Ryszard Bąk
| Pełne imię i nazwisko |
Ryszard Józef Bąk |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
8 marca 1889 |
| Data śmierci |
4 grudnia 1965 |
| Zawód, zajęcie |
kupiec |
| Odznaczenia | |
    
| |
Ryszard Józef Bąk (ur. 8 marca 1889 w Wyrach, zm. 4 grudnia 1965[1]) – polski przedsiębiorca, działacz narodowy na Górnym Śląsku, kupiec.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 8 marca 1889 w Wyrach, w rzemieślniczej rodzinie Aleksandra i Wiktorii z domu Żur. W 1909 r. ukończył Państwową Szkołę Budownictwa w Katowicach. Był jednym z założycieli Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, której został komendantem w Mikołowie (po dekonspiracji komendanta E. Kleinerta). W 1919 r. objął funkcję naczelnika reaktywowanego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Dowodził 180-osobowym oddziałem, który miał za zadanie w I powstaniu śląskim opanować Mikołów. Podzielił go na trzy oddziały, które zaatakowały Grenzschutz. Jednak po dwóch godzinach walki nie udało się wyprzeć Niemców z Mikołowa. W 1920 r. objął kierownictwo nad Polskim Komitetem Plebiscytowym[1]. W III powstaniu śląskim był adiutantem dowódcy podgrupy „Linke”[1] podległej Janowi Wyglendzie – szefowi sztabu grupy północnej wojsk powstańczych. W 1922 r. awansowany do stopnia podporucznika w Wielkopolskiej Szkole Podchorążych Piechoty.
W okresie międzywojennym prowadził hurtownię tytoniu w Mikołowie. Został prezesem Towarzystwa Śpiewu „Harmonia” oraz aktywnym członkiem Bractwa Kurkowego. W latach 1935–1938 wraz z żoną Józefą nabył 120 ha ziemi w Gorzanach pod Inowrocławiem. Prowadził równocześnie sklep delikatesowy w Rynku w Mikołowie.
W 1939 r. zorganizował kompanię specjalną[1], do której zgłosiło się 180 ochotników[potrzebny przypis]. Kompania brała udział w najbardziej krwawych bitwach na ziemi górnośląskiej na linii Wyry – Gostyń i Sośniej Górze (dzisiejsza dzielnica Mikołowa, Mokre)[1]. W latach 1939–1945 Niemcy ścigali go listem gończym. Ukrywał się jako zarządca majątku pod Koninem pod nazwiskiem Bonk[potrzebny przypis].
Po wojnie założył firmę budowlaną i wyremontował Mikołowski Dom Kultury oraz kościół ewangelicki. Prowadził też sklep galanteryjny w Mikołowie.
Zmarł 4 grudnia 1965. Pochowany został na cmentarzu Parafii św. Wojciecha w Mikołowie (sektor 4BP-3-6)[2].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (pośmiertnie, 26 września 1967)[3]
- Krzyż Niepodległości (15 kwietnia 1932)[4]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (24 kwietnia 1946)[5]
- Śląski Krzyż Powstańczy
- Honorowy Krzyż Plebiscytowy
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Kampania Bohater, Postacie, Ryszard bąk (1889-1965). opolska.zhp.pl. [dostęp 2012-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-15)].
- ↑ Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Wojciecha w Mikołowie [online], mikolow.grobonet.com [dostęp 2023-06-27].
- ↑ Jan Przemsza-Zieliński: Księga wrześniowej chwały pułków śląskich. T. 2. Katowice: 1993, s. 141.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 92, poz. 124 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 1, poz. 1 „za zasługi położone przez powstańców śląskich, którzy jako uczestnicy walk z Niemcami na terenie całego Śląska przyczynili się w szczególnej mierze do przyłączenia ziem Śląskich do Polski”.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Chór Harmonia, WIELCY ŚLĄZACY, KTÓRZY MIELI WPŁYW NA LOS HARMONII. chorharmonia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-06)].
- Mikołów po odzyskaniu Niepodległości
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”
- Ludzie urodzeni w Wyrach
- Ludzie związani z Mikołowem
- Obrońcy Śląska (1939)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari
- Odznaczeni Śląskim Krzyżem Powstańczym
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Polscy działacze narodowi na Śląsku
- Polscy kupcy
- Polscy przedsiębiorcy XX wieku
- Powstańcy śląscy
- Urodzeni w 1889
- Zmarli w 1965