Reneta Landsberska
| |
| Rodzaj |
Jabłoń (Malus) |
|---|---|
| Gatunek | |
| Rodzice |
siewka 'Harberts Renette' |
| Inne nazwy |
'Ladsberska' |
| Hodowca |
Theodor Heinrich Otto Burchardt |
| Data wyhodowania |
1840 |
| Data zarejestrowania |
1874-77 |
| Pochodzenie |
Niemcy, Gorzów Wielkopolski (niem. Landberg) |
Jabłoń domowa 'Reneta Landsberska' (także: Reneta Gorzowska, niem. Landsberger Renette lub Burchardt Renette, wł. Renetta di Landsberg, fr. Reinette de Landsberg) – odmiana jabłoni domowej (Malus domestica Borkh.), dokładniej renety, wyhodowanej w Gorzowie Wielkopolskim (niem. Landsberg an der Warthe) w 1840.
Historia[edytuj | edytuj kod]
'Renetę Landsberską' wyhodował Justizrat (radca prawny) z Gorzowa Wlkp. – Theodor Heinrich Otto Burchardt (1771-1853), syn nadburmistrza miasta w latach 1780-1787 – Davida Christiana Otto Burchardta. Rodzina posiadała podmiejski majątek Schönhof, połączony z okazałym sadem w okolicy dzisiejszych ulic Borowskiego i Kazimierza Jagiellończyka, gdzie Burchardt-syn prowadził doświadczenia pomologiczne. 'Renetę Landsberską' wyhodował w 1840, ale pierwsze owoce zrodziła ona dopiero w 1852 (tuż przed śmiercią hodowcy). Formalnie za odmianę jabłoni uznano ją po kolejnych kilkunastu latach (1874-1877). Około 1892 z jej nasion uzyskano kolejną odmianę – Hammerstein (także: Minister von Hammerstein), dziś już praktycznie zapomnianą.
Współcześnie[edytuj | edytuj kod]
W Polsce 'Reneta Landsberska' uchodzi za zabytek przyrodniczy i nie jest powszechnie uprawiana. Dawniej uprawiano ją nad Dolną Wisłą, w Wielkopolsce oraz na Dolnym Śląsku. Na Kurpiach i Mazurach nie udawała się z uwagi na wrażliwość na niskie temperatury. W latach 1987-1990 drzewo było przedmiotem kwerendy prowadzonej przez Ogród Botaniczny PAN w Warszawie. Znajduje się w kolekcjach Arboretum w Bolestraszycach i Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach. W samym Gorzowie Wlkp. przy Zespole Szkół Ogrodniczych, w 2009 otwarto sad tej jabłoni, sadzone były także one w gorzowskich przedszkolach[1] oraz uprawiane są w kilku ogrodach np. na Wieprzycach. W najbliższym czasie planowane jest także wprowadzenie co najmniej 1000 sadzonek Renety Landsberskiej na gorzowski rynek[2].
Reneta Landsberska jest jedną z odmian preferowanych w polskim programie rolnośrodowiskowym mającym na celu ochronę zagrożonych zasobów genetycznych[3].
Normy europejskie[edytuj | edytuj kod]
W Niemczech 'Reneta Landsberska' jest dość popularną odmianą. Znajduje się w obrocie handlowym. 6 sierpnia 2001 Komisja Europejska ustaliła normy dla jabłek i gruszek. 'Renetę Landsberską' zaliczono do odmian o dużych owocach. 26 lutego 2009 w Polsce, rozporządzeniem ministra rolnictwa i rozwoju wsi (program rolnośrodowiskowy), uprawę tego jabłka uznano za jedną z cech sadu tradycyjnego.
Właściwości[edytuj | edytuj kod]
'Reneta Landsberska' owocuje bardzo obficie. Jest wrażliwa na mróz i choroby (np. parch, mączniak). Owoc jest średniej wielkości lub duży, najczęściej kulisto-stożkowaty, nieco spłaszczony. Skórka jest gładka, czasem tłusta, nieco błyszcząca, zielonożółta, często z pomarańczowym, słabym rumieńcem. Owoce oceniane przez konsumentów są jako smaczne, soczyste, winne, deserowe[4]. Dojrzewa na początku października, a dojrzałość spożywczą osiąga w grudniu lub styczniu. Jest wrażliwa na obicia i odgniecenia przy długotrwałym transporcie.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
'Reneta Landsberska', z uwagi na smak i konsystencję, nadaje się najlepiej ze wszystkich odmian jabłek do przyrządzania tradycyjnej szarlotki[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kazimierz Ligocki, Reneta landsberska – Multimedialna Encyklopedia Gorzowa [online], encyklopedia.wimbp.gorzow.pl [dostęp 2017-04-11] (ang.).
- ↑ Gorzów – GRH wraca z Renetą Landsberską – informacje, ogłoszenia, praca [online], www.gorzow.com [dostęp 2017-04-11] (pol.).
- ↑ Grzegorz Hodun, Wiesław Podyma, Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie, Warszawa: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2011 (Biblioteczka programu rolnośrodowiskowego 2007–2013), s. 21–22, ISBN 978-83-62164-36-3 [dostęp 2012-01-02] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05].
- ↑ Małgorzata Kantorowicz-Bąk: Jabłoń w każdym ogrodzie. PWRiL, Poznań, 2000. ISBN 83-09-01718-9.
- ↑ patrz źródło nr 4
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- https://web.archive.org/web/20121209030024/http://grh.pl/content/view/54/57/ – restytucja renety landsberskiej
- https://web.archive.org/web/20080604173244/http://www.przyroda.lodzkie.pl/przyroda/topMenu/perly_przyrody/rosliny/tradycyjne_sady_PKWL/ – sady tradycyjne
- https://archive.ph/20130503185443/http://gorzow.gazeta.pl/gorzow/1,36844,6953884,Reneta_landsberska_to_nasz_produkt_regionalny.html – reneta landsberska jako promocja Gorzowa Wlkp.
- Jerzy Zysnarski, Reneta landsberska (gorzowska), wyd. Gorzowskiego Rynku Hurtowego, Gorzów Wielkopolski, 2009.
- Pomologia, Aleksander Rejman (red.), Stanisław Maciej Cegłowski, Warszawa: PWRiL, 1994, ISBN 83-09-01612-3, OCLC 833959678.
- Landsberger Renette – Lemgoer Ortsgruppe im Bund für Umwelt und Naturschutz Deutschland (niem.)