkie Jezioro Słone w stanie Utah stanowi pozostałość plejstoceńskiego jeziora Bonneville?

... nazwa mieszczącego się w Seattle budynku Columbia Center (na zdjęciu) była zmieniana 4-krotnie?

Kuchnia edytuj

Popcorn (pol. prażona kukurydza) – przekąska z prażonych w wysokiej temperaturze ziaren kukurydzy, co powoduje ich "spuchnięcie" i wyrzucenie z wnętrza miękkiej, chrupiącej, białkowo-skrobiowej masy.

Według odkryć archeologicznych na terenach obecnego Meksyku, prażenie kukurydzy mogło być jednym z pierwszych sposobów jej przyrządzania.

Do zrobienia edytuj

Jeśli chcesz pomóc w tworzeniu portalu "Stany Zjednoczone", znajdziesz tu tematy, które są potrzebne do zrobienia/poszerzenia. Jeśli zauważyłeś, że brakuje jakiegoś artykułu, a sam nie możesz go napisać, prosimy o umieszczenie go na poniższej liście oraz tutaj.

Brakujące:
Michael Aguirre - Oświata w Stanach Zjednoczonych - Vashon Island - Muzyka w Stanach Zjednoczonych - Muzea w Stanach Zjednoczonych - Teatr w Stanach Zjednoczonych - Sport w Stanach Zjednoczonych - Kuchnia w Stanach Zjednoczonych

Do poszerzenia lub poprawienia:
Bob O’Connor - Cheyenne - Cincinnati - Clark (New Jersey) - Clarksville (Missouri) - Luke Ravenstahl - Tuscaloosa (Alabama) - Tyler (Teksas) - Unionville (Nevada) - United States Metric Board - Uniwersytet Stanforda - San Antonio (Teksas) - Szablon:Bronx - Szablon:Staten Island

Kategorie edytuj

Wybrany dobry artykuł edytuj

Humphrey Bogart, właśc. Humphrey DeForest Bogart, ps. „Bogie” (ur. 25 grudnia 1899 w Nowym Jorku, zm. 14 stycznia 1957 w Los Angeles) – aktor amerykański, ikona kultury popularnej. American Film Institute umieścił go na pierwszym miejscu na liście największych aktorów wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends). Był on najbardziej wpływowym aktorem kina noir.

Bogart zaczynał swoją karierę na deskach Broadwayu w latach 20. i 30., a w filmie grywał wówczas mało znaczące role. Po roli Duke’a Mantee w Skamieniałym lesie kariera aktora nabrała rozpędu. Odgrywał zazwyczaj role twardych, nieustępliwych mężczyzn, cyników, z duszą romantyka. Do jego najbardziej znanych filmów z lat 40. należą: Sokół maltański (1941), Casablanca (1942), Mieć i nie mieć (1944), Wielki sen (1946), Mroczne przejście (1947), Koralowa wyspa (1948) czy Skarb Sierra Madre (1948). W latach 50. zasłynął z ról w filmach: Pustka (1950), Afrykańska królowa (1951), Sabrina (1954) i Bunt na okręcie (1954). Aktor był trzykrotnie nominowany do Oscara i raz zdobył tę nagrodę za rolę Charliego Allnuta w Afrykańskiej królowej (1951). Bogart wystąpił w ponad 75 filmach.

Wybrana biografia edytuj

Henry John Heinz (ur. 11 października 1844 w Pittsburghu, USA; zm. 14 maja 1919 tamże) – amerykański przedsiębiorca i wynalazca, twórca znanej marki sosu pomidorowego (ketchupu).

Heinz urodził się w rodzinie niemieckich emigrantów, pochodzących z miasta Kallstadt. Posiadał ośmioro rodzeństwa.

W 1869 r. utworzył razem z partnerem L. Clarencem Noblem przetwórnię spożywczą o nazwie Heinz Noble & Company, oferującą głównie chrzan w przejrzystych słoikach, jako sposób na prezentowanie czystości produktu (było to wyjątkowe w XIX w.). W 1875 r. przedsiębiorstwo ogłosiło upadłość. Rok później Heinz wspólnie z bratem i kuzynami stworzył nową przetwórnię warzyw o nazwie F. & J. Heinz Company. Firma wprowadziła w 1876 r. na amerykański rynek nowy sos pomidorowy pod nazwą keczup, smakowo dostosowany do gustów lokalnego konsumenta.

Wybrana grafika na medal edytuj

Przygotowania do misji STS-1 wahadłowca Columbia na Przylądku Canaveral w 1981 roku

Muzyka edytuj

ZZ Top – amerykańska grupa rockowa, trio, powstała w 1969 i ciągle aktywna w początkach XXI wieku, jest przedstawicielem hard rocka, bluesa i południowego rocka. W muzyce zespołu wyraźnie słychać wpływy boogie. Grupa nie stroniła też od groteski rockowej, reprezentując typowy teksański humor. Mimo wieloletniej, nieprzerwanej aktywności nie zaszła w niej ani jedna zmiana personalna.

Zespół powstał w 1969 i szybko zdobył szeroką popularność swymi dynamicznymi piosenkami, z charakterystycznymi szybkimi gitarowymi riffami. Okresem największych sukcesów grupy była połowa lat osiemdziesiątych, kiedy to promowany wieloma teledyskami album Eliminator stał się przebojem głównego nurtu rocka. Grupa wykształciła swój niepowtarzalny, groteskowy styl sceniczny. Dwaj frontmani, Gibbons i Hill, zapuścili długie brody. Ubrani tak samo, w golfowe kapelusze, obfite koszule, okulary przeciwsłoneczne i workowate spodnie, mogą uchodzić za dwóch bliźniaków. Ten specyficzny wygląd spowodował, że gdy grupa wystąpiła w filmie Powrót do przyszłości (część III) jako kapela country grającą na małomiasteczkowej zabawie na Dzikim Zachodzie: muzycy nie potrzebowali żadnej charakteryzacji. Ciekawostką jest, że zawsze ogolony perkusista ma nazwisko Beard, co oznacza „broda”.

Sport edytuj

Phoenix Sunsamerykański klub koszykarski, mający siedzibę w Phoenix, w stanie Arizona. Występują w Dywizji Pacyficznej, Konferencji Zachodniej w National Basketball Association (NBA). Są jedyną drużyną dywizji, która nie posiada siedziby w stanie Kalifornia. Phoenix Suns od 1992 roku swoje domowe spotkania rozgrywają w US Airways Center, znana wcześniej jako America West Arena. Arena często nazywana jest "Purple Palace" ze względu na fioletowe kolor miejsc siedzących.

Phoenix Suns jest jedynym klubem w NBA, który zaangażował wszystkich trzech Polaków dotychczas występujących w NBA. W drużynie występowali Cezary Trybański (w klubie od 30 września 2003 do 5 stycznia 2004), Maciej Lampe (w klubie od 5 stycznia 2004 do stycznia 2005, był najmłodszym debiutantem w historii klubu mając w dniu pierwszego swojego meczu w drużynie 18 lat i 353 dni) oraz Marcin Gortat (w klubie od 18 grudnia 2010 do 25 października 2013.


Kino edytuj

Django – włoski western filmowy z 1966 roku w reżyserii Sergia Corbucciego. Głównym bohaterem filmu jest tytułowy tajemniczy rewolwerowiec (Franco Nero), który po utracie ukochanej przemierza Dziki Zachód z trumną zawierającą karabin maszynowy. Wdaje się on w krwawy konflikt pomiędzy członkami Ku Klux Klanu a meksykańskimi rewolucjonistami, rujnujący pobliskie opuszczone miasteczko.

Django, kręcony od grudnia 1965 roku do marca 1966 roku i wzorowany na Za garść dolarów autorstwa Sergia Leone, dokonał gruntownej rewizji schematów gatunkowych hollywoodzkiego filmu kowbojskiego. Wyróżniała go mroczna atmosfera połączona z parodystycznym potraktowaniem motywów występujących w westernie, a także antyreligijny charakter. Dzieło Corbucciego cechowało się wielkim okrucieństwem, widocznym w scenie odcinania ucha, naśladowanej przez Quentina Tarantino w filmie Wściekłe psy. Django odniósł wielki sukces komercyjny, prowadzący do licznych imitacji, korzystających z popularności głównego bohatera. W 1987 roku ukazała się jego jedyna oficjalna kontynuacja, Django II w reżyserii Nella Rosattiego.

Inne Wikiportale