Salomea Jelinowska
| Data i miejsce urodzenia |
27 czerwca 1924 |
|---|---|
| Data śmierci |
25 sierpnia 2022 |
| Odznaczenia | |
| Srebrny Krzyż Zasługi, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Armii Czerwonej | |
Salomea Anna Jelinowska (ur. 27 czerwca 1924 w Warszawie[1] zm. 25 sierpnia 2022[2] – polska profesorka z zakresu uprawy roślin.
Urodziła się w Warszawie, a następnie mieszkała w Janowie Lubelskim, Ostrowie Mazowieckiej, Łomży, Grodnie. W Grodnie ukończyła przedszkole, szkołę podstawową i gimnazjum. Przed II wojną światową rodzice Salomei rozstali się. W trakcie okupacji sowieckiej kontynuuowała naukę szkolną. Podczas okupacji niemieckiej rozpoczęła pracę w szpitalu, a następnie w dobra znajomość języka niemieckiego pozwoliła jej otrzymać pracę tłumacza w urzędzie miasta. W lutym 1942 roku została zaprzysiężona w Armii Krajowej. Jej pseudonim to "Prawda" Dzięki pracy w urzędzie miasta miała dostęp do informacji, które przekazywała AK. Miała tam także dostęp do powielacza, na którym powielała m.in. instrukcje dla partyzantów. Kiedy w roku 1943 getto żydowskie w Grodnie zostało zlikwidowane, matka Salomei, również działająca w podziemiu Zofia Modzelewska uratowała szkolną koleżankę Salomei, Leę Rywkind, która była pochodzenia żydowskiego (przeżyła wojnę i skontaktowała się z kobietami w latach 50tych). W 1994 roku Salomea z matką otrzymały rozkaz opuszczenia Grodna, wyjechały do Warszawy. W Warszawie do zakończenia Powstania Warszawskiego mieszkały z nimi będące pochodzenia żydowskiego Nelly Kilman i jej córka Wanda. W czasie powstania Salomea pracowała w szpitalu sióstr Zmartwychwstanek, a potem przy sortowaniu amunicji. Po upadku powstania została umieszczona wraz z matką w Dulag 121 w Pruszkowie, następnie przewieziono je do obozu pod Hamburgiem, potem do KL Ravensbrück[3].
W 1949 roku ukończyła Uniwersytet Wrocławski, w 1958 roku uzyskała stopień doktorki na Wydziale Rolniczym Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu[2], a stopień doktorki habilitowanej został jej nadany w 1967 roku przez Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach. Profesorką została w 1987 roku[1].
Od 1970 roku do 1989 roku pełniła funkcję kierowniczki Zakładu Roślin Pastewnych w IUNG. Jest autorką 80 prac. W swoich badaniach zajmowała się m.in lucerną (na przykład badała możliwość podniesienia jej plonów na terenie Polski, szukała odpowiednich gatunków traw do mieszanek z lucerną), modelami produkcji pasz w gospodarstwie, doborem roślin poplonowych[1].
Została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi w 1955 roku, Złotym Krzyżem Zasługi w 1975 roku, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski w 1987 roku, Krzyżem Armii Krajowej w 1998 roku[1].
Pochowana jest na Cmentarzu parafialnym przy ul. Piaskowej w Puławach[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Janusz Kapuścik, Marek Halawa, Współcześni uczeni polscy: słownik biograficzny, Warszawa: Ośrodek przetwarzania informacji, 1999, s. 189-190, ISBN 978-83-905295-6-1 [dostęp 2024-03-17].
- ↑ a b c Żegnamy śp. profesor Salomeę Annę Jelinowską – IUNG [online] [dostęp 2024-03-17] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-17] (pol.).
- ↑ Klara Jackl, Salomea Jelinowska, 2 czerwca 2017 [dostęp 2024-03-17] [zarchiwizowane 2024-03-17] (pol.).