Rezerwat przyrody Zadná Poľana
48°38′18″N 19°29′25″E/48,638333 19,490278| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Mezoregion |
góry Polana |
| Data utworzenia |
1972 |
| Powierzchnia |
855,49 ha |
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°38′18″N 19°29′25″E/48,638333 19,490278
| |
Rezerwat przyrody Zadná Poľana (słow. Národná prírodná rezervácia Zadná Poľana) – rezerwat przyrody w grupie górskiej Polana na Słowacji, w granicach Obszaru chronionego krajobrazu Poľana. Powierzchnia 855,49 ha.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Rezerwat leży na terenach katastralnych wsi Očová, Hriňová, Valaská, w powiatach (słow. okresach) odpowiednio Zwoleń, Detva i Brezno w kraju bańskobystrzyckim. Obejmuje fragment krawędzi dawnej kaldery wulkanicznej na długości ok. 8,5 km wraz z najwyższymi szczytami masywu, tj. Polaną (1458 m n.p.m.) i Przednią Polaną (1367 m n.p.m.) wraz z częścią przyległych stoków zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz kaldery. Na północy sięga po szczyt Brusniansky grúň (1271 m n.p.m.), na zachodzie – po szczyt Drábovka (1251 m n.p.m.), na południu – prawie po górski hotel „Poľana”. Na wschodzie, w dolinie potoku Hukava, teren rezerwatu osiąga najniższy punkt – ok. 900 m n.p.m.[1]
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powołany został w 1971 r. (z datą obowiązywania od 1972 r.) jako Štátna prírodná rezervácia Poľana nad Detvou na obszarze 685,84 ha[2]. Obszar i nazwa rezerwatu były nowelizowane w 1983, 1999 i 2001 r. Ostatnia z tych nowelizacji (obwieszczenie Urzędu Wojewódzkiego w Bańskiej Bystrzycy nr 6/2001 z dn. 16 marca 2001 r.)[3] ustaliła aktualną nazwę, powierzchnię i cele ochrony.
Przedmiot ochrony[edytuj | edytuj kod]
Rezerwat został powołany w celu ochrony dobrze zachowanych kompleksów leśnych dolnego i górnego regla, w większości o charakterze pierwotnym, wraz z wtrąconymi enklawami biocenoz łąkowych i torfowiskowych i ze związanymi z nimi zespołami roślinnymi i zwierzęcymi, o istotnym znaczeniu naukowym, kulturowym i estetycznym. Największe znaczenie ma ochrona liczących 160–200 lat pierwotnych świerczyn górnoreglowych, rosnących na południowym skraju swojego zasięgu w całych Karpatach Zachodnich.
Flora[edytuj | edytuj kod]
Świerkom towarzyszą liczne buki, jodły, jawory i jarzębiny. Pojedyncze buki dochodzą tu do wysokości ponad 1300 m n.p.m., co stanowi ich najwyższy zasięg w całych Wewnętrznych Karpatach Zachodnich[4]. Liczne dorodne jodły mają status drzew nasiennych.
Na neutralnym podłożu z andezytów i andezytowych aglomeratów występują liczne gatunki roślin zielnych, jak miłosna górska, ciemiężyca zielona, wieczornik śnieżny, pełnik europejski, liczydło górskie, fiołek żółty sudecki, i in. Wysoko podchodzi turzyca orzęsiona, spotykana jeszcze na grzbietowej przełęczy Priehybina (1273 m n.p.m.)[2]. Rosną tu również dość pospolicie omieg górski, kosmatka olbrzymia, modrzyk górski i urdzik węgierski[4].
Na głazach i rumowiskach skalnych pod szczytem występuje szereg rzadkich gatunków mchów. Na skałkach po południowej stronie masywu wysoko podchodzą niektóre gatunki ciepłolubne.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Maršáková-Nĕmejcová Marie, Mihálik Štefan i in.: Národní parky, rezervace a jiná chránĕná území přírody v Československu, wyd. Academia, Praha 1977;
- Ponec Jozef, Mihálik Štefan: Prírodné rezervácie na Slovensku, wyd. Vydavateľstvo Osveta, Martin 1981;
- Poľana, Turistická mapa 1:50 000, 3 wydanie, wyd. VKÚ Harmanec 2002, ISBN 80-8042-262-1;