Prawia, Jawia i Nawia

Prawia, Jawia i Nawia – trzy wymiary lub cechy kosmosu w rodzimowierstwie słowiańskim. Prawia pojawia się dopiero w Księdze Welesa (będącej XIX-/XX-wiecznym falsyfikatem ), podczas starsze źródła mówią jedynie o Nawii i Jawii. W niektórych interpretacjach ich jedność jest symbolizowana przez boga Trzygłowa; Ebon z Reims zapisał, że Trzygłów był postrzegany jako ucieleśnienie łączności i pośrednictwa między Niebem, Ziemią a światem podziemnym. Czeski etnograf Karel Jaromír Erben udokumentował, że owym trzem wymiarom odpowiadają barwy biała, zielona i czarna.

Znaczenie

Prawia (od prawo; por. sanskryckie ryta) jest źródłem naturalnego porządku, niekiedy opisywanym jako „Prawo Niebios”, na straży którego stoi bóg-prawodawca (Swaróg) i które przenika oraz reguluje pozostałe dwa aspekty świata.

Prawia jest jednocześnie sferą bóstw, będących źródłem wszystkich bytów; byty oraz bóstwa wspólnie współtworzą najwyższy ład. Jawia z kolei jest sferą materii i zdarzania się, tu i teraz gdzie rzeczy pojawią się, łączą, ale również rozpadają w przypadkowy sposób; Nawia jest światem ludzkich przodków, sferą ducha, obejmującą pamięć przeszłości oraz wizję przyszłości, dzięki czemu zapewnia ciągłość czasu.

Bibliografia

• Олег Викторович Творогов. Что же такое Влесова книга?. „Русская литература. Историко-литературный журнал”. 2, s. 77–102, 1988. Издательство «Наука». 
• Олег Викторович Творогов. Влесова книга. „Труды Отдела древнерусской литературы”. 43, 1990. Издательство «Наука». 
• Kaarina Aitamurto: Paganism, Traditionalism, Nationalism: Narratives of Russian Rodnoverie. London and New York: Routledge, 2016. ISBN 978-1-4724-6027-1.
• Jiří Dynda. The Three-Headed One at the Crossroad: A Comparative Study of the Slavic God Triglav. „Studia mythologica Slavica”. 17, s. 57–82, 2014. Institute of Slovenian Ethnology. ISSN 1408-6271. [zarchiwizowane z adresu 7 July 2017]. 
• Adrian Ivakhiv. Nature and Ethnicity in East European Paganism: An Environmental Ethic of the Religious Right?. „The Pomegranate: The International Journal of Pagan Studies”. 7 (2), s. 194–225, 2005. 
• Adrian Ivakhiv: The Revival of Ukrainian Native Faith. W: Modern Paganism in World Cultures: Comparative Perspectives. Michael F. Strmiska (red.). Santa Barbara: ABC-Clio, 2005, s. 209–239. ISBN 978-1-85109-608-4.
• M. Laruelle. Alternative Identity, Alternative Religion? Neo-Paganism and the Aryan Myth in Contemporary Russia. „Nations and Nationalism”. 14 (2), s. 283–301, 2008. 
• S. Rabotkina. Світоглядні та обрядові особливості сучасного українського неоязичництва. „Вісник Дніпропетровського університету. Серія: філософія, соціологія, політологія”. 4 (23), s. 237–244, 2013. ISSN 2312-2714. 
• Victor A. Shnirelman: Obsessed with Culture: The Cultural Impetus of Russian Neo-Pagans. W: Cosmopolitanism, Nationalism, and Modern Paganism. Kathryn Rountree. New York: Palgrave Macmillan, 2017, s. 87–108. ISBN 978-1-137-57040-6.