Rada Szkolna Krajowa
Rada Szkolna Krajowa[1] (niem. Landesschulrat[2]) – autonomiczny organ szkolny, który działał w latach 1867-1921 w Galicji.
W okresie zaboru austriackiego w ramach ustanowionej autonomii galicyjskiej C. K. Rada Szkolna Krajowa została powołana na wniosek Sejmu Krajowego najwyższym postanowieniem przez cesarza Franciszka Józefa z 26 czerwca 1867 z ważnością od 24 stycznia 1868[3][4][5] i Józefa Dietla.
W rezultacie sfera szkolnictwa została uniezależniona od rządu w Wiedniu[5]. Rada zarządzała szkolnictwem powszechnym (szkoły trywialne, ludowe) oraz średnim[5]. Do jej zadań należał nadzór pedagogiczny, mianowanie nauczycieli, układanie programów, zatwierdzanie podręczników. Rada przyczyniła się do wprowadzenia w szkołach języka polskiego[5], a języka rusińskiego w Galicji Wschodniej[6].
Przewodniczącym Rady był z urzędu namiestnik Galicji (od początku istnienia był nim Agenor Gołuchowski[3]). W jej skład wchodzili członkowie; na początku byli to: Edward Gniewosz, Łukasz Solecki, Paweł Ilnicki, Oktaw Pietruski, Juliusz Starkel, Hipolit Seredyński, Antoni Małecki, Zygmunt Sawczyński oraz inspektorzy szkolni[3].
Według stanu na 1914 prezydentem Rady był namiestnik Witold Korytowski, wiceprezydentem Ignacy Dembowski, członkami RSK byli Stanisław Okęcki, Antoni Zoll, Bronisław Czerny, Julian Napadiewicz, Józef Niesiołowski-Gawin, ponadto krajowi inspektorzy szkoł, delegaci C. K. Wydziału Krajowego, reprezentanci wyznań, zawodowi znawcy szkolnictwa i delegaci miast[4].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i nastaniu II Rzeczypospolitej rozporządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 8 lutego 1921, wydanym w porozumieniu Ministra Spraw Wewnętrznych w przedmiocie tymczasowego ustroju władz szkolnych na obszarze b. Galicji (Dz. U. R. P. nr 15 z 18 lutego 1921 r. poz. 91) zniesiono Radę Szkolną Krajową, istniejącą na zasadzie galicyjskich ustaw krajowych z 15 lutego 1905 i z 9 maja 1907, natomiast z obszaru dotychczaso podległego RSK tym samym rozporządzeniem utworzono Okręg Szkolny Lwowski[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pełna nazwa: C. K. Rada Szkolna Krajowa Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim.
- ↑ Pełna nazwa: Landesschulrat für das Königreich Galizien und Lodomerien
- ↑ a b c Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868. Lwów: 1868, s. 12.
- ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 68.
- ↑ a b c d Józef Stachowicz: Gimnazjum Męskie w latach 1880–1958. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958.
- ↑ Józef Krasuski "Historia wychowania", Warszawa 1985, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
- ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 12-13.
Bibliografia, linki[edytuj | edytuj kod]
- Rada Szkolna Krajowa, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2016-05-29].
- Portl Wiedzy Onet: Rada Szkolna Krajowa